Xã Kỳ Thọ, Kỳ Anh, Hà Tĩnh: Mượn danh mỏ đá để khai thác đất trái phép?

Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 2557/GP-UBND ngày 12/9/2016, UBND tỉnh Hà Tĩnh cho phép Cty TNHH MTV Phát triển Miền Núi được khai thác đá xây dựng bằng phương pháp lộ thiên tại khu vực Rú Chào, xã Kỳ Thọ, Kỳ Anh với diện tích khu vực khai thác là 4,5ha, mức sâu khai thác đến cosd+45m, thời hạn đến hết 30/12/2018.

Theo phản ánh của một số người dân địa phương thì ngoài sản phẩm là đá xay thì họ còn thấy rất nhiều đất được chở ra khỏi khu vực mỏ để phục vụ cho mốt số công trình san lấp, làm đường trên địa bàn xã Kỳ Thọ và các xã lân cận, trong đó có công trình đường dẫn lên cầu Thọ Trinh (đang xây dựng). Xe ô tô chở đất chạy ngang nhiên qua cổng trụ sở UBND xã Kỳ Thọ nhưng không thấy địa phương có động thái ngăn chặn, xử lý. 

“Lượng đá tại khu vực Rú Chào là không đáng kể và để khai thác được đá thì phải bóc đi một lượng lớn đất bề mặt. Vì vậy, phải gọi là “mỏ đất” Rú Chào mới phản ánh thực chất hiện trạng tại khu vực. Thực tế, mỗi ngày, có cả chục lượt xe tải chở đất từ mỏ Rú Chào chạy ra. Sau cơn bão số 10, nhu cầu đất san lấp trên địa bàn tăng lên cao thì lượng xe chở đất còn nhiều hơn” – một người dân địa phương cho biết.

Trao đổi với phóng viên về hiện trạng trên, ông Lê Thanh Bình, Chủ tịch UBND xã Kỳ Thọ cho biết, mỏ đá Rú Chào là do UBND cấp tỉnh cấp phép nên sẽ do cấp tỉnh thẩm tra về trữ lượng đất, đá. Chúng tôi không có thẩm quyền đánh giá về trữ lượng đất, đá như thế nào. Còn đất bề mặt khi bóc lên thì chủ mỏ được phép… chở đi.

Với phát biểu trên, phải chăng chính quyền địa phương đã biết hiện tượng đất được vận chuyển ra khỏi khu vực mỏ đá nhưng cho rằng đây là chuyện đương nhiên nên không có động thái nào nhằm ngăn chặn, xử lý? 

Theo ghi nhận của phóng viên thì trữ lượng đá tại mỏ Rú Chào đều nằm dưới mặt đất nên để thực hiện việc khai thác, chủ mỏ đã phải tiến hành bóc và vận chuyển khỏi khu vực khai trường lượng đất bề mặt khá lớn. Khu vực đang có vài công nhân vận hành máy móc khai thác đá cho thấy, cả nửa quả đồi vốn là khu vực trồng thông đã bị “san phẳng” để phục vụ cho việc khai thác đá và làm đường vận chuyển. Còn khu vực hiện đã dừng khai thác cũng cho thấy, các quả đồi đều đã bị đào bới 1 lượng đất rất lớn. 

Theo một số người có kinh nghiệm trong khai thác đá thì việc khai thác đá “âm” như ở mỏ đá Kỳ Thọ như trên thì lượng đất, đá bề mặt nếu bị bóc đi cũng phải được thu gom, vận chuyển ra bãi riêng để lưu giữ, phục vụ yêu cầu hoàn thổ sau này. Thực tế, sẽ không có nhiều người dám đầu tư khai thác đá ở một khu vực phải bóc lớp đất mặt nhiều như vậy do chi phí tăng cao.

Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi thì tại khu vực mỏ đá Rú Chào không có khu lưu giữ đất đã bóc gỡ để thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường trồng cây keo như yêu cầu. Các khu vực đã khai thác theo giấy phép được cấp năm 2010 cũng không thấy được trồng cây keo nhằm phục hồi môi trường.

Tại Giấy phép khai thác đá, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã yêu cầu Cty TNHH Phát triển Miền Núi phải xây dựng hệ thống thoát nước ở đáy mong, phủ lớn đất màu 0,7m và trồng cây keo lá chàm mật độ 1.660 cây/ha. Đối với khu vực phụ trợ, tiến hành san gạt, cày xới để trồng cây keo lá tràm với mật độ 1.660 cây/năm. Đặt biệt, UBND tỉnh Hà Tĩnh còn nêu rõ: “Việc quản lý sử dụng các sản phẩm khai thác phải thực hiện đúng theo quy định của pháp luật và đúng theo quy định tại Phụ lục số 04”. Trong khi đó, Phụ lục 4 thể hiện, sản phẩm sau chế biến của mỏ đá Rú Chào là “đá các loại (đá hộc, đá xay)” chứ không hề có sản phẩm “đất san lấp”.

Với nội dung trên thì rõ ràng Cty TNHH Phát triển Miền Núi không được phép khai thác, bán sản phẩm là “đất san lấp”. Không hiểu sao lãnh đạo xã Kỳ Thọ lại không biết những nội dung trên đã được ghi rõ trong giấy phép?

Với thực trạng, khai thác đá thì ít mà đào đất là nhiều, có dấu hiệu lợi dụng mỏ đá để khai thác đất trái phép như trên, UBND huyện Kỳ Anh và các cơ quan chuyên môn về quản lý môi trường huyện Kỳ Anh và tỉnh Hà Tĩnh cần vào cuộc để kiểm tra, xử lý và ngăn chặn kịp thời.