Sau 6 năm Ủy ban châu Âu (EC) cảnh báo thẻ vàng đối với sản phẩm hải sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường châu Âu vì chưa tuân thủ đầy đủ các quy định chống khai thác IUU, Đoàn Thanh tra của EC đã có 4 đợt thanh tra thực tế tại Việt Nam. Mặc dù ghi nhận nhiều nỗ lực của Việt Nam trong chống IUU nhưng EC cũng chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế, chưa thể gỡ thẻ vàng. Một số địa phương vẫn còn hạn chế trong việc theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá, xử phạt vi phạm khai thác IUU.
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến, nếu để tình trạng này kéo dài nguy cơ bị nâng cảnh báo lên “thẻ đỏ” là rất cao. Ngày 05/12/2023, EC đã có Công thư chính thức (Ref.Ares (2023)8304503) về kết quả chống khai thác IUU tại Việt Nam sau đợt thanh tra lần thứ 4 vào tháng 10/2023. EC khuyến nghị Việt Nam tăng cường các biện pháp để phát hiện, ngăn chặn và truy tố các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, đặc biệt chú ý các trường hợp ngắt kết nối VMS sát biên giới vùng đặc quyền kinh tế.
Việt Nam cũng cần kiểm soát chặt chẽ để bảo đảm tất cả các tàu đã huỷ đăng ký không được phép hoạt động khai thác; bảo đảm tính chính xác thông tin dữ liệu tàu cá trong VNFishbase và theo dõi, đôn đốc địa phương thực hiện việc cập nhật; duy trì việc cấm đăng ký tàu mới; kiểm soát chặt chẽ tàu cá "3 không"…
Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nêu rõ, hậu quả của việc không gỡ được “thẻ vàng” của EC và nếu bị rút “thẻ đỏ” thì không chỉ thiệt hại về kinh tế mà còn khiến uy tín của Việt Nam bị giảm sút nghiêm trọng. Đồng thời, ngành thủy sản có thể phải đối mặt với nguy cơ tương tự “thẻ vàng” ở các thị trường khác ngoài EU.
Theo Phó Thủ tướng, trong tháng 5/2024, Đoàn Thanh tra EC sẽ sang Việt Nam lần thứ 5 để kiểm tra việc thực thi các khuyến nghị “thẻ vàng” IUU. Do đó, từ đây cho tới lúc đó là thời điểm vàng để Việt Nam gỡ “thẻ vàng” nên các địa phương và Bộ, ngành cần chung tay và quyết liệt hơn nữa để khắc phục những hạn chế, tồn tại về công tác IUU. Phó Thủ tướng đề nghị các Bộ, ngành, địa phương liên quan phải phối hợp tốt để tổ chức đợt cao điểm từ nay đến tháng 4/2024 dồn tất cả nhân lực, nguồn lực để sớm gỡ “thẻ vàng” của EC.
Bộ NN&PTNT khẩn trương hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành các Nghị định sửa đổi Nghị định 42/2019/NĐ-CP và Nghị định 26/NĐ-CP và Thông tư số 13/TT-BNNPTNT để thực hiện các khuyến nghị của EC; tổ chức truyền thông về nội dung sửa đổi, bổ sung của các văn bản nêu trên, trong đó có quy định “phạt nguội” các hành vi vi phạm.
Bộ Công an khẩn trương củng cố hồ sơ, đưa ra truy tố các đối tượng môi giới, móc nối, đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; điều tra những vụ việc có dấu hiệu vi phạm truy xuất nguồn gốc.
Các địa phương quán triệt tinh thần xử lý nghiêm vi phạm; việc gì chưa làm thì sớm bắt tay vào làm, việc gì làm rồi thì tích cực hơn; phải thể hiện sự quyết tâm, quyết liệt bằng những kết quả cụ thể.