Đắm mình trong không gian văn hóa xứ Đoài với hội làng của người Lam Sơn

Trong những ngày từ 12 – 14/2, về Lam Sơn, bạn sẽ được đắm mình trong một không gian đậm nét văn hóa của xứ Đoài, của làng quê Bắc Bộ với tiếng trống hội, những ngả đường sặc sỡ cờ hoa, sới vật, những trò chơi như leo cột, thổi cơm thi, bắt vịt, đặc biệt là sự vui tươi, phấn khởi không dấu nổi trên khuôn mặt của người dân.

Hội làng – hay còn được người dân trong làng gọi là “đám tháng 2” được tổ chức từ ngày 12/2 hàng năm. 5 năm một lần, Hội được tổ chức lớn, kéo dài 3 ngày, những năm còn lại, ngày “đám tháng 2” chỉ có nghi thức tế lễ tại đình làng, do các cụ cao niên tổ chức.

Hội làng nhằm để tưởng nhớ các vị thành hoàng đã có công giúp cho quốc thái dân an, người dân trong vùng no ấm. Bởi mang nặng tính biết ơn, nên Hội làng được tổ chức rất trang nghiêm, có ý nghĩa tâm linh rất lớn đối với người dân trong địa phương. Cũng không chỉ bày tỏ lòng biết ơn tới các vị thánh – trong ngày hội làng, đám rước còn có cả kiệu Bác Hồ, nghi lễ dâng hương tại đài tưởng niệm liệt sỹ…

Hiện Lam Sơn có 3 ngôi đình, tọa lạc tại địa phận của làng Canh Nậu, làng Bến và làng Dị cũ. Cả 3 ngôi đình này đều thờ các vị thần theo tín ngưỡng dân gian: Ả Lã Nương Đê – một vị nữ tướng của Hai Bà Trưng. Bà đã có công tuyển mộ trên 1000 dân binh tham gia nghĩa quân Hai Bà Trưng, lập nhiều chiến công. Sau khi bà mất, nhân dân nhiều nơi trong vùng đã tôn bà làng thành hoàng, trong đó có người dân Lam Sơn.

Sắc phong tại đình Canh Nậu cũng còn ghi nhận nơi đây tôn thờ thành hoàng Lý Phục Man – tối linh thượng đẳng thần. Ông là người có tài giỏi võ thuật, tham gia khởi nghĩa Lý Bí, đồng thời có công lớn trong việc thu phục các bộ tộc thiểu số vùng Đỗ Động, Đường lâm, được suy tôn là Phục Man tướng quân.

Vào ngày hội làng, nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật, vui chơi được tổ chức để mang lại đời sống tinh thần cho người dân. Những trò chơi trong lễ hội cũng có tác dụng rất lớn trong việc gắn kết tình làng nghĩa xóm, thể hiện sự khéo léo của tham gia, như trò chơi thổi cơm thi, bắt vịt, kéo co… Đặc biệt, một truyền thống của đám tháng 2 ở Lam Sơn chính là sới vật. Sới vật được tổ chức trước khai hội 1 ngày, thu hút nhiều đô vật vùng lân cận tham gia.

Tuy có nhiều trò chơi được tổ chức, nhưng linh hồn của lễ hội chính là các đoàn rước. Từ 5h sáng ngày khai hội, khi tiếng trống hội chưa kịp vang lên, đoàn rước đầu tiên đã bắt đầu với nghi thức rước nước từ giếng thiêng làm lễ mộc dục, tiếp đó là các đoàn rước kiệu từ quán về đình, từ đình tới các ngả đường trong làng, và kết thúc là lễ rước kiệu từ đình về quán sau khi kết thúc lễ hội.

Tham gia đoàn rước là đại diện các lực lượng trong xã: Hội cựu chiến binh, Hội người cao tuổi, hội phụ nữ, thanh niên. Chiêng, trống, cờ quạt… âm thanh và sắc màu đã khiến làng quê đắm chìm trong không gian của những niềm vui.

Mời độc giả cùng dự hội làng với người Lam Sơn qua những khung hình do phóng viên, và những người dân nơi đây ghi lại:

Lam Sơn là xã mới được sáp nhập từ Canh Nậu và Dị Nậu cũ. Tuy mới sáp nhập được một thời gian ngắn, nhưng với sự điều hành nghiêm túc, khoa học của bộ máy chính quyền và sự đồng lòng, đoàn kết gắn bó của người dân, hiện mọi hoạt động trên địa bàn đã đi vào hoạt động rất ổn định. Có thể lấy hội làng làm ví dụ minh chứng cho sự hài hòa sau sáp nhập này.

Một phần của sự hài hòa sau sáp nhập này phải kể đến những tương đồng của Canh Nậu, Dị Nậu cũ. Đây là cộng đồng dân cư cổ, phát triển tương đối ổn định, bên cạnh những giá trị văn hóa truyền thống, còn nhiều phong tục tập quán tốt đẹp. Hiện nay, tại đình làng Canh Nậu còn lưu giữ bức hoành phi gỗ sơn son thiếp vàng 4 chữ Mỹ tục khả phong do vua Tự Đức ban cho, khen ngợi làng quê Canh Nậu có phong tục tốt đẹp.