Chịu cảnh “một cổ đôi tròng”
Đến thôn An Tri, hình ảnh dễ thấy hiện nay là những cột khói bay lên từ khu vực sản xuất của Nhà máy xi măng Hồng Phong rồi tỏa xuống bao phủ một vùng rộng lớn, cách xa chừng vài cây số đã nhìn rõ khiến không khí trở nên ngộp thở. Đã 4 năm qua, nhà máy xi măng này đã gây ô nhiễm môi trường và tình hình ngày càng nghiêm trọng hơn.
Người dân nơi đây cho biết, trước kia nhà máy xi măng còn ngang nhiên xả bụi đen kịt giữa ban ngày, nhưng người dân “kêu” mãi họ lại chuyển sang xả ban đêm. Nửa đêm, khi người dân đi ngủ là y như rằng khói bụi đen kịt lại ngập trời, nhưng vì trời tối mịt, người dân muốn bắt quả tang hành vi của nhà máy cũng chẳng được vì không chụp được chứng cứ.
Khốn khổ hơn, nhà cửa, cây cối, vật dụng sinh hoạt của họ lúc nào cũng trong tình trạng ám màu bụi trắng xóa. Để chống trọi với bụi, các nhà dân xung quanh chỉ còn cách đóng cửa kín mít nhưng vẫn không ăn thua.“Nhiều năm qua chúng tôi sống quá khốn khổ rồi. Quanh năm suốt tháng, nhân dân ăn cơm trộn bụi, ngủ chung với bụi. Dọn cơm ra phải ăn vội vàng, nhiều khi mắc nghẹn, nếu không thì bụi bám đầy thức ăn, không nuốt nổi. Người dân không dám phơi quần áo ra ngoài vì có phơi thì cũng nhiễm bụi phải giặt lại. Nhiều hôm ngồi trong nhà, đeo khẩu trang vẫn ho sặc sụa…”, anh Hoàng, một người sống sát nhà máy bức xúc cho biết.
Cũng từ khi nhà máy xi măng đi vào hoạt động, tiếng máy móc gầm rú liên tục suốt ngày đêm khiến người dân nhức đầu, mất ngủ triền miên. Ngoài ra, việc nổ mìn phá đá sản xuất của Nhà máy xi măng Hồng Phong cũng gây thiệt hại không nhỏ cho nhân dân trong vùng. Mỗi khi nhà máy này nổ mìn, cả khu vực rộng lớn xung quang rung chuyển như động đất. Nhà cửa các hộ dân cứ thế mà nứt chằng chịt từ chân tường đến mái nhà. Theo thống kê, toàn thôn An Tri hiện có khoảng 30 hộ bị nứt nhà do nổ mìn phá đá.
Đáng lo ngại hơn, cách Nhà máy xi măng Hồng Phong không xa, Nhà máy chì của Công ty CP kim loại màu Bắc Bộ tọa lạc ở cuối thôn An Tri cũng gây hại cho dân không kém. Người dân cho hay, do hít khí độc của nhà máy chì lâu ngày nên hầu hết người dân sống xung quanh nhà máy bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Suốt thời gian dài sống trong tình trạng ô nhiễm như vậy nên người dân nơi đây đã mắc thêm nhiều căn bệnh mới, nghiêm trọng nhất là về đường hô hấp và phổi.
Nhiều gia đình đã phải bỏ nhà đi nơi khác, những gia đình không có tiền mua đất ở nơi khác thì đành cắn răng sống chung với nhà máy ô nhiễm. “Ở đây độc hại lắm, nhưng có tuổi rồi mình biết đi đâu, chỉ biết bảo ban con cái cố gắng học hành thật tốt để đi nơi khác kiếm sống, không phải quay lại nơi này nữa. Cả thôn làm đơn kêu cứu suốt. Kêu nhiều, kêu chán rồi cũng phải chịu thôi. Nhiều đoàn kiểm tra xuống nhưng không thấy thông báo kết quả gì. Chương trình di dân gần nhà máy nhưng mấy năm nay chả động tĩnh gì…”, ông Nông Trường Sơn, người dân sống cạnh Nhà máy chì lắc đầu ngao ngán.
Dân phải chịu khổ đến bao giờ?
Trao đổi với phóng viên, ông Phan Trung Thủy – Trưởng thôn An Tri cho biết: Từ khi đi vào hoạt động, Nhà máy xi măng Hồng Phong không chỉ gây khói bụi mà còn làm nứt nhà dân. Chính tường và trần nhà ông Thủy cũng bị nứt toác. Còn Nhà máy chì Bắc Bộ xả khói khét lẹt khiến dân kêu ca rất nhiều. Trồng cây không phát triển được mà chết dần, chết mòn. Nhà ông Thủy cũng có 100 cây Hồng mà chết hết vì ô nhiễm. Những hộ thấp hơn nhà máy thì không ai dám dùng nước giếng.
“Thôn tôi còn nghèo lắm, người dân chủ yếu làm ruộng, trồng cây ăn quả, nay cây cối hoa màu không lên nổi nên mọi người phải đi làm thuê khắp nơi để kiếm sống. Cánh đồng xung quanh Nhà máy chì Bắc Bộ trước kia màu mỡ giờ thành cánh đồng hoang rồi. Làm đơn lên xã, lên huyện, tiếp xúc cử tri các cấp đã kiến nghị rất nhiều nhưng không ai giải quyết. Cứ khi nào đoàn kiểm tra xuống là nhà máy quét dọn sạch sẽ, nghỉ mấy ngày liền nên lại kết luận không ảnh hưởng gì. Chúng tôi mong muốn cấp trên xem xét giải quyết vấn đề ô nhiễm, muốn đi dân đến nơi khác để ổn định cuộc sống…”, ông Thủy phản ánh.
Bên cạnh đó, ông Vương Trung Hải - Chủ tịch MTTQ xã Bình Trung cũng xác nhận, hai nhà máy nêu trên gây ô nhiễm môi trường khiến dân bức xúc và kiến nghị nhiều lắm. Hiện có tới 97 hộ ở thôn bị ảnh hưởng. Ngoài ra, khu vực trung tâm xã cũng bị ảnh hưởng nhưng chưa thống kê. “Sau khi tiếp xúc cử tri, MTTQ xã tổng hợp ý kiến của cử tri đề nghị UBND, HĐND và ngành chức năng xuống kiểm tra, xem xét để trả lời bằng văn bản những vấn đề người dân bức xúc. Tuy nhiên, dân kiến nghị mãi nhưng cấp trên chưa trả lời...”, ông Hải nói.
Trước tình trạng này, ngành chức năng huyện Cao Lộc và tỉnh Lạng Sơn cần vào cuộc kiểm tra và xử lý dứt điểm để đảm bảo quyền lợi chính đáng của nhân dân địa phương.
