Ngày 13/3, trong buổi họp Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội Đảng lần thứ 14, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển đột phá KHCN,ĐMST&CĐS theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, coi đây là nền tảng cho sự phát triển nhanh và bền vững.
Thủ tướng lưu ý về việc áp dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong quản lý, điều hành của Đảng và Nhà nước, đồng thời đề xuất sử dụng trợ lý ảo để hỗ trợ công dân, bảo đảm quản trị thông minh và hiệu quả trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện.
Phát triển đột phá KHCN,ĐMST&CĐS là vấn đề được lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhấn mạnh rất nhiều lần trong những năm gần đây. Thực tế cho thấy, những yếu tố này đã thay đổi nhiều lĩnh vực trong đời sống và quản lý nhà nước, giảm bớt thủ tục hành chính, tiết kiệm tiền bạc và công sức của cả xã hội, giúp mọi người có cuộc sống tiện lợi hơn... Thanh toán không dùng tiền mặt, hay quản lý dữ liệu dân cư quốc gia… là những điểm sáng tiêu biểu. Tuy nhiên, cùng với xu thế của thế giới, chúng ta chưa được phép tự mãn dừng lại, mà cần phải có những cải tiến hơn nữa, đặc biệt là trong lĩnh vực tự nghiên cứu khoa học công nghệ…
“Sức nóng” của vấn đề này đã lan tỏa tới các địa phương. Ví dụ là cùng ngày 13/3, tại Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo về phát triển KHCN,ĐMST&CĐS tại một tỉnh miền Trung, đã có nhiều ý kiến thẳng thắn nhìn nhận về một số tồn tại, để qua đó cần sớm khắc phục.
Tại phiên họp, lãnh đạo một đơn vị cấp Sở của tỉnh cho rằng hằng năm tỉnh đều có các đề tài NCKH. Theo quy trình, nghiệm thu một đề tài khoa học xong thì phải đưa ra ứng dụng, hai năm sau phải báo cáo kết quả về đề tài đó được ứng dụng thế nào, có thực tế không, lúc đó mới có đánh giá chính xác về đề tài khoa học đó. Nhưng trong thực tế, “đã đến lúc nói thẳng thắn rằng, lâu nay một số đề tài sau khi nghiệm thu xong là hoàn thành nhiệm vụ. Đừng để đề tài NCKH được nghiệm thu xong rồi về cất tủ. Nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn thì không bao giờ có chuyện ứng dụng đề tài khoa học trong ĐMST”, vị cán bộ này nói.
Một cán bộ khác nêu thực tế việc giao và xây dựng nghiên cứu đề tài khoa học, sáng kiến kinh nghiệm trong các cơ quan Đảng, Mặt trận, cơ quan nhà nước. Trước đây, “sáng kiến kinh nghiệm này do hội đồng đánh giá để công nhận chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, phục vụ cho việc nâng lương trước thời hạn thôi. Công nhận xong, nghiệm thu xong, sáng kiến để đó, có áp dụng đâu. Nghiệm thu xong đem cất tủ”. Vì vậy, “cần đổi mới việc này để khi làm ra một sáng kiến thì nghiệm thu xong phải được đưa vào áp dụng ngay trong cơ quan đó”.
Trước những ý kiến trên, Bí thư Tỉnh ủy địa phương cho biết “tới đây khi xây dựng văn kiện đại hội Đảng các cấp, thì KHCN,ĐMST&CĐS được coi là động lực của động lực. Cần phải khẩn trương rà soát, xây dựng các cơ chế, chính sách có tính đột phá nhằm thúc đẩy nhanh, mạnh hơn nữa sự phát triển KHCN,ĐMST&CĐS”.
Vẫn biết NCKH là một lĩnh vực rất khó và chưa chắc tất cả đề tài đều thành công. Nhưng muốn thay đổi thực trạng NCKH “cất tủ” như nêu trên, trước tiên chúng ta phải thay đổi về quan niệm, về quyết tâm. Cùng với những sự thay đổi trong cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước theo hướng khuyến khích, tạo điều kiện cho nghiên cứu KHCN,ĐMST&CĐS; nền KHCN của chúng ta nhất định sẽ có những bước tiến mới.
