Hai cơ quan chủ chốt nợ như “chúa chổm”
Theo phản ánh, những món nợ mà cựu lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Yên Định bị đòi chủ yếu như: Nợ tiền sửa sang cơ sở vật chất công sở Huyện ủy, UBND huyện; tiền xăng xe đi công tác của lãnh đạo; tiền sửa xe khi hư hỏng; tiền quà tặng các dịp đại hội, lễ kỷ niệm; tiền chè nước; giấy mực in; tiền ăn uống, nghỉ ngơi khi tiếp khách ở các nhà hàng, khách sạn của lãnh đạo huyện…
Không những nợ chi tiêu, mà huyện này còn nợ cả tiền khen thưởng cho cá nhân, tập thể trên địa bàn vì đã lấy tiền thưởng để chi vào việc khác.
Thời điểm chi tiêu dẫn đến nợ như “chúa chổm” là lúc ông Hoàng Cao Thắng làm Bí thư Huyện ủy và bà Ngô Thị Hoa làm Chủ tịch UBND huyện. Hiện cả hai vị này đã nghỉ hưu.
Nhiều cán bộ văn phòng hai cơ quan này cho rằng đã phải bỏ tiền của gia đình và vay mượn khắp nơi để có tiền chi cho các hoạt động này với số tiền hàng tỷ đồng.
Một người cho biết suốt từ năm 2013 đến nay, dù nhiều lần đòi nợ UBND huyện Yên Định, làm đơn gửi đến UBND tỉnh Thanh Hóa, Thanh tra Chính phủ, thậm chí làm cả đơn khởi kiện ra TAND Yên Định, TAND tỉnh Thanh Hóa, nhưng vẫn chưa được thanh toán đồng nào.
Đánh giá về sự việc, LS Tô Bá Thanh (Đoàn LS TP HCM), nói: “Mỗi năm việc chi tiêu, thu của một cơ quan Đảng, hành chính đều có quy định số tiền rõ ràng. Đầu năm, các huyện sẽ dự toán chi tiêu và trình lên tỉnh để được phê duyệt.
Nếu cần chi tiêu thêm thì có thể lấy ý kiến của Thường trực, Thường vụ hoặc HĐND hoặc đề nghị cơ quan cấp trên cấp thêm. Việc chi tiêu này phải tuân thủ Luật Ngân sách. Bất cứ hành vi chi tiêu sai mục đích, vượt quá chỉ tiêu đề ra đều vi phạm”.
Dấu hiệu lợi dụng chức vụ, quyền hạn
Theo LS Thanh, đối với hành vi vay tiền nhiều cá nhân, tổ chức để chi tiêu cho hoạt động của cựu lãnh đạo Huyện ủy và UBND huyện thì cần làm rõ. Thứ nhất, vay để tạm ứng, tạm chi trả chờ ngân sách ở tỉnh cấp về theo phê duyệt hay mượn để chi vượt quá chỉ tiêu? Vay mượn để quyết toán có hóa đơn, chứng từ hay không? Việc quyết toán đó đúng hay sai, sử dụng mục đích gì?
“Huyện nợ từ cán bộ trong cơ quan đến người ngoài cơ quan. Nợ từ tiền sửa xe, mua sắm bàn ghế, tổ chức tiếp khách, ăn uống. Anh em đi công tác tự bỏ tiền túi ra, có xác nhận của lãnh đạo huyện, nhưng đến nay đã nhiều năm huyện vẫn không thanh toán được cho anh em.
Không những nợ chi tiêu, mà hiện huyện còn nợ cả tiền khen thưởng cho cá nhân, tập thể trên địa bàn vì đã lấy tiền thưởng để chi tiêu. Đáng lẽ tiền kèm theo bằng khen phải gửi cho xã, nhưng túng thiếu quá nên cũng lấy đi tiêu.
Rất xấu hổ. Rồi lấy cả tiền bán đất để chi thường xuyên. Như vậy là rất sai rồi. Có những khoản nợ bên ngoài, Tết người ta còn vào cả trụ sở đòi nợ, dọa bắt nợ. Mà nợ là nợ có hợp đồng hẳn hoi chứ không phải nợ mồm với nhau”.
(Một cán bộ tại huyện Yên Định)
“Theo thông tin báo chí thì có thể thấy việc vay mượn tiền để chi trả cho mục đích chưa rõ ràng. Tuy nhiên, để chứng minh những người thực hiện hành vi có phạm tội hay không thì cần làm rõ các vấn đề sau: Trường hợp Huyện ủy hay UBND huyện được ngân sách rót xuống mỗi năm để chi tiêu; nhưng lãnh đạo Huyện ủy và UBND huyện mượn tiền để chi tiêu, sau đó dùng hóa đơn chi tiêu để lấy tiền ngân sách bỏ túi riêng và không trả nợ thì đó làm tham ô tài sản.
Trường hợp thứ hai, ngân sách nhà nước chi tiêu không đủ, lãnh đạo Huyện ủy và UBND huyện đi mượn, vay. Số tiền mượn 52 tỷ nhưng sau đó chi khống, nâng giá trị việc mua sắm, chi tiêu lên để sử dụng vào mục đích khác thì cũng là tham ô tài sản.
Trường hợp thứ ba, số tiền 52 tỷ này có chi tiêu và không có tư lợi cá nhân, không nâng khống chứng từ, thì đó là hành vi xâm phạm trật tự quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, LS Thanh nói.
“Hành vi của những cá nhân nêu trên đều có dấu hiệu lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Bởi vì họ sử dụng chức vụ của mình để vay mượn và chi tiêu không đúng mục đích, không đúng quy định”.
Đối với tiền khen thưởng bị chiếm đoạt thì có dấu hiệu: “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. Ở đây, không nhất thiết việc chiếm đoạt này là cho cá nhân mà sử dụng vào mục đích khác như trả nợ cho Huyện ủy, UBND huyện thì vẫn là hành vi chiếm đoạt tài sản.
“Trong việc vay mượn để sử dụng cho Huyện ủy và UBND huyện nói trên có dấu hiệu của nhiều tội danh. Vì thế, cần phải có cuộc thanh, kiểm tra để làm rõ việc vay mượn để làm gì? Sử dụng có đúng hay không? Số tiền đó được chi tiêu đúng hay sai? Có kê khống, lập khống hay không? Mỗi hành vi là một tội danh khác nhau”, vẫn lời LS Thanh.
Trước tiên cần thanh tra toàn diện công tác thu, chi
Đồng quan điểm, LS Trần Xuân Tiền (Đoàn LS TP Hà Nội) nêu: “Đây là vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng. Những cán bộ lãnh đạo huyện Yên Định trong giai đoạn 2011 – 2015 có dấu hiệu vi phạm Luật Ngân sách nhà nước, chi tiêu tùy tiện, công tác bàn giao thiếu trung thực, có dấu hiệu tham nhũng nghiêm trọng”.
Theo LS Tiền: “Để giải quyết vụ việc, cần có sự vào cuộc của cơ quan trung ương thanh tra toàn diện công tác thu chi ngân sách của hai cơ quan này để làm rõ vai trò, trách nhiệm của cá nhân, người đứng đầu, kể cả nghỉ hưu; theo đúng tinh thần chỉ đạo của Nhà nước trong công tác phòng chống tham nhũng; và buộc phải khắc phục hậu quả. Cần thiết thì phải chuyển sang cơ quan điều tra. Và tùy theo mức độ vi phạm mà có thể bị khởi tố tội: “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” hoặc tội “Tham ô”.
LS Tiền nói cần phải đặt câu hỏi, tại sao vụ việc này đến nay đã 5 năm vẫn chưa xử lý mà để dư luận lên tiếng và tạo ra cái nhìn không tốt về địa phương? “Ở đây cần làm rõ công tác cán bộ, kiểm tra kỷ luật Đảng về việc theo dõi đề bạt cán bộ, bàn giao chi tiêu từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ khác có trung thực, chính xác hay không”.
Bổ sung thêm về hành vi và tiền vay mượn sẽ do ai trả, cá nhân người vi phạm hay Huyện ủy, UBND huyện Yên Định, LS Huỳnh Phước Hiệp (Đoàn LS TP HCM) nói: “Tới thời điểm này, chưa thể nói cá nhân hay tổ chức là người phải trả nợ trên. Vì cần làm rõ hành vi vi phạm, tội Tham ô hoặc Vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” thì cá nhân bị xử lý phải trả. Còn nếu việc chi tiêu vượt quá chỉ tiêu, không có tư lợi cá nhân thì ngân sách nhà nước phải trả. Và nợ phải có hóa đơn, đối chứng rõ ràng”.
“Tôi thấy một vị lãnh đạo đương nhiệm phát biểu việc vay mượn nhiều vẫn không có hóa đơn, chứng từ thì cần làm rõ. Vì nếu đúng như vậy thì đây là hành vi “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn nhằm chiếm đoạt tài sản” của công dân. Tức là họ dùng chức vụ và sử dụng hành vi gian dối để vay mượn nhưng sau đó không trả nợ”, theo LS Hiệp.
Theo một cán bộ thuộc Văn phòng UBND Yên Định, ông đã nghỉ hưu năm 2016 nhưng vẫn chưa đòi được hết số tiền đã vay mượn để mua thực phẩm cho cơ quan. Ông kể năm 1981 được nhận vào làm nhân viên theo dạng hợp đồng lao động với Văn phòng UBND huyện, phục vụ hội trường, sau đó được giao quản lý nhà ăn UBND huyện; mua sắm thực phẩm và nấu ăn mỗi khi huyện có khách, hoặc tổ chức các bữa ăn, tiệc liên hoan của huyện.
Giai đoạn từ 2012 - 2015, khi bà Ngô Thị Hoa làm Chủ tịch UBND huyện (hiện đã nghỉ hưu), ông phải bỏ tiền túi, hoặc mua nợ thực phẩm nấu ăn cho cơ quan, nhưng không được thanh toán. Tổng số tiền cộng dồn từ năm 2012 - 2015 lên tới hơn 1,2 tỉ đồng.
“Tôi phụ trách bếp ăn. Ngày nào huyện có khách, hoặc tổ chức các cuộc họp, liên hoan, tôi đều phải mua thực phẩm về nấu ăn theo chỉ đạo của Văn phòng UBND huyện, hoặc theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND huyện. Mua cái gì, hết bao nhiêu tiền đều có giấy xác nhận chi của lãnh đạo huyện. Nhưng khi chuyển cho kế toán thì không thanh toán được vì “huyện chưa có tiền”.
Nhiều lần tôi có hỏi, xin thanh toán, thì lãnh đạo huyện lúc bấy giờ bảo “cứ chi đi rồi sẽ thanh toán sau”, nhưng giờ tôi đã nghỉ hưu nhiều năm mà vẫn chưa lấy lại đủ số tiền đã bỏ ra. Mà đó đều là tiền tôi đi vay mượn.
Mấy năm rồi những người bán thực phẩm đè tôi đòi nợ. Họ đòi căng quá, tôi phải vay cả tiền ngân hàng, bán đất, bán ô tô để trả nợ. Giờ vẫn còn nợ người cung ứng thực phẩm khoảng 300 triệu đồng”, ông nói.
Trong năm 2018, ông đã làm đơn gửi cả Bí thư Huyện ủy và Chủ tịch UBND huyện để được giải quyết món nợ hơn 1,2 tỉ đồng. Suốt 2 năm, UBND huyện cũng chỉ mới trả cho ông được 140 triệu đồng, số tiền còn lại đến nay vẫn chưa nhận được.
Không chỉ nợ cán bộ, nhân viên trong cơ quan, cả Huyện ủy và UBND huyện Yên Định bị cho là còn nợ tiền các nhà hàng trên địa bàn để ăn uống, liên hoan, mời khách. Chủ nhà hàng Mỹ Hạnh (thị trấn Quán Lào) cho biết, cả Huyện ủy và UBND huyện có thời điểm nợ nhà hàng này gần 1 tỉ đồng.
Nhiều lần chủ nhà hàng đến tận hai cơ quan đòi nợ, thậm chí phải nặng lời mới lấy được tiền. Dù vậy, đến nay nhà hàng này vẫn còn bị hai cơ quan trên nợ khoảng 200 triệu đồng.
