Như một minh chứng từ thực tế, TAND TP Đà Nẵng vừa đưa ra xét xử vụ buôn lậu gỗ mà hành trình tố tụng kéo dài suốt gần 5 năm qua. Chủ một doanh nghiệp nhập khẩu gỗ trắc từ Lào có giấy tờ đầy đủ, bỗng nhiên bị cho là “buôn lậu”, bị khởi tố và bắt tạm giam, kéo theo 3 cán bộ hải quan vướng vào vòng lao lý, một thanh niên bị đẩy đến nước đường cùng phải tự tử, doanh nghiệp tan nát.
Lần này, một lần nữa Tòa trả lại hồ sơ yêu cầu bổ sung vì chứng cứ buộc tội còn chưa rõ. Giới luật gia, luật sư và báo chí đã nhiều lần nêu quan điểm của mình, coi đây là vụ án điển hình của việc “hình sự hóa các quan hệ kinh tế” có rất nhiều khuất tất, chẳng hạn, tang vật của vụ án là 615 mét khối gỗ trắc, trị giá 63 tỷ đồng đã bị đem bán khi mọi việc còn chưa ngã ngũ.
Tại Phú Thọ, cũng có một vụ án tương tự. Một thương vụ mua bán vàng rất lớn (50kg) giữa một công ty vàng ở Phú Thọ và một công ty ở Hà Nội. Bên mua đã trả được một phần lớn tiền và có cam kết trả dần thì đột ngột bên bán tố cáo bên mua “lừa đảo”.
Chỉ vài ngày sau khi nhận đơn tố cáo, giám đốc công ty bên mua đã bị bắt, bị khởi tố về tội “Lừa đảo” và cũng đã gần 2 năm, vụ án này vẫn chưa được đưa ra xét xử nhưng số phận một doanh nghiệp coi như đã an bài với ông chủ của nó là doanh nhân cũng vậy. Theo các luật sư theo đuổi vụ việc này thì đây là một vụ “hình sự hóa” quan hệ dân sự rất rõ ràng và rất khó đủ yếu tố cấu thành để buộc bị can vào tội “Lừa đảo”...
Tình trạng áp dụng pháp luật tùy tiện, chủ quan đang diễn ra trái hẳn với xu hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền và gây ra nhưng hậu quả làm phương hại rất lớn đến đời sống xã hội cũng như gia đình và thân phận mỗi con người. Không phải trường hợp nào cũng gặp may mắn như ông chủ quán Xin Chào hay người chủ đất dựng lều vịt.
Tuy nhiên, sự “may mắn” của những trường hợp này và sự vào cuộc nhanh chóng của các cơ quan tố tụng, ý kiến chỉ đạo từ những lãnh đạo cấp cao đã tạo ra một tiền lệ tốt, tín hiệu đáng mừng, động thái đáng khuyến khích và rất đáng học tập cho những trường hợp tương tự. Điều này không những làm lành mạnh môi trường kinh doanh mà còn mang lại sự công bằng và ổn định trật tự xã hội.