Đề xuất 5 nhóm giải pháp
Trình bày tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn liên quan đến áp dụng quy định của một số luật chuyên ngành, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét trình QH bổ sung một số giải pháp chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (Chương trình) trong thời gian tới.
Cụ thể, có 5 nhóm giải pháp được đề xuất, bao gồm về thẩm quyền quyết định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất; sử dụng ngân sách nhà nước hỗ trợ chủ trì liên kết (doanh nghiệp, hợp tác xã) nhóm hộ gia đình thực hiện phát triển sản xuất và việc quản lý tài sản hình thành sau hỗ trợ; giao danh mục dự án, công trình quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp thực hiện theo cơ chế đặc thù trong giao kế hoạch đầu tư công trung hạn; giao dự toán kinh phí sự nghiệp nguồn ngân sách trung ương hàng năm; cơ chế ủy thác nguồn vốn ngân sách nhà nước qua hệ thống ngân hàng để hỗ trợ thực hiện các Chương trình.
Đoàn giám sát thống nhất cao về sự cần thiết đối với việc Chính phủ trình QH xem xét, ban hành một số giải pháp, chính sách đặc thù để tháo gỡ vướng mắc, tạo thuận lợi cho các địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình vì mục tiêu đặt lợi ích của nhân dân lên cao nhất trong bối cảnh tỷ lệ giải ngân vốn ngân sách nhà nước của các Chương trình này còn tương đối thấp; thời gian thực hiện còn lại không nhiều, trong khi đời sống của người dân - đối tượng thụ hưởng còn nhiều khó khăn.
Căn cứ vào tình hình thực tiễn, Đoàn giám sát đề nghị UBTVQH xem xét, đồng ý chủ trương đối với nội dung đề xuất của Chính phủ, cho phép quy định các nội dung về giải pháp, cơ chế đặc thù trong Nghị quyết giám sát chuyên đề của QH mà không ban hành Nghị quyết riêng. Về thời gian thực hiện, Đoàn giám sát thống nhất với đề xuất của Chính phủ là chỉ áp dụng quy định đến hết năm 2025 để phù hợp với thời gian thực hiện các Chương trình. Sau đó, trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện các Chương trình, Chính phủ sẽ báo cáo QH xem xét, quyết định việc thực hiện trong giai đoạn tiếp theo.
Tăng cường kiểm tra, giám sát để bảo đảm hiệu quả đầu tư
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Hải bày tỏ nhất trí với các biện pháp, đề xuất của Đoàn giám sát đã đưa ra nhằm thực hiện hiệu quả các Chương trình. Phó Chủ tịch QH cho rằng cần có sự thay đổi trong cách quản lý các Chương trình, đẩy mạnh phân cấp, nâng cao trách nhiệm của chính quyền các cấp; đồng thời cần thay đổi cách triển khai theo hướng giảm thiểu, làm gọn nhẹ các thủ tục để người dân dễ dàng tiếp cận.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH Lê Quang Mạnh cũng ủng hộ cần có biện pháp tháo gỡ vướng mắc cho việc thực hiện các Chương trình nhằm phát huy kết quả tích cực của các Chương trình đối với sự nghiệp giảm nghèo, bảo đảm đời sống người dân. Nhất trí với các nội dung về cơ chế giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, ông Lê Quang Mạnh đề nghị đánh giá chặt chẽ khi thiết kế các giải pháp để bảo đảm tính khả thi, tạo nên thay đổi cơ bản, thực chất.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Khắc Định đề nghị báo cáo rõ về lý do dẫn đến chậm triển khai các Chương trình; đồng thời có lý lẽ thuyết phục hơn về sự cần thiết của các giải pháp được đề xuất. “Nếu thực hiện 5 giải pháp như Chính phủ đề xuất thì sẽ tháo gỡ được vướng mắc ở đâu, đẩy nhanh tiến độ như thế nào; mức độ ảnh hưởng đến việc triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia nếu không thực hiện các giải pháp này?”, Phó Chủ tịch QH gợi mở.
Một số ý kiến đề nghị, cùng với việc đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn các Chương trình, cần nâng cao chất lượng của các công việc, tránh trường hợp giải ngân ồ ạt nhưng không đạt được hiệu quả, chất lượng như mục tiêu đã đề ra; bảo đảm phân bổ đúng mục đích, không để xảy ra tình trạng gây thất thoát, tiêu cực, lãng phí. Các ý kiến kiến nghị cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để bảo đảm hiệu quả đầu tư.