Lễ hội Đền Cửa Ông được mở hàng năm vào ngày mùng 3-4/2 âm lịch và mùng 3-4/8 âm lịch để tưởng nhớ công đức, cuộc đời và sự nghiệp của Đức Ông Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng cùng nhiều tướng lĩnh nhà Trần có công đánh giặc, trấn ải vùng Đông Bắc.
 |
| Năm 2016, Lễ hội đền Cửa Ông đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia . |
Trần Quốc Tảng (1252 - 1313) sinh ra trong một dòng họ, gia đình có truyền thống về quân sự, chính trị, ông là con trai thứ ba của Trần Quốc Tuấn, cháu ngoại của vua Trần Thái Tông. Trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, ông theo cha đánh giặc, lập nhiều chiến công, thể hiện được tài năng quân sự kiệt xuất của mình.
Dù vậy, giai thoại nổi tiếng nhất về Trần Quốc Tảng là việc ông xúi giục cha mình Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn tạo phản, chiếm lấy ngôi vua. Trần Quốc Tuấn tức giận với người con không giữ đạo trung hiếu, đã đầy ông đi trấn giữ biên cương Đông Bắc.
 |
| Năm 2017 đền Cửa Ông được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia đặc biệt. |
Năm 1285, quân Nguyên - Mông xâm lược Đại Việt lần thứ hai, vua Trần Nhân Tông sai Trần Quốc Tảng đem quân cùng các cánh quân Hải Đông, Vân Trà, Bà Điểm hội binh. Trần Quốc Tảng xin được làm tiên phong đánh giặc và giành được thắng lợi vẻ vang. Sau chiến thắng, Trần Quốc Tảng được cấp đất lập trang ấp tại Tĩnh Bang (thuộc tỉnh Quảng Ninh ngày nay) trấn giữ Cửa Suốt.
Đến năm 1288, quân Nguyên - Mông lại tiến đánh Đại Việt lần thứ 3. Trần Quốc Tảng một lần nữa theo cha đánh giặc, đã lập công lớn ở trận Bạch Đằng góp phần đánh đuổi giặc Nguyên - Mông ra khỏi bờ cõi nước ta. Với những chiến tích lẫy lừng, Trần Quốc Tảng được sắc phong là Tiết độ Sứ.
Từ năm 1288 đến khi qua đời, phần lớn thời gian Trần Quốc Tảng giành cho việc trấn giữ vùng biên cương Đông Bắc của Tổ quốc. Với những công lao hiển hách của mình, Trần Quốc Tảng được vua Trần Anh Tông (đồng thời cũng là con rể của Trần Quốc Tảng), phong tước hiệu Hưng Nhượng Vương.
Đền Cửa Ông không chỉ có giá trị lịch sử, truyền thống mà còn là địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh nổi tiếng, hàng năm thu hút hàng trăm vạn lượt du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái. Thông qua các hoạt động của Lễ hội đền Cửa Ông nhằm tái hiện lịch sử, công lao to lớn của, những người có công với dân, với nước; là dịp để mỗi người thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn" và cầu mong quốc thái dân an; khơi dậy lòng tự hào dân tộc, lòng nhân ái và trách nhiệm công dân với quê hương, đất nước.
Lễ hội Đền Cửa Ông năm nay không tổ chức rước, song vẫn đầy đủ các nghi lễ truyền thống gồm Lễ tế tại Đền Thượng, Đền Mẫu, Đền Trung Thiên Long Mẫu và Lễ giã hội diễn ra vào ngày 3/3/2025 (tức 4/2 năm Ất Tỵ). Phần hội với các trò chơi dân gian như: kéo co nam, nữ; đẩy gậy; hội thi dâng soạn lễ; thi đấu cờ người và cờ bỏi; trò chơi bịt mắt đập bóng, trưng bày ảnh nghệ thuật… thu hút hàng nghìn du khách đến tham quan, chiêm bái.
 |
 |
 |
| Lãnh đạo, người dân TP Cẩm Phả dâng hương tại Lễ hội. |
