Cụ thể, tại xã Thuần Mỹ, ngoài 14,1ha đất chưa được huyện Ba Vì bàn giao lại theo đúng quy định, khoảng 6ha đất công mà xã này đang trực tiếp quản lý lại vướng khiếu kiện triền miên, trong đó có trường hợp Phó Bí thư Đảng ủy xã đương nhiệm là ông Nguyễn Đắc Đô được cho thuê 4.300m2 không qua đấu giá.
Trong khi đó, tại xã Vật Lại, ông Phùng Tiến Tịnh, Chủ tịch HĐND xã cũng được cho là đang sử dụng 4.476m2 đất công không đúng quy định.
Sau khi có đơn thư khiếu nại, tố cáo của người dân địa phương, TP Hà Nội kết luận và có chỉ đạo nhưng đến nay UBND huyện Ba Vì vẫn chưa giải quyết dứt điểm.
Phân tích sự việc dưới góc nhìn pháp lý, LS Nguyễn Huy Long (Giám đốc Công ty Luật Legal Gate Việt Nam) cho rằng, thẩm quyền cho thuê đất đã được quy định rất rõ tại Luật Đất đai 2013. Theo đó, tại khoản 2, khoản 3 Điều 59 của Luật quy định: UBND cấp huyện quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong các trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân.
Trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ với diện tích từ 0,5ha trở lên thì phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh trước khi quyết định. “Như vậy, việc cho thuê đất của UBND huyện Ba Vì đối với một số cá nhân là không làm đúng theo quy định pháp luật”, LS Long nhận định.
Đánh giá việc quản lý, sử dụng đất công tại địa phương này, LS Long nhận định, việc quản lý đất của chính quyền tại xã Thuần Mỹ, xã Vật Lại nói riêng và huyện Ba Vì nói chung còn lỏng lẻo, không tuân theo các quy định pháp luật, bộc lộ các sai phạm, gây bức xúc, thất thoát, lãng phí đất đai, ảnh hưởng đến nhu cầu chính đáng của người dân dẫn đến khiếu kiện, khiếu nại phổ biến và kéo dài.
Theo LS Long, từ góc độ giá trị đất đai, nguồn lực đất công luôn dễ dàng chuyển thành nguồn lực tài chính quốc gia với nhiều biện pháp làm tăng giá trị đất công hoặc sử dụng giá trị đất công thay cho vốn tài chính. Do đó, việc giao đất, cho thuê đất cần phải thực hiện đúng thẩm quyền; thông qua đấu giá công bằng, minh bạch.
“Không được để tình trạng quản lý, sử dụng đất trái thẩm quyền vì khi xảy ra sai phạm, chi phí bồi thường sẽ ảnh hưởng đến thuế, ngân sách nhà nước. Còn số diện tích thuộc quỹ đất công của xã thì cần phải được quản lý, sử dụng có mục đích, sinh lợi nhuận. Trường hợp đất trống nhiều cần xin chỉ đạo của UBND huyện để cho cá nhân, tổ chức thuê nhưng phải theo quy định pháp luật, tránh thất thoát tài sản Nhà nước”, LS Long nhấn mạnh.
LS Long kiến nghị, Nhà nước cần bổ sung các quy định pháp luật về chế tài để xử lý nghiêm những trường hợp không thực hiện đấu giá đất công, hoặc các trường hợp cố tình vi phạm pháp luật về đất đai, nhất là trường hợp lấn chiếm đất công để trục lợi cá nhân.
