Bán đất kèm đàn heo
Theo KLĐT, ngày 20/11/2020, bị can Nguyễn Tuấn Thành (SN 1991, ngụ đường số 1, phường Xuân Lập) và vợ ký hợp đồng đặt cọc bán nhà đất và tài sản gắn liền với đất tại thửa số 3, tờ bản đồ 9, khu phố Trung Tâm, phường Xuân Lập (tổng diện tích 10,5 ngàn m2). Bên mua là một số người, trong đó có bị can Vòng Sáng Liên (SN 1972, ngụ Long Khánh), Lương Thị Ngọc Thủy (SN 1972, ngụ huyện Xuân Lộc).
Giá trị hợp đồng là 13,5 tỷ đồng; trong đó giá trị thửa đất 7 tỷ đồng; giá trị đàn heo 6,5 tỷ đồng. Thửa đất này ông Thành được thừa kế từ cha mẹ từ trước năm 2017, được xác định là tài sản riêng của ông Thành. Ông Thành kết hôn năm 2017, nên đàn heo được vợ chồng ông xác định là tài sản chung.
Hơn 3 tháng sau, ngày 3/3/2021, các bên mua bán ra văn phòng công chứng ký hợp đồng chuyển nhượng, thỏa thuận khai giá thấp hơn giá trị thật, chỉ còn 1 tỷ đồng. Hai bên cùng chịu trách nhiệm nộp thuế, phí, lệ phí liên quan. Sau khi hai bên nộp xong thuế phí, cuối tháng 3/2021, cơ quan chức năng cấp sổ đỏ cho bên mua.
Gần 3 năm sau, tháng 12/2023, hai bên “đến Chi cục Thuế tự giác trình báo giá trị chuyển nhượng là không đúng thực tế”, KLĐT nêu rõ, đồng thời lập tờ khai thuế thu nhập cá nhân (TNCN) bổ sung với thửa đất là 7 tỷ đồng, nộp thuế TNCN, lệ phí trước bạ nhà đất và tiền chậm nộp.
Tuy nhiên, CQĐT cho rằng bị can Thành “không nộp thuế TNCN với khoản thu nhập 6,5 tỷ đồng từ việc chuyển nhượng tài sản là vật nuôi (đàn heo) gắn liền với thửa đất; gây thiệt hại số tiền thuế phải nộp cho Nhà nước là 130 triệu đồng”.
Ngày 10/6/2024, CQĐT đề nghị Chi cục Thuế khu vực Long Khánh - Cẩm Mỹ xác định thiệt hại. Ngày 20/6/2024, Chi cục Thuế có công văn cho rằng ông Thành trốn thuế 130 triệu đồng.
Sáu tháng sau, ngày 5/12/2024, CQĐT ra quyết định trưng cầu giám định. Cục Thuế Đồng Nai sau đó có Kết luận giám định 547/KL-CTDON, kết luận ông Thành trốn 130 triệu tiền thuế TNCN với khoản thu nhập 6,5 tỷ đồng “từ chuyển nhượng vật nuôi (đàn heo) là tài sản gắn liền với thửa đất”.
Từ những lập luận trên, CQĐT cho rằng trong vụ án “trốn thuế” này có 3 bị can là Nguyễn Tuấn Thành và hai đồng phạm giúp sức là Vòng Sáng Liên, Lương Thị Ngọc Thủy.
Cả 3 bị can được đánh giá “phạm tội lần đầu ít nghiêm trọng; phạm tội do lạc hậu; thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải”; và cùng bị đề nghị truy tố theo điểm đ khoản 1 Điều 200 BLHS. Cả 3 bị can hiện đều bị áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú, tạm hoãn xuất cảnh.
Cần xác định đàn heo là tài sản chung của vợ chồng hay không?
Sau khi nhận được các quyết định tố tụng, một số bị can trong vụ án đã có đơn gửi đến các cơ quan chức năng, cho rằng cơ quan tố tụng cần xem xét lại một số kết luận trong vụ án này.
Bị can Nguyễn Tuấn Thành cho rằng, đàn heo là tài sản chung của vợ chồng. Biên bản tự thẩm định giá kê khai đất và tài sản trên đất ngày 12/11/2020 giữa hai bên đã xác định đàn heo (150 con heo nái, 1.728 con heo thịt, trị giá 6,5 tỷ đồng) “là của bên bán: Vợ chồng Nguyễn Tuấn Thành”. Ngày 20/11/2020, hợp đồng đặt cọc giữa hai bên có đủ chữ ký xác nhận của ông Thành và vợ ông Thành.
“Do không hiểu biết pháp luật, lần đầu bán tài sản, nên mọi người hướng dẫn khi ra ký hợp đồng công chứng chỉ cần cá nhân tôi nên vợ tôi mới không đi cùng. Sau này tôi mới biết theo quy định thì hợp đồng mua bán này không có vợ tôi ký thì sẽ vô hiệu. Đàn heo là của hai vợ chồng, nên cả hai vợ chồng cùng phải đóng thuế TNCN mỗi người 65 triệu đồng, chưa đủ số tiền để bị khởi tố về tội trốn thuế. Tôi cho rằng buộc tôi chịu trách nhiệm về số tiền trốn thuế 130 triệu đồng là chưa phù hợp”, ông Thành nói.
Cũng theo ông Thành, ngay sau khi ý thức được việc của mình là chưa đúng quy định pháp luật, ông đã đến Chi cục Thuế khu vực Long Khánh - Cẩm Mỹ xin được đóng bổ sung và cán bộ chức năng hướng dẫn ra sao thì ông làm như vậy, chứ ông không có ý định trốn thuế TNCN với khoản tiền bán đàn heo. “Đúng như CQĐT đã nhận định là chúng tôi “phạm tội do lạc hậu”. Từ nhỏ tới lớn, sau khi ba mẹ lần lượt qua đời, tôi tiếp quản trại heo và đây là lần đầu tiên bán cả đất lẫn heo; nên nếu cán bộ chức năng hướng dẫn tôi cặn kẽ, chính xác hơn, thì tôi đã không phải bị rơi vào vòng tố tụng như hiện nay. Tới khi đi nộp thuế TNCN bổ sung, tôi không hề cố tình khai báo gian dối để trốn thuế”, ông Thành nói. Một vấn đề thứ ba ông Thành băn khoăn, là việc đàn heo bị coi là “tài sản gắn liền với thửa đất”. Theo ông Thành: “Xưa nay tôi vẫn nghĩ “tài sản gắn liền với thửa đất” phải là công trình xây dựng hay ít nhất là cây trồng. Nay mới thấy đàn heo là “tài sản gắn liền với thửa đất”. Sau này tôi tìm hiểu cũng được biết theo điểm e khoản 1 Điều 3 Thông tư 111/2013/TT-BTC thì thu nhập từ bán đàn heo là tài sản chung vợ chồng tôi là khoản thu nhập được miễn thuế TNCN. Vì vậy, đề nghị cơ quan chức năng làm rõ hơn với trường hợp của vợ chồng tôi”.
Nhận định về sự việc, Luật sư Huỳnh Phước Hiệp (Đoàn LS TP HCM) cho rằng những băn khoăn của bị can Thành là có căn cứ. “Hơn nữa, như cơ quan tố tụng đã nhận định hành vi của các bị can “phạm tội do lạc hậu”, nên càng cần sự chứng minh, giải thích rõ ràng hơn nữa để sự việc được xử lý đúng tội, đúng người; và nếu có vi phạm thì các bị can “tâm phục, khẩu phục”.
Trong quá trình điều tra, bị can Nguyễn Tuấn Thành đã có đơn đề nghị xác định đàn heo là tài sản chung của vợ chồng, nên nghĩa vụ nộp thuế thuộc về cả hai người, mỗi người 50% tương đương 65 triệu đồng nên hành vi của Nguyễn Tuấn Thành không cấu thành tội trốn thuế. KLĐT sau đó nêu “căn cứ tài liệu có trong hồ sơ, xác định bà Võ Thị Quỳnh Mai (là vợ Nguyễn Tuấn Thành) không tham gia vào việc ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất trên thửa đất số 3”.