Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), mỏ sắt Quý Xa trữ lượng trên 120 triệu tấn quặng sắt, là một trong những mỏ quy mô lớn, chất lượng ở Đông Nam Á. Căn cứ thẩm quyền theo khoản 3 Điều 60 Luật Khoáng sản, Bộ TN&MT đề nghị Chính phủ xem xét ban hành Nghị quyết điều chỉnh điều kiện để Cty VTM được khai thác 1 triệu tấn quặng sắt tại mỏ Quý Xa trong khi hoàn thiện Đề án tái cơ cấu làm cơ sở cấp lại Giấy phép khai thác (GPKT).
Bộ TN&MT đề nghị Chính phủ giao UBND tỉnh Lào Cai chủ trì, phối hợp Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (DN), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT)… rà soát toàn diện quá trình thực hiện dự án của Cty VTM; căn cứ đề án tái cơ cấu đã phê duyệt để xem xét, điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT) làm căn cứ để thực hiện các bước tiếp theo.
Bộ TN&MT đề xuất Chính phủ cho phép Cty VTM được hoãn, giãn thời hạn thực hiện các nghĩa vụ khi GPKT hết hạn; giãn tiến độ hoàn thành việc đầu tư các hạng mục công trình của dự án theo Giấy phép đầu tư, khai thác tối đa 1 triệu tấn quặng sắt tại mỏ Quý Xa để cung cấp nguyên liệu cho Nhà máy Gang thép Lào Cai. Thời gian khai thác 1 năm.
Cty VTM có vốn điều lệ 52,5 triệu đô la Mỹ, được thành lập trên cơ sở liên doanh giữa TCty Thép Việt Nam (chiếm 46,85%); Cty CP Khoáng sản Lào Cai (chiếm 8,15%) và Cty hữu hạn khống chế CP gang thép Côn Minh - Trung Quốc (chiếm 45%) hoạt động theo GCNĐT ngày 18/5/2006 do Bộ KH&ĐT cấp, thời gian hoạt động 40 năm để thực hiện dự án khai thác mỏ sắt Quý Xa và dự án Nhà máy Gang thép Lào Cai (dự án).
Theo GCNĐT, dự án gồm các hạng mục: Đầu tư khai thác mỏ sắt Quý Xa công suất khai thác 1,5 – 3 triệu tấn quặng sắt/năm; xây dựng nhà máy tuyển quặng deluvi công suất 300.000 tấn quặng nguyên khai/năm; đầu tư xây dựng vận hành phân xưởng gang tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng công suất 500.000 tấn gang/năm (vào 2008-2009); xây dựng xưởng luyện thép công suất 500.000 tấn phôi thép/năm (vào 2012); đầu tư xây dựng dây chuyền cán thép công suất 500.000 tấn thép/năm (vào 2015).
Căn cứ quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến quặng sắt được Thủ tướng phê duyệt, Bộ TN&MT đã cho Cty VTM khai thác quặng sắt mỏ Quý Xa theo GPKT khoáng sản ngày 16/8/2007, thời hạn khai thác đến hết 2020.
Tại thời điểm GPKT nêu trên hết hạn, Cty VTM không đủ điều kiện gia hạn theo Luật Khoáng sản và Nghị định 158/2016/NĐ-CP. Mặt khác, Cty không thực hiện đúng nội dung GCNĐT (đến nay vẫn không xây dựng xưởng tuyển quặng deluvi, dây chuyền cán thép) nên dự án thuộc diện các dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành Công Thương cần xử lý.
Khó khăn của dự án cũng đã được Thủ tướng có kết luận tại Thông báo 19/TB-VPCP ngày 25/3/2021. Theo đó, việc cấp lại GPKT cho Cty VTM chỉ được xem xét sau khi Cty này tổ chức tái cơ cấu DN.
Theo Bộ TN&MT, đến nay, Cty VTM đã cơ bản hoàn thành các nghĩa vụ về tài chính (Cty còn nợ các khoản đóng góp theo quy định của tỉnh Lào Cai); đang xây dựng đề án tái cơ cấu theo ý kiến kết luận của Trưởng ban Chỉ đạo để xem xét việc cấp lại GPKT.
Theo Bộ TN&MT, nếu không có nguyên liệu quặng sắt cung cấp cho Nhà máy gang thép Lào Cai thì nhà máy nguy cơ phải ngừng hoạt động, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, việc làm của 1.400 công nhân, người lao động; DN không có nguồn thu để trả nợ, nguy cơ mất vốn, không thực hiện được nghĩa vụ ngân sách. Do đó, việc tháo gỡ khó khăn về nguồn nguyên liệu quặng sắt cung cấp cho Nhà máy gang thép Lào Cai là cần thiết.
