Văn bản này quy định về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, bao gồm các tiêu chí tiếp cận pháp luật, nội dung xây dựng, thẩm quyền, quy trình và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Đối tượng áp dụng của Quy định bao gồm: xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Quy định có 05 tiêu chí tiếp cận pháp luật, 25 chỉ tiêu với tổng số 100 điểm, gồm: (1) Tiêu chí 1. Bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật (15 điểm); (2) Tiêu chí 2. Thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp xã (30 điểm); (3) Tiêu chí 3. Phổ biến, giáo dục pháp luật (25 điểm); (4) Tiêu chí 4. Hòa giải ở cơ sở (10 điểm) và (5) Tiêu chí 5. Thực hiện dân chủ ở cơ sở (20 điểm).
Để được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, cấp xã phải đáp ứng đủ các điều kiện: (1) Không có tiêu chí nào dưới 50% số điểm tối đa; (2) Tổng số điểm của các tiêu chí tiếp cận pháp luật phải đạt từ 90% số điểm tối đa trở lên đối với cấp xã loại I, từ 80% số điểm tối đa trở lên đối với cấp xã loại II và từ 70% số điểm tối đa trở lên đối với cấp xã loại III; (3) Kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân đạt từ 80% tổng số điểm tối đa trở lên; (4) Trong năm không có cán bộ, công chức cấp xã bị xử lý kỷ luật bằng hình thức từ cảnh cáo trở lên do vi phạm pháp luật trong thực thi công vụ hoặc phải bồi thường thiệt hại do hành vi công vụ trái pháp luật gây ra. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền xét, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; thành lập Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật để tư vấn việc đánh giá, công nhận, xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Việc rà soát, đánh giá, chấm điểm, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được tiến hành hằng năm, tính từ ngày 01 tháng 01 đến hết ngày 31 tháng 12 và được thực hiện thông qua quy trình như sau: Công chức cấp xã được giao theo dõi các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật tự chấm điểm. Căn cứ kết quả tự chấm điểm của công chức cấp xã và kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục hành chính, công chức Tư pháp – Hộ tịch tổng hợp báo cáo, trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức họp đánh giá kết quả xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, trong đó có sự tham dự của đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp. Trường hợp xét thấy đủ điều kiện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã gửi hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đến Phòng Tư pháp cấp huyện để thẩm tra; tham mưu Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp tổ chức họp Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật. Nếu đủ điều kiện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện xem xét, quyết định công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trước ngày 25 tháng 01 của năm liền kề sau năm đánh giá.
Quy định còn xác định mục tiêu, nguyên tắc thực hiện; nội dung xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; niêm yết kết quả đánh giá; kinh phí thực hiện, đồng thời quy định trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong việc tham mưu, giúp Thủ tướng Chính phủ triển khai xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Ủy ban nhân dân các cấp. Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp, công chức Tư pháp - Hộ tịch là đầu mối tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp triển khai thực hiện nhiệm vụ này.
Cùng với ban hành Quyết định số 619/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 14/2017/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 bãi bỏ Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg ngày 24/01/2013 ban hành Quy định về chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Quyết định số 619/QĐ-TTg; Kế hoạch thực hiện Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020 và Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020; biên soạn Sổ tay hướng dẫn xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và tổ chức các Hội nghị tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ xây dựng, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật...
