Mỏi mòn vì ma túy
Cách đây hơn chục năm, xã Thôm Mòn của huyện Thuận Châu là địa bàn nóng về số người nghiện và đứng top đầu của tỉnh về số đối tượng mắc trọng án về ma túy. Xã có 20 bản thì cả 20 bản đều có người nghiện. Chỉ một xã miền núi thưa thớt nóc nhà nhưng Thôm Mòn có tới hơn 200 tụ điểm buôn bán, tàng trữ ma túy, với hàng trăm người tham gia vào các đường dây mua bán và sử dụng “cái chết trắng”. Đình đám nhất phải kể đến bản Thôm và bản Mòn với vài chục tụ điểm buôn bán, tàng trữ và sử dụng ma túy ở mỗi bản.
Không chỉ đàn ông, trai tráng, nhiều phụ nữ, trẻ em và người già ở xã nghèo này cũng “dính” vào thứ độc dược chết người này. Trong bản, hầu như nhà nào cũng có người nghiện, người lĩnh án tử hình, chung thân về ma túy cũng nhan nhản.
Có những gia đình hàng chục người, từ ông bà, cha mẹ đến con cái, dâu rể, cháu chắt… đều dắt nhau vào con đường buôn bán, tàng trữ ma túy, để rồi “nô nức” kéo nhau… vào nhà đá. Cũng vì những món lợi nhuận khổng lồ từ ma túy đem lại, sự liều lĩnh của các đối tượng phạm tội ở đây cũng tăng lên.
Hậu quả của ma túy ở Thuận Châu là vô cùng nghiêm trọng và chưa có biểu hiện dừng lại. Theo ông Nguyễn Đức Thặng, Phó Chủ tịch huyện Thuận Châu cho hay, tính đến tháng 11/2015, cả huyện có tổng số 1.268 người sử dụng ma túy.
Số nhiễm HIV lũy tích đến ngày 19/11/2015 của huyện là 1.103 ca ở 28/29 xã, thị trấn. Trong đó, số còn sống là 637; số nhiễm HIV mới phát hiện là 42 ca; số người được xét nghiệm tế bào CD4 là 165 ca…, và đương nhiên nơi phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất của tệ nạn này vẫn thuộc về hai “điểm nóng” Thôm Mòn và Tông Lạnh – lãnh đạo huyện Thuận Châu cho hay.
Bình yên cho bản làng
Xác định ma túy chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc lan truyền HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh nói chung và huyện Thuận Châu nói riêng, UBND tỉnh Sơn La quyết định dồn lực vào công tác phòng, chống ma túy để giảm HIV và Thôm Mòn được chọn để làm điểm để tập trung triệt phá.
Cụ thể, ông Nguyễn Đức Thặng cho hay, xã thành lập các cụm liên gia tự quản với nòng cốt là đại diện của Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên… cùng tham gia công tác tự quản, phát giác các đối tượng nghiện chích ma túy, tái nghiện ma túy, buôn bán, tàng trữ ma túy, tiến tới đấu tranh, triệt phá các tụ điểm ma túy.
Song song với công tác phòng, chống ma túy, bác sỹ Lường Minh Tuấn - Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Thuận Châu cho hay, các cấp, ban ngành, đoàn thể địa phương cũng đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn, tránh để dịch bệnh lây lan trên diện rộng.
Cùng với công tác vận động, khuyến khích những đối tượng có hành vi nguy cơ cao đi xét nghiệm HIV; điều trị dự phòng lây nhiễm HIV…, Thuận Châu chú trọng đẩy mạnh và triển khai có hiệu quả các điểm điều trị Methadone.
Tuy lực lượng còn mỏng, cán bộ phải kiêm nghiệm, chế độ phụ cấp không đảm bảo, công việc còn nhiều khó khăn, đặc biệt phải làm việc cả trong ngày nghỉ, lễ, Tết… nhưng các anh chị em vẫn động viên nhau làm việc với một quyết tâm rất cao.
Trong năm 2016, ông Tuấn cho biết xã sẽ triển khai thêm 4 điểm điều trị Methadone với mong muốn mang dịch vụ này đến cho đông đảo người dân.
Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch UBND huyện Thuận Châu Nguyễn Đức Thặng còn cho biết thêm, chính quyền địa phương cũng đang nỗ lực tìm kiếm, liên kết với các đối tác, doanh nghiệp trên địa bàn để đào tạo nghề và hỗ trợ tạo việc làm cho các đối tượng sau cai. Đặc biệt, UBND huyện đang nghiên cứu thử nghiệm triển khai các dự án chuyển đổi canh tác, từ trồng lúa sang trồng chè, hoa, khoai sọ, chăn nuôi gia súc tập trung để người dân nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống, tránh xa các tệ nạn xã hội.
Giã từ dĩ vãng
Đến với điểm điều trị Methadone của Trung tâm Y tế huyện Thuận Châu, chúng tôi bắt gặp nhiều gương mặt phấn khởi và mãn nguyện. Anh Lò Văn Ch (SN 1968), người dân tộc Thái ở bản Nà Vai, xã Mường É (huyện Thuận Châu) thật thà chia sẻ, ngày trước mua ma túy ở bản dễ như mua mớ rau nên anh cũng thử cùng chúng bạn cho biết, rồi nghiện lúc nào chẳng hay.
Để có tiền hút, chích, anh bán tất cả những gì có thể bán (thóc gạo, gà, chó…), thậm chí nghĩ đến cả việc bán đi con trâu duy nhất của gia đình để thỏa mãn cơn nghiện. Kinh tế gia đình rơi vào túng quẫn, bị vợ dọa ly hôn, anh quyết định cai nghiện, rồi được giới thiệu đi uống Methadone. Thời gian đầu điều trị cũng có cảm giác rất khó chịu, sau đó sức khỏe anh ổn định dần và anh không còn cảm giác thèm muốn ma túy nữa.
Mỗi người điều trị Methadone ở Trung tâm là một cảnh ngộ, một nỗi bất hạnh riêng nhưng đều có chung nguyên nhân do ma túy. Và họ đều hứa sẽ quyết tâm đoạn tuyệt với “cái chết trắng” để làm lại cuộc đời.
Nhìn vào ánh mắt họ, buồn có, vui có nhưng trên hết cả là niềm hoan hỉ và chứa chan hy vọng vào một ngày mai tệ nạn ma túy, dịch bệnh HIV/AIDS sẽ không còn hoành hành trên mảnh đất này nữa. Núi đồi sẽ bát ngát một màu xanh của lúa, của ngô, của bạt ngàn hoa thơm, trái ngọt. Và tôi tin ngày ấy sẽ đến với Thuận Châu trong một tương lai không xa...
