Mới đây, Thanh tra Chính phủ phát hiện rất nhiều sai phạm trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản tại tỉnh Lào Cai. Chỉ thanh tra 6 dự án đã phát hiện gây thất thoát ngân sách nhà nước số tiền trên 95,2 tỷ đồng.
Phát hiện gây thất thoát ngân sách trên 95,2 tỷ đồng
Theo kết luận của TTCP, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai còn tồn tại, khuyết điểm, vi phạm ở hầu hết các khâu từ quy hoạch khoáng sản, cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư, cấp giấy phéo khai thác khoáng sản, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất liên quan đến hoạt động khoáng sản và thực hiện nghĩa vụ tài chính như: tiền thuê đất, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, gây thất thu Ngân sách nhà nước.
TTCP cho rằng, việc quản lý khai thác khoáng sản thiếu chặt chẽ, nhất là việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động khoáng sản, chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản, quản lý tài chính thiếu chặt chẽ, có nhiều dự án đầu tư về khoáng sản không hiệu quả, dẫn đến nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm trong việc quản lý và khai thác khoáng sản, gây lãng phí tài nguyên và khoáng sản của Nhà nước. Hiệu quả kinh tế cho nhà nước từ hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai thời gian qua đạt thấp…
Đáng chú ý, đối với dự án khai thác, tuyển và luyện vàng gốc, mỏ vàng Minh Lương thì việc giới thiệu địa điểm và thông báo quỹ đất quy hoạch là 21,18 ha nhưng Bộ TN&MT đã cấp Giấy phép khai thác khoáng sản với diện tích khu vực khai thác là 112 ha. Ngày 18-11-2010 UBND tỉnh Lào Cai lại cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 12121000234 chứng nhận công ty đầu tư dự án khai thác, tuyển và luyện vàng gốc mỏ vàng Minh Lương với diện tích 151,18 ha, vượt so với quy hoạch 130 ha.
 |
Ngoài ra, một số khai trường của Công ty Apatit Việt Nam đã khai thác nhiều năm nhưng đến thời điểm thanh tra, Sở TN&MT cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan chưa thực hiện việc cắm mốc và bàn giao mốc giới tại một số khu vực khai thác, vi phạm Luật khoáng sản năm 2010. Công ty vẫn khai thác quặng Apatit tại một số khai trường khi giấy phép khai thác đã hết hạn khai thác.
Đặc biệt hơn, UBND tỉnh Lào Cai cho phép công ty TNHH Xây dựng, thương mại Lilama thực hiện dự án khách sạn, nhà hàng nhưng thực tế khai thác Apatit trái phép.
Theo TTCP, trong giai đoạn 2008-2011, UBND tỉnh Lào Cai không ban hành quyết định tính hệ số quy đổi khối lượng từ quặng thành phẩm hoặc quặng tuyển ra quặng nguyên khai để tính chi phí bảo vệ môi trường, gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Qua thanh tra tại 6 chủ đầu tư đã phát hiện việc quản lý nguồn thu tài chính từ hoạt động khoáng sản còn nhiều khuyết điểm, vi phạm, gây thất thoát Ngân sách nhà nước với số tiền 95 tỷ 203 triệu đồng.
Tồn tại nhiều vi phạm, hiệu quả kinh tế thấp
Hiện Lào Cai có 13 dự án khoáng sản được giới thiệu địa điểm với diện tích vượt so với quy hoạch là 196,77 ha vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp và các loại đất khác; có 11 dự án khai thác khoáng sản nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha. Ngoài ra, có 31 dự án khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, với tổng diện tích 101,76 ha, trong quy hoạch chỉ thể hiện điểm mỏ không có diện tích quy hoạch, ranh giới.
Đặc biệt, một số khai trường của Công ty Apatit Việt Nam đã khai thác nhiều năm, nhưng hiện vẫn chưa thực hiện cắm mốc và bàn giao mốc giới tại một số khu vực khai thác. Bên cạnh đó, TTCP còn xác định công ty này vẫn khai thác quặng Apatit tại một số khai trường khi giấy phép đã hết hạn.
Đối với Công ty TNHH Xây dựng, Thương mại Lilama, UBND Tỉnh cho phép Công ty thực hiện dự án nhà hàng, khách sạn, nhưng thực tế đã khai thác apatit trái phép.
Theo kết luận thanh tra, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai vẫn còn nhiều tồn tại, khuyết điểm, vi phạm ở hầu hết các khâu từ quy hoạch khoáng sản, cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư, cấp giấy phép khai thác khoáng sản, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất liên quan đến hoạt động khoáng sản và thực hiện nghĩa vụ tài chính như tiền thuê đất, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường; gây thất thu ngân sách nhà nước.
Việc quản lý và khai thác khoáng sản thiếu chặt chẽ, nhất là việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động khoáng sản, chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản, quản lý tài chính thiếu chặt chẽ, có nhiều dự án đầu tư về khoáng sản không hiệu quả, dẫn đến nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm trong việc quản lý và khai thác khoáng sản, gây lãng phí tài nguyên và khoáng sản của Nhà nước.
Những tồn tại, khuyết điểm, sai phạm nêu trên, theo Thanh tra Chính phủ, về khách quan là do một số quy định của pháp luật về hoạt động khoáng sản và liên quan đến hoạt động khoáng sản trước đây chưa cụ thể, thiếu chặt chẽ dẫn đến khi triển khai thực hiện UBND tỉnh Lào Cai và các cơ quan chuyên môn gặp nhiều lúng túng, thiếu sót.
Về chủ quan, nguyên nhân của những tồn tại nêu trên là do việc triển khai thực hiện một số quy định của pháp luật liên quan đến công tác quản lý, khai thác khoáng sản của UBND tỉnh Lào Cai và các cơ quan chức năng trong giai đoạn 2005 - 2015 còn chậm, chưa đồng bộ và thiếu chặt chẽ. Công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản chưa thường xuyên, hiệu quả thấp. Một số chủ đầu tư chưa thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật về nghĩa vụ tài chính và môi trường trong hoạt động khoáng sản.
