Với giấy phép khai thác cát, hàng loạt con tàu, xà lan không xác định được danh tính đã xông vào bãi ngao hút cát, khiến người nuôi ngao nơi đây nhiều phen điêu đứng. Đỉnh điểm vào năm 2018, các bãi nuôi ngao xuất hiện nhiều chiếc tàu khai thác cát, khiến hàng trăm ha nuôi ngao bị ảnh hưởng, nhiều nơi ngao chết trắng bãi.
Theo các ngư dân, việc phản đối của họ là có cơ sở bởi khu vực mỏ không duy trì thường xuyên hệ thống phao tiêu, biển báo ranh giới khu vực khai thác theo quy định. Chính vì thế người dân không xác định được vùng mỏ để tránh nuôi thả ngao.
Trước đó, người dân cũng ý thức được việc nuôi trồng thủy sản thì phải nộp nghĩa vụ với Nhà nước, nên đã nhiều lần làm đơn xin thuê mặt nước. Thế nhưng, dù đã liên hệ nhiều nơi, nhiều cấp đều không được hướng dẫn cụ thể, không được nơi nào chấp nhận.
Trong khi đó, phía DN được cấp phép khai thác cát lại hoạt động một cách rất cầm chừng và bị đánh giá là “thiếu năng lực khai thác, thiếu uy tín, sức cạnh tranh còn kém, hoạt động khai thác, kinh doanh bị thua lỗ. Cty chưa chủ động tìm kiếm thị trường tiêu thụ, chưa thực sự tạo được uy tín, niềm tin với một số nhà đầu tư. Các giải pháp khắc phục chưa thực sự khả thi, hiệu quả…” như trong kết luận của Đoàn giám sát HĐND TP Hải Phòng. Điều này khiến các ngư dân không khỏi thắc mắc, tại sao người nuôi ngao mong muốn thuê mặt nước, nộp ngân sách để an tâm mưu sinh, lại không được cơ quan chức năng chấp thuận?
Người dân còn cho rằng, Cty CP Tân Vũ đang khai thác cát tại ngư trường có dấu hiệu chuyển nhượng dự án trái pháp luật. Tại giấy phép khai thác và giấy phép sửa đổi bổ sung cấp cho Cty Tân Vũ, UBND TP Hải Phòng nêu rõ: “Nghiêm cấm việc chuyển nhượng dự án cho DN khác dưới mọi hình thức”.
Nhưng ngày 26/10/2018, Cty Tân Vũ đã ký Hợp đồng kinh tế số 26/10/2018/HĐKT/TV-PS và Phụ lục hợp đồng kinh tế số 17/6/2019/PL-HĐKT với Cty CP Xây dựng & Khai thác mỏ Phong Sơn, cho Cty Phong Sơn được khai thác cát đen dùng làm vật liệu san lấp với khối lượng tạm tính trước khi khảo sát thực tế là 2 triệu m3.
Từ hợp đồng “bán quyền” khai thác này, Cty Phong Sơn lại tiếp tục ký hợp đồng mua bán khai thác tài nguyên cát với Cty CP Thương mại, Khai thác khoáng sản & Xây dựng Hải Nam Hà Nội; cho Cty Hải Nam khai thác cát đen làm vật liệu san lấp trên cơ sở hợp đồng đã ký giữa Cty Tân Vũ và Cty Phong Sơn.
Gần đây nhất, ngày 25/12/2020, Cty Tân Vũ tiếp tục ký Hợp đồng số 25.12/2020/HĐKT/TV-DT với Cty CP Đoàn Dương Tiến. Hợp đồng này nêu rõ, phía Cty Tân Vũ đồng ý cung cấp cát làm vật liệu san lấp cho Cty Đoàn Dương Tiến theo giấy phép khai thác khoáng sản đã được UBND Hải Phòng cấp trước đó.
Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Anh Túy, Phó phòng TN&MT quận Hải An nói, khu vực đánh bắt hải sản ở Tràng Cát vốn là ngư trường truyền thống, việc cấp phép khai thác cát mãi sau này mới có. “Toàn bộ khu vực biển Tràng Cát được gọi là ngư trường được các ngư dân đánh bắt từ ngày xưa rồi, cái đấy mình phải thừa nhận. Mãi sau này TP mới cấp phép cho một số DN khai thác cát”, ông Túy nói.
Theo ông Túy, chính xác là năm 2010 UBND TP Hải Phòng cấp phép khai thác khoáng sản cho Cty Tân Vũ với diện tích 96ha, thời hạn 18,5 năm. Tuy nhiên, Tân Vũ không thực hiện triển khai ngay việc thả phao tiêu, gắn biển cảnh báo để đánh dấu, khoanh vùng phạm vi mỏ cát dẫn đến các hộ dân tự ý cắm cọc, dựng chòi, quây bãi để khai thác thủy sản. Vẫn theo ông Túy, từ khi được cấp phép đến nay, Cty Tân Vũ có nộp thuế tài nguyên môi trường nhưng chưa đầy đủ và báo cáo sản lượng khai thác rất hạn chế.
Về vấn đề xung đột lợi ích giữa Cty Tân Vũ và ngư dân, ông Túy cho biết, hiện Cty Tân Vũ có văn bản gửi UBND TP và các đơn vị chức năng phản ánh việc mất phao tiêu do các hộ dân tự ý nuôi ngao và đánh bắt, nuôi trồng thủy sản và đề nghị bảo đảm thực thi đúng pháp luật. Phòng đã có văn bản tham mưu cho UBND quận chỉ đạo trong thời gian tới.
Liên quan đến việc Cty Tân Vũ có dấu hiệu “bán quyền” khai thác cho hàng loạt DN khác, ông Túy nói Cty không hề có báo cáo vấn đề này nên quận không nắm được.
