Một trong những nội dung được nhiều Đại biểu Quốc hội (ĐB) đặc biệt quan tâm trong phiên thảo luận về Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự (THADS) chiều qua 23/6 là có nên giao TAND ra “quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành”.
Tăng cường trách nhiệm của Tòa án
ĐB H’Yim Kđoh (Đắk Lắk) bày tỏ sự tán thành cao với quy định này, vì theo ĐB: “Kết quả thi hành án (THA) những năm qua đạt cao cho thấy mô hình cơ quan THA hiện nay là phù hợp. Quy định như Dự thảo sẽ đảm bảo tính ổn định, không làm tăng thêm bộ máy, biên chế, đồng thời đảm bảo sự gắn kết của Tòa án, bảo đảm bản án đã tuyên phải được các cơ quan, tổ chức thi hành nghiêm”.
Các ĐB Lê Đắc Lâm (Bình Thuận), Đinh Xuân Thảo (Hà Nội), Huỳnh Ngọc Ánh (TP.Hồ Chí Minh), Đào Thị Xuân Lan (Hưng Yên) cùng chung lập luận: THA là khâu cuối cùng của tố tụng. Thực tế nhiều bản án không rõ khó thi hành, khi THA đề nghị giải thích thì Tòa trả lời chậm hoặc không trả lời khiến quá trình THA bị kéo dài.
Vì thế giao Tòa ra quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành là khắc phục những tồn tại, cắt khúc như hiện nay; đồng thời gắn kết trách nhiệm của Tòa án trong giải thích, đính chính bản án của Tòa án, tăng niềm tin của người dân, góp phần giảm thiểu khiếu kiện, cũng tăng trách nhiệm của Tòa khi tuyên án.
Tại Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tư pháp cũng cho biết nhiều ý kiến tán thành với Tờ trình và Dự thảo Luật về giao TAND ra “quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành”. Quyết định này thể hiện quyền lực tư pháp, làm cơ sở cho cơ quan THADS tổ chức thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Quy định này vừa bảo đảm sự gắn kết trách nhiệm của TAND đối với bản án, quyết định của mình, đồng thời không gây ra xáo trộn lớn về tổ chức và thẩm quyền. Tuy nhiên, quá trình thảo luận cũng còn những ý kiến khác nhau.
ĐB Hồ Văn Năm (Đồng Nai) cho rằng nên giữ nguyên như hiện hành (Tòa án chỉ chuyển giao bản án, quyết định). Theo ĐB, muốn tăng cường trách nhiệm, Tòa án chỉ cần tăng cường kiểm tra và giải quyết các vấn đề vướng mắc khi ban hành bản án.
Giảm chi phí khi giao xác minh điều kiện THA cho chấp hành viên
Theo Dự thảo Luật sửa đổi, người được THA phải có đơn yêu cầu THA. ĐB H’Yim KĐoh (Đắk Lắk) chỉ rõ: Trước đây pháp luật quy định người được THA không phải làm đơn, nhưng thực hiện quy định này gặp nhiều vướng mắc, nhiều bản án hai bên tự thực hiện với nhau dẫn đến tình trạng án tồn từ năm này qua năm khác.Thực tế thực hiện quy định này hiện nay cũng không vướng mắc, do đó có đơn yêu cầu như Dự luật là hợp lý.
ĐB Đinh Xuân Thảo (Hà Nội) và nhiều ĐB khác cũng nhận định quy định này phù hợp nguyên tắc của pháp luật dân sự, phù hợp thực tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ĐB bày tỏ sự quan ngại khi làm đơn sẽ khó khăn cho người dân, vì thực tế nhiều người dân ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số trình độ hiểu biết pháp luật rất hạn chế, họ không hiểu phải có đơn yêu cầu mới được thi hành.
Riêng quy định chuyển nghĩa vụ xác minh điều kiện THA từ người được THA về cho chấp hành viên, tuyệt đại đa số ĐB tán thành. ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) chỉ rõ thực tế: “Xác minh điều kiện THA là khâu thực tế đang có rất nhiều hạn chế, thậm chí tiêu cực. Nếu giao chấp hành viên xác minh điều kiện THA sẽ thuận lợi hơn cho người dân và tiết kiệm chi phí…”.
Về vấn đề này, tại Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tư pháp cũng tán thành với Dự thảo Luật về việc sửa đổi quy định về xác minh điều kiện THA theo hướng giao trách nhiệm này cho cơ quan THADS, đồng thời vẫn tạo điều kiện cho người được THA tự mình hoặc nhờ cá nhân, tổ chức được pháp luật quy định xác minh điều kiện của người phải THA để cung cấp thông tin cho cơ quan THADS. Tuy nhiên, về thủ tục, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người được THA và nâng cao trách nhiệm của cơ quan THADS, Ủy ban Tư pháp cho rằng thời hạn tiến hành xác minh cần được rút ngắn hơn.
