Hậu quả là ông Đào Ngọc Tỉnh (70 tuổi) - Dũng sĩ diệt Mỹ 45 năm tuổi Đảng, thương binh hạng 4/4, vẫn phải ôm mối hàm oan...
Cơ quan điều tra đã bổ sung được những gì sau mỗi lần trả hồ sơ, hủy án?
Đọc lại toàn bộ nội dung các kết luận điều tra bổ sung và điều tra lại của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an cùng các bản cáo trạng của VKSNDTC trong những năm 2008, 2009, 2010, 2012, 2014, 2016 mới thấy nội dung của các bản cáo trạng này gần như không có gì thay đổi. Điều khác biệt nhận thấy rõ nhất chỉ là việc thay đổi trình tự các nội dung truy tố.
Tuy nhiên, trong bản kết luận điều tra bổ sung mới đây, có thêm một tình tiết mới khi có lời khai bị can Tỉnh thừa nhận: “Thực tế số lượng dây lưỡng kim nhập là 38,824 tấn và thi công hết 38,68 tấn, vì không kiểm tra nên đã thanh toán cho ông Phúc 46,5 tấn là sai và thừa nhận trách nhiệm trong việc nâng khống dây để tham ô”.
Nhưng khi chúng tôi xác nhận lời khai này với bị can Tỉnh, ông cho biết: “Từ năm 2010 đến nay, tôi chưa một lần nào được gọi lên làm việc cùng với Cơ quan điều tra, trừ một số lần được gọi lên để nhận những bản kết luận điều tra lại”. Nói về những lời thừa nhận trong bản kết luận mới đây, ông Tỉnh khẳng định: “Hoàn toàn bịa đặt. Các cơ quan tố tụng đã cố gắng thay đi đổi lại các tình tiết của vụ án để kéo dài thời gian nhằm buộc tội được tôi nhưng tôi không có tội. 2 lần hủy án của TAND Cấp cao đã cho thấy họ đã không có đủ bằng chứng để buộc tội tôi”.
Trong bản cáo trạng mới đây ghi rõ: “Quá trình điều tra truy tố, xét hỏi ông Tỉnh luôn kêu oan cho rằng các bản kết luận điều tra của Cơ quan điều tra là không có căn cứ buộc tội ông. Nhưng căn cứ vào các lời khai của người liên quan, nhân chứng trong vụ án phù hợp với tài liệu điều tra có đủ cơ sở kết luận ông Tỉnh đã lấy tiền quỹ Cty chi tiêu không hợp pháp sau đó lập chứng từ khống để hợp thức”.
Vậy “tài liệu điều tra” ở đây là gì? Là “2 trang giấy photocopy” từ sổ tay của thủ quỹ Hòa và không có bản chính để đối chiếu do bà Hòa làm mất (!?) Cứ cho rằng, với VKSNDTC, 2 trang giấy photo ấy cùng với các lời khai phù hợp với kết quả điều tra nhưng thực tế, tại Bản án số 647/2007/HSPT, TANDTC tại Hà Nội, ở phiên xử phúc thẩm ngày 3/8/2007, HĐXX đã khẳng định, đại ý: Nếu căn cứ vào 2 tờ giấy photocopy từ 4 trang sổ tay của thủ quỹ thì số tiền Tỉnh đã trả nhiều hơn số tiền đã vay.
Như vậy có thể thấy, nếu căn cứ vào chứng cứ duy nhất này (bên cạnh các lời khai) để truy tố bị can thì ngay từ những năm 2007, TANDTC (nay là TAND Cấp cao) đã chỉ thẳng ra sai sót của chứng cứ. Nhưng vì lý do gì mà sau 9 năm, sai sót này vẫn chưa được cơ quan điều tra khắc phục? Không những chưa khắc phục được mà VKSNDTC còn thể hiện ý chí một mực truy tố bị can Tỉnh dù tại Bản án phúc thẩm lần thứ 2, số 462/2011/HSPT của TANDTC cũng ghi rõ “Kiểm sát viên tại phiên tòa kết luận chưa đủ cơ sở quy kết Tỉnh chiếm đoạt số tiền 696.914.000 đồng của Cty Cơ khí - Điện - Điện tử tàu thủy”.
Tội danh của bị can Tỉnh được thống nhất trước khi xét xử?
Luật sư Trịnh Anh Dũng cho biết, Công văn số 1902/VKSTC-V1B ngày 24/6/2009 của VKSNDTC phản ánh việc “trong quá trình điều tra, điều tra bổ sung, điều tra lại, Cơ quan điều tra Bộ Công an đã tổ chức họp liên ngành Trung ương, địa phương để thống nhất quan điểm về tội danh của Đào Ngọc Tỉnh và đường lối xử lý đối với các đối tượng có liên quan trong vụ án. Các ngành đã thống nhất quan điểm về tội danh của Đào Ngọc Tỉnh như trên (tham ô tài sản nhà nước)”.
Tại phiên tòa sơ thẩm lần 2 (Bút lục 2949), vị đại diện VKS tiếp tục thừa nhận việc trong giai đoạn điều tra, 3 ngành Công an - Kiểm sát - Tòa án trung ương, địa phương đã họp thống nhất tội danh và đường lối xử lý các đối tượng trong vụ án. Cho rằng, việc làm này là đúng với luật tổ chức của 3 ngành, tuy nhiên, vị đại diện VKS lại không thể nêu ra được quy định cụ thể của pháp luật.
Luật sư Trịnh Anh Dũng khẳng định, việc họp liên ngành để thống nhất tội danh của bị cáo Tỉnh đã vi phạm nguyên tắc “không ai có thể bị coi là có tội, nếu chưa có bản án kết tội đã có hiệu lực của Toà án” (theo Điều 10 Bộ luật Tố tụng Hình sự - BLTTHS). Bằng việc trong giai đoạn điều tra, liên ngành trung ương, địa phương đã họp và thống nhất quan điểm về tội danh và đường lối xử lý vụ án, bị cáo Tỉnh đã chính thức bị coi là có tội trước khi có Bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
Cũng theo Luật sư Dũng, trong BLTTHS không có điều luật nào cho phép trong giai đoạn điều tra, Cơ quan điều tra được phép tổ chức các cuộc họp liên ngành để bàn bạc và thống nhất về tội danh và đường lối giải quyết vụ án; không có điều luật nào cho phép Tòa án các cấp được tham gia giải quyết vụ án trong giai đoạn điều tra, truy tố. Do đó, việc làm nêu trên của Cơ quan điều tra, VKS và Tòa án Trung ương và địa phương là vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc pháp chế XHCN, không đảm bảo tính khách quan, trung thực trong quá trình điều tra, truy tố.
Nỗi ám ảnh khôn nguôi...
Một vụ án vi phạm tố tụng nghiêm trọng đã kéo dài đến năm thứ 14, vẫn chưa được một cơ quan liên quan nào vào cuộc để dứt điểm vụ án nên vòng tròn khép kín “hủy án, điều tra lại, xử, trả hồ sơ điều tra bổ sung” vẫn đang được coi là cứu cánh đối với các cơ quan tố tụng. Và đương nhiên, cuộc đời một cựu chiến binh, thương binh hạng 4/4, một “Dũng sĩ diệt Mỹ” 45 năm tuổi Đảng vẫn tiếp tục rơi vào vực thẳm, mất tất cả lương bổng, danh dự, để đến bây giờ dù đã 70 tuổi vẫn phải cặm cụi đi hàng chục cây số để kiếm tiền sinh sống.
Nhìn ông mòn mỏi trên những cung đường xa tít tắp để mưu sinh và kêu oan cho mình, chúng tôi thấy thực sự xót xa và bị ám ảnh. Sắp đến kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, chỉ mong ông có một ngày thanh thản, vui trọn vẹn bên bạn bè cựu chiến binh của mình, để có thể quên đi nỗi tủi cực của cuộc đời mà ông đã vướng phải từ năm 2003...