“Không một ngày yên ổn”
Theo người dân phản ánh, từ khi mỏ đá Mường Bú bắt đầu đi vào hoạt động là quãng thời gian họ phải sống trong cảnh bất an, cuộc sống đảo lộn do khói bụi, tiếng ồn, rung chấn… “tra tấn” hàng ngày. Nguy hiểm hơn, việc nổ mìn còn làm đá văng vào nhà dân.
Nhận được phản ánh, những ngày cuối tháng 12/2021, PV đã có mặt tại địa điểm trên ghi nhận và nhận thấy phản ánh của người dân là có cơ sở.
Mỏ đá hoạt động liên tục từ sáng tới chiều không ngừng nghỉ, tiếng máy móc, xe cộ, máy nghiền đá rầm rập, đinh tai nhức óc. Ước tính khoảng cách từ mỏ đá đến nhà các hộ dân gần nhất khoảng 200m. Ngay phía chân mỏ là hệ thống xay nghiền đá hoạt động với cường độ cao, bụi đá phát ra như đám mây mù, bao trùm cả một vùng rộng lớn. Mỗi khi có cơn gió thoảng qua, bụi đá bay cả vào khu dân cư gần đó, làm nhà cửa, cây cối, hoa màu… phủ một lớp trắng xóa như tuyết. Nhiều diện tích hoa màu của người dân bị cho là bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí thất thu.
 |
 |
Cận cảnh mức độ gây ô nhiễm môi trường của mỏ đá Mường Bú. |
Con đường vào mỏ đá là đường đất, mỗi ngày có hàng trăm lượt xe vận chuyển đá ra vào, khiến khu vực này lúc nào cũng chìm trong bụi. Vào thời điểm trời nắng khô hanh, càng ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt của người dân nhà hai bên đường.
Ở gần vị trí mỏ đá, nhà ông Lèo Văn Tía (bản Hua Bó) ngày nào cũng hứng chịu tiếng ồn, khói bụi, rung chấn. Ông Tía bức xúc: “Ngày nào cũng vậy, khi tiếng máy của mỏ đá bắt đầu hoạt động, bụi từ mỏ đá bốc lên như đám mây, bám đầy vào nhà cửa, các vật dụng sinh hoạt, cây cối của gia đình. Ở đây hộ nào có nhà xây, công trình phụ như bể nước, nhà tắm… đều bị nứt vỡ, người dân rất hoang mang. Sống ở đây khổ lắm”.
Cùng chung nỗi bức xúc, ông Lèo Văn Hặc (64 tuổi) cho hay: “Từ khi mỏ đá hoạt động bà con dân bản Hua Bó này chưa ngày nào được sống yên ổn. Nhất là lúc DN nổ mìn phá đá, tiếng nổ phát ra rất to làm rung chuyển như động đất, nhà cửa rung lên bần bật như sắp đổ, người già, trẻ nhỏ giật mình thon thót. Chúng tôi không biết điều gì sẽ xảy đến nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài?”.
Có đến đây mới thấy được nỗi khổ của người dân đang phải gánh chịu hàng ngày. Không chỉ ô nhiễm bụi, rung chấn làm nứt nhà cửa mà nhiều diện tích đất sản xuất nông nghiệp của người dân bị ảnh hưởng, bụi đá bám dày đặc. Những diện tích cây trồng không được thu hoạch, đồng nghĩa với việc mất đi nguồn thu nhập của nông dân.
 |
Từ khi mỏ đá hoạt động bà con dân bản Hua Bó này chưa ngày nào được sống yên ổn. |
Trách nhiệm của chính quyền địa phương ở đâu?
Được biết, tại các cuộc họp, cử tri địa phương đã nhiều lần kiến nghị mong sớm được các cơ quan chức năng quan tâm giải quyết vấn nạn trên. “Cũng đã có một số đoàn các cấp xuống kiểm tra, thực địa, nhưng rồi đâu lại vào đấy”, một người dân phản ánh.
Để làm rõ hơn sự việc, PV đã liên hệ làm việc với UBND xã Mường Bú. Ông Cà Văn Dọn, Chủ tịch UBND xã, xác nhận việc người dân phản ánh về bụi, tiếng ồn, nổ mìn rung chấn tại mỏ đá Mường Bú là có thật. Một số hộ dân sống ở gần mỏ đá có nhà cửa và công trình phụ bị nứt. Vấn đề nữa là bụi đá trong hoạt động khai thác tỏa ra môi trường xung quanh ảnh hưởng đến sản xuất, làm một số diện tích cây trồng bị thất thu.
Theo lãnh đạo xã, qua tổng hợp ý kiến kiến nghị cử tri, xã có đi nắm tình hình, tuy nhiên chưa làm vào làm văn bản với Cty lần nào. “Riêng tỉnh, huyện thì năm ngoái đoàn có xuống kiểm tra một lần”, ông Dọn nói.
Mặc dù theo quy định, chính quyền xã là đơn vị trực tiếp giám sát hoạt động mỏ đá. Tuy nhiên, khi PV đề cập đến các thủ tục pháp lý của đơn vị khai thác thì xã lại cho rằng không nắm được bất kỳ giấy tờ nào liên quan.
Theo thông tin từ Phòng TN&MT huyện Mường La, mỏ đá Mường Bú được cấp phép khai thác 14 năm (từ 2017 - 2031), có diện tích 2,4ha. Năm nào Sở TN&MT tỉnh Sơn La cũng thành lập đoàn đến kiểm tra về các nội dung như môi trường, đất đai, khai thác… Một điều bất thường khác, cả xã và huyện đều không nắm được người đại diện pháp luật của Cty này, “chỉ biết có người tên Vũ Văn Sơn là Phó Giám đốc Cty”.
 |
 |
Nổ mìn làm đá văng, tường nứt. |
Theo tìm hiểu của PV, bên cạnh việc gây ô nhiễm môi trường, rung chấn, đá văng… thì việc khai thác tại mỏ đá Mường Bú còn có dấu hiệu khai thác không đúng quy định, không cắt tầng khai thác, khai thác vách đứng để lại nhiều đá om, đá treo, hàm ếch, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động.
Với thời gian khai thác mỏ kéo dài hàng chục năm nữa, nhiều ý kiến cho rằng chính quyền địa phương cần có giải pháp cụ thể, kịp thời chấn chỉnh hoạt động khai thác đá của Cty TNHH MTV Minh Đức EDULIGHT; hạn chế sự ảnh hưởng về môi trường, khói bụi, tiếng ồn, rung chấn, an toàn giao thông, an toàn lao động… đảm bảo đời sống, sản xuất cho người dân và người lao động.
PLVN sẽ tiếp tục phản ánh sự việc trong các số báo sau.
