“Đa dạng” hành vi thiếu văn hóa
Bộ ảnh được một nam ca sĩ đăng trên trang facebook cá nhân vào chiều 10/7/2024 với hơn 30 tấm ảnh được ca sĩ này chụp tại Hội An, trong đó có 3 - 4 tấm chụp nam ca sĩ đang đứng và ngồi trên nóc nhà phố cổ Hội An. Sau khi bộ ảnh công bố, nhiều người dân Hội An đã phản ứng cho rằng, trong khi cả chính quyền và Nhân dân TP Hội An đang dành hết tâm, sức bảo tồn, gìn giữ nguyên vẹn quần thể Di sản văn văn hóa thế giới thì hành vi đứng trên nóc nhà phố cổ là ứng xử thiếu ý thức, nhất lại là hành vi của một người nổi tiếng. Trước chỉ trích của khán giả, nam ca sĩ thanh minh, trước khi leo lên mái nhà chụp ảnh, anh đã xin phép chủ quán cà phê và được đồng ý. Tuy nhiên, lời thanh minh của nam ca sĩ tiếp tục khiến khán giả không bằng lòng và yêu cầu có một lời xin lỗi công khai ngay trên trang cá nhân.
Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa Hội An - ông Phạm Phú Ngọc cũng đã lên tiếng liên quan đến ồn ào của nam ca sĩ và cho biết sau khi được cơ quan chức năng đề nghị xác minh làm rõ, đơn vị đã rà soát, lập biên bản đối với chủ nhà. Được biết, chủ quán cà phê hiện kinh doanh tại ngôi nhà ở đường Trần Phú. Theo đại diện Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa Hội An, cơ quan quản lý từng vận động chủ quán xây lan can, cam kết không để khách leo lên mái, xâm phạm di sản.
Hình ảnh người nổi tiếng có những hành vi tương tự nam ca sĩ nói trên không phải là chuyện hiếm. Năm 2011, nữ ca sĩ T.T từng mặc váy xẻ cao, uốn éo, gợi tình khi quay MV cạnh bức tượng thể hiện tình quân dân, thể hiện sự đoàn kết đấu tranh tại Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM; Hoa hậu biển N.T.L mặc váy khoét sâu ngực với tư thế phản cảm trên một khẩu pháo gắn liền với chiến tích của cha ông trong Bảo tàng Phòng không không quân (Hà Nội); đến thăm tượng đài Xô viết Nghệ Tĩnh, diễn viên hài H.G mặc quần đùi, áo phông, đi dép tông đu mình vào đòn gánh của một bức tượng để tạo dáng chụp ảnh...
Tuyên truyền bền bỉ và xử phạt nghiêm
Bên cạnh sự việc tại các di tích văn hóa, hành vi phản văn hóa tại các chốn linh thiêng khác cũng diễn ra rất nhiều như hình ảnh một thiếu nữ ngồi lên mộ của liệt sĩ để chụp ảnh; nam thanh niên cởi trần ngồi trên mộ tổ phía trước là một bát hương và đồ thờ cúng; hai cô gái trẻ trèo lên ngồi ở cánh tay một tượng Phật trong khuôn viên chùa Linh Ứng Tự (Bắc Giang); loạt ảnh đôi nam nữ chụp ảnh khỏa thân tại di tích thắng cảnh quốc gia hồ Tuyền Lâm và cánh rừng thông ở Đà Lạt...
Về hiện tượng giới trẻ đua nhau khoe ảnh chụp tại nơi tôn nghiêm với tư thế, ăn mặc vô ý thức, nhà xã hội học, trao đổi với báo chí PGS.TS Trịnh Hòa Bình cho rằng, một bộ phận giới trẻ đang xuống cấp, thiếu giáo dục, thiếu kỹ năng sống, thiếu sự học hỏi ở trong đời sống xã hội về cung cách ứng xử. Họ có kiến thức mỏng, thiếu thái độ sống tích cực trong xã hội, chỉ cần cái trước mắt, không tính đến cái lâu dài, không tôn trọng các giá trị truyền thống xưa cũ từ xưa cho đến tận bây giờ.
Ngoài ra, một trong những nguyên nhân gia tăng hình ảnh phản cảm chốn linh thiêng của giới trẻ đó là mức xử phạt của pháp luật quá nhẹ. Những diễn viên, ca sĩ đã từng có “bôi bẩn” di tích đều không bị bất cứ xử phạt nào từ phía ngành văn hóa, ngành thông tin, truyền thông. Họ chỉ cần lên tiếng xin lỗi qua loa là tất cả lại “hòa cả làng”. Với mức xử phạt có như không hay chỉ xin lỗi là xong, những hình ảnh lố lăng, thậm chí khỏa thân nơi công cộng, chốn linh thiêng gây bức xúc dư luận sẽ không thể chấm dứt ngay trong thời gian tới.
Nhiều ý kiến cho rằng, ngoài việc cần đưa ra hình phạt nghiêm khắc, thì việc kiên trì tuyên truyền các quy tắc ứng xử văn hóa cộng đồng để nâng cao nhận thức là biện pháp lâu dài cần làm ngay.
