Một trong những nguyên nhân được đưa ra là do hàng loạt sai phạm đã được Thanh tra Bộ Xây dựng chỉ rõ trong quá trình thực hiện Dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc.
Đầu năm 1960 nhà máy Phân đạm đầu tiên của Việt Nam được khởi công xây dựng. Sau nhiều lần phân tách rồi sáp nhập, phát triển, đến năm 1975, Nhà máy Phân đạm Hà Bắc chính thức được hợp nhất.
Để mở rộng sản xuất, năm 2008, Cty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc tiếp tục đầu tư xây dựng Dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc (Dự án) với tổng mức đầu tư điều chỉnh là 568 triệu USD.
Theo đó, Nhà máy sẽ xây dựng thêm một dây chuyền sản xuất urê mới, kết hợp với cải tạo dây chuyền sản xuất urê hiện có, đi từ nguyên liệu than cục sang sử dụng nguyên liệu than cám. Dự kiến khi hoàn thiện, với hệ thống thiết bị hiện đại thì công suất Nhà máy Phân đạm Hà Bắc sẽ đạt mức 500.000 tấn urê/năm, trong đó một dây chuyền sản xuất mới có công suất 320.000 tấn urê, và cải tạo dây chuyền sản xuất hiện có sang sử dụng nguyên liệu than cám có công suất 180.000 tấn urê/năm.
Tuy nhiên, khi Dự án hoàn thành và đi vào hoạt động thì Thanh tra Bộ Xây dựng đã phát hiện hàng loạt sai phạm từ khâu quy hoạch, phê duyệt đến quá trình thi công Dự án này.
Về công tác lập, thẩm định và phê duyệt Dự án, Thanh tra Bộ Xây dựng xác định, chủ đầu tư là Cty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, nhà thầu thi công một số công trình thuộc gói thầu EPC có diện tích xây dựng chưa phù hợp với giấy phép xây đựng đã được cấp. Ngoài ra, chủ đầu tư lập tổng mức đầu tư điều chỉnh còn một số thiếu sót do tính thừa chi phí tư vấn đầu tư xây dựng và chi phí các hạng mục tạm thời, làm tăng tổng mức đầu tư của dự án lên hơn 62 tỷ đồng.
Hơn thế, Cty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc còn xác định chi phí quản lý dự án chưa đúng với quy định hơn 35 tỷ đồng. Trong đó chi phí quản lý dự án tăng do xác định lại chi phí thuê tư vấn, quản lý dự án trong phạm vi mức chi phí quản lý dự án theo quy định là 42 tỷ đồng. Chi phí hội họp ở nước ngoài, chi phí quản lý dự án giảm do xác định lại các khoản mục như chi phí họp nước ngoài phục vụ thẩm tra thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công là 6 tỷ đồng và chi phí đào tạo cán bộ, kỹ thuật để vận hành hệ thống máy móc của dự án là 1 tỷ đồng.
Mặt khác, chủ đầu tư và liên doanh nhà thầu thực hiện gói thầu EPC cũng xác định chưa chính xác chủng loại, số lượng một số thiết bị trong hợp đồng, dẫn đến có sự chênh lệch giữa giá trị hợp đồng EPC so với giá trị đã nghiệm thu lắp đặt. Giá trị thiết bị đã nghiệm thu lắp đặt tăng so với hợp đồng EPC là 637.835 USD…
Đáng chú ý, Cty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc đã khởi công xây dựng các hạng mục thuộc gói thầu EPC khi chưa có giấy phép xây dựng. Diện tích xây dựng các công trình theo thiết kế bản vẽ thi công chưa phù hợp với giấy phép xây dựng. Chiều cao tháp tạo hạt theo thực tế thi công vượt so với chiều cao tối đa được Cục Tác chiến, Bộ Tổng Tham mưu chấp thuận và Giấy phép xây dựng là 5,2m.
Trong giai đoạn 2008 - 2015, Cty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc đã giao cho hàng trăm nhân viên tham gia quản lý dự án nhưng không hề có chứng nhận nghiệp vụ về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, đơn cử năm 2013 là 46/69 người, năm 2014 là 44/64 người, năm 2015 có 22/38 người. Tiếp đó, chủ đầu tư thanh toán chi phí mua bảo hiểm các công trình tạm tại hiện trường và bảo hiểm cho người lao động của nhà thầu thi công gói EPC chưa đủ cơ sở. Giá trị thanh toán chi phí mua bảo hiểm chưa đủ cơ sở lên tới 375.000 USD...
Báo PLVN sẽ còn tiếp tục thông tin.
