Theo các nhân chứng, năm 1971, nghĩa là cách đây gần nửa thế kỷ, ông Nguyễn Xuân Tòng (năm nay 78 tuổi) và vợ là Hoàng Thị Mùi (năm nay 72 tuổi) mua đất đường Đinh Công Tráng (TP Thanh Hóa). Lô đất thuộc thửa 120, tờ bản đồ số 04, là số nhà 60 Đinh Công Tráng, mặt sau kéo dài đến hồ Toàn Thành. Năm 1977 họ xây nhà trên diện tích 86,62m2, phía sau là công trình phụ và vườn cây ăn quả (biên bản kiểm kê năm 1988 của UBND phường Ba Đình chỉ xác nhận 81,64 m2).
Năm 1989 khi ông Tòng về nghỉ hưu, họ xây nhà xưởng phần đất phía sau nhà vốn là đất ao để sản xuất trên diện tích 183,5m2, số đất 150m2 được sử dụng làm vườn.
Năm 1997, địa phương triển khai thực hiện Nghị định 60/CP ngày 5/7/1994 về quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại đô thị, diện tích đất của vợ chồng ông Tòng được xác nhận là đất thổ cư, sử dụng ổn định trước 18/12/1980.
Năm 2000 khi thực hiện chính sách thuế với đất đô thị, gia đình ông Tòng được áp thuế với 157m2/183,5m2 (thiếu 26,5m2). Tuy nhiên, năm 2001 chỉ được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất (sổ đỏ) chỉ với 67,6m2/157m2 đã đóng thuế từ năm 1993 – 2000. Đối với diện tích còn lại, ông Tòng đóng thuế từ năm 2001 – 2009.
Năm 2009, vợ chồng ông Tòng chuyển nhượng ngôi nhà đã xây năm 1977 và sinh sống trên diện tích đất còn lại. Đất này sử dụng suốt từ năm 1971 đến những năm cuối thế kỷ 20 không có tranh chấp, khiếu kiện. Theo quy định tại Điều 10 Nghị định 60/CP năm 1994: “Nếu nhà ở và đất ở phù hợp với quy hoạch, không có tranh chấp, thì chủ nhà được xét cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. Chủ nhà được cấp giấy chứng nhận phải nộp tiền sử dụng đất ở”. Như vậy đất của ông Tòng bà Mùi nằm trong trường hợp này.
Bỗng dưng năm 2010, chính quyền phường Ba Đình lập biên bản nhà ông Tòng vi phạm quy định về quản lý đất đai và ra lệnh cưỡng chế. Do gia đình đã bán phần nhà trên diện tích 86,62m2 xây năm 1977, cuối cùng họ mất phần diện tích đất họ đang sử dụng.
Điều oái oăm là sau đó UBND TP Thanh Hóa có Quyết định số 758/QĐ-UBND “bổ sung” thêm cho gia đình ông Tòng 14m2 để “đền bù” khi cưỡng chế do đo đạc và cấp nhầm “sổ đỏ”.
Tương tự trường hợp gia đình ông Tòng là bà Bùi Thị Điệp, thương binh 4/4, thường trú tại 64 - 66 Đinh Công Tráng. Năm 1990, vợ chồng bà Điệp mua ngôi nhà 66 (được cấp sổ đỏ năm 1999), năm 2001 mua tiếp ngôi nhà 64 (được cấp sổ đỏ năm 2004) với tổng diện tích 124,4m2/270,86m2 đã mua. Năm 2010, vợ chồng bà Điệp bị thu hồi 141,46m2 đã mua. Ngay diện tích được cấp sổ đỏ cũng bị sai lệch theo bản đồ địa chính là 26,6m2. Năm 2010, vợ chồng bà Điệp bị thu hồi 141,46m2.
 |
| Bà Hoàng Thị Mùi và Bùi Thị Điệp, hai trong số các hộ dân không đồng ý giáo đất cho doanh nghiệp phân lô bán nền |
Về TP Thanh Hóa chúng tôi mới nhận ra, chẳng có “dự án xen cư” nào cả. Thực chất là mảnh đất vốn là hồ Toàn Thành đã được “nhắm” từ lâu. Chính vì thế mới có chuyện “khước từ” việc cấp “sổ đỏ” cho các hộ gia đình vốn đã sinh sống, khai khẩn và xác lập quyền sử dụng đất hợp pháp từ lâu.
Ông Bùi Huy Trạch, nguyên Chủ nhiệm HTX Toàn Thành thời những năm 1970, năm nay đã hơn 90 tuổi, tố cáo: “Câu chuyện ở đây phức tạp lắm. Tôi là người nắm lịch sử ở đây. Các ông ấy lấy ngang thế để bán thì công bằng ở đâu”.
Tại sao Tổng công ty Xây dựng Thanh Hóa lại được giao cho phần đất liên quan đến 47 hộ dân khu vực hồ Toàn Thành, gồm 2.337m2 để làm “dự án”? Theo một số nhân chứng, gọi là đấu giá, nhưng không có ai “đấu” ngoài Công ty này. Hiện còn 32/47 hộ chưa giao mặt bằng, không giao đất cho Tổng công ty Xây dựng Thanh Hóa vì họ cho rằng không chấp nhận chuyện lấy đất để “chia lô, bán nền”. Trong 32 hộ chưa giao có 22 hộ thắc mắc về nguồn gốc sử dụng đất.
Một người dân cho biết: “Chúng tôi không chống lại chủ trương thu hồi đất, nếu có chủ trương đúng, phù hợp luật pháp, quy hoạch được duyệt, công khai, minh bạch và bảo đảm quyền lợi cho dân. Nhưng thu hồi đất dân đang sử dụng, giao cho doanh nghiệp bán lại thì chúng tôi không đồng tình”.
