Theo kế hoạc, năm 2022, thanh tra Bộ Xây dựng sẽ thực hiện thanh tra quản lý hoạt động đầu tư xây dựng tại một số dự án do các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty nhà nước làm chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư và khâu quản lý nhà nước ngành xây dựng tại nhiều tỉnh, thành phố.
Điểm nhấn trong kế hoạch thanh tra năm 2022 tập trung vào hai chuyên đề diện rộng về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư và việc dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị theo quy định của pháp luật về nhà ở, đặc biệt là người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp.
Bộ Xây dựng sẽ thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng đối với 11 tỉnh, thành phố gồm: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Ninh Bình, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư trên địa bàn. Đồng thời, thanh tra việc thực hiện dành quỹ đất để đầu tư, phát triển nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị ở 11 tỉnh, thành này.
Liên quan đến quỹ đất dành cho nhà ở xã hội, pháp luật hiện nay quy định chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị, không phân biệt quy mô diện tích đất tại các đô thị từ loại 3 trở lên phải dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội; cho phép chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10ha được lựa chọn hình thức dành quỹ đất, quỹ nhà hoặc nộp bằng tiền khi thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, trên thực tế khi thực hiện quy định này có nhiều bất cập bởi hầu hết chủ đầu tư đều lựa chọn và các địa phương cũng cho phép dự án dưới 10ha được thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng hình thức nộp tiền. Tuy nhiên thực tế, số tiền này lại không được các địa phương sử dụng để phát triển nhà ở xã hội.
Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 49/2021/NĐ-CP ngày 1/4/2021 để thay thế cho Nghị định 100/2015/NĐ-CP về việc phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Một trong những thay đổi đáng ghi nhận tại Nghị định 49 là tránh được tình trạng chủ đầu tư "lách luật" để "né" việc dành quỹ đất 20% tại dự án cho phát triển nhà ở xã hội.
 |
Đang thiếu nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn |
Theo Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Nguyễn Ngọc Tuấn, việc thanh tra những vấn đề “nóng” được xã hội quan tâm như quỹ bảo trì chung cư sẽ nhằm giải quyết tình trạng chủ đầu tư không chấp hành quy định về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì và phần sở hữu chung của nhà chung cư.
Với nội dung này, Bộ Xây dựng đã ban hành chỉ đạo “nóng” để chấn chỉnh; trong đó, yêu cầu các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng, tổ chức và cá nhân quan tâm, phổ biến, tuyên truyền pháp luật về nhà ở cũng như tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến quản lý, sử dụng nhà chung cư.
Đặc biệt, chú trọng đến khâu quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì để góp phần ổn định an ninh trật tự xã hội tại địa phương. Để phủ kín và phục vụ hiệu quả các nhiệm vụ quản lý nhà nước của ngành, Thanh tra Bộ Xây dựng luôn coi việc thanh tra thường xuyên rất quan trọng, tập trung vào một số vấn đề nổi cộm hiện nay như việc chủ đầu tư “om” quỹ bảo trì, chiếm dụng diện tích sử dụng chung… gây khiếu kiện kéo dài, bảo đảm tính răn đe, nghiêm minh của pháp luật .
Về việc cấp thiết thanh tra, rà soát lại toàn bộ quỹ đất 20% để xây nhà ở xã hội tại các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị hiện nay theo quy định của pháp luật, ông Tuấn khẳng định, một trong những nguyên nhân khiến phát triển nhà ở xã hội gặp khó khăn là vấn đề quỹ đất. Bởi vậy, kế hoạch thanh tra năm 2022 về việc dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội cũng sẽ góp một phần trong việc giải bài toán này.
Cũng theo Chánh thanh tra Bộ Xây dựng, việc thanh tra, kiểm tra, rà soát các dự án, các quỹ đất tại các khu nhà ở thương mại, khu đô thị là cần thiết; trong đó có việc rà soát quỹ đất phát triển nhà ở xã hội. Việc rà soát có thể giúp nhìn nhận và đánh giá lại tổng thể hiệu quả quỹ đất nhà ở xã hội đã sử dụng hoặc chưa qua sử dụng, từ đó có phương án hợp lý để hoạch định chính sách trong tương lai; đồng thời, chấn chỉnh hoạt động của những doanh nghiệp, chủ đầu tư các dự án chuyển đổi, sử dụng quỹ đất xây nhà ở xã hội không đúng mục đích, không phù hợp với quy hoạch ban đầu, đi chệch hướng so với chủ trương nhân văn của Chính phủ, Bộ Xây dựng.
Ngoài ra, trong năm 2022, Bộ Xây dựng cũng sẽ thanh tra việc quản lý hoạt động đầu tư xây dựng tại dự án có tổng mức đầu tư trên 100 tỷ đồng tại Ban quản lý dự án Thăng Long, Bộ Giao thông Vận tải. Cùng đó, lực lượng chuyên ngành sẽ thanh tra quản lý nhà nước ngành xây dựng trong các lĩnh vực như quy hoạch xây dựng, thực hiện theo quy hoạch, hoạt động đầu tư xây dựng và kinh doanh bất động sản tại UBND 3 tỉnh Lào Cai, Tuyên Quang, Hậu Giang.
Trước đó, 18 cuộc thanh tra liên tiếp từ cuối năm 2020 đến nay về phí bảo trì tại Hà Nội, Thanh tra Bộ Xây dựng đã yêu cầu 12 chủ đầu tư phải trả lại hơn 338 tỷ đồng cho Ban quản trị nhà chung cư.
