Theo The Diplomat, cuối tuần trước, Hải quân Indonesia thông báo đã chặn một tàu cá TQ bị bắt gặp đang đánh bắt trong lãnh hải của Indonesia ở ngoài khơi quần đảo Natuna. Đô đốc Edi Sucipto – Người phát ngôn Hải quân Indonesia – cho hay, 7 thuyền viên trên tàu TQ đang bị giam giữ. Vẫn theo tuyên bố của Hải quân Indonesia, đây là vụ việc thứ 3 ở khu vực quần đảo Natuna liên quan đến các tàu TQ.
Một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao TQ cáo buộc Hải quân Indonesia đã bắn cảnh cáo vào tàu của TQ, khiến 1 ngư dân TQ bị thương và làm hư hại con tàu. Tuy nhiên, TQ nhấn mạnh rằng khu vực xảy ra vụ việc là “ngư trường truyền thống của TQ” và cáo buộc Indonesia lạm dụng vũ lực.
Về phía mình, Indonesia tuyên bố sẽ tiếp tục hành động dứt khoát với các tàu nước ngoài hoạt động trái phép trong vùng biển của nước này sau các bình luận của phía TQ. “Chúng tôi sẽ không ngại ngần hành động dứt khoát với các tàu nước ngoài khi họ xâm phạm lãnh hải của Indonesia, dù các tàu này mang cờ và quốc tịch nước nào” - ông Sucipto nói.
Đây không phải là lần đầu tiên TQ xâm nhập vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của một nước khác. Theo The Diplomat, các tàu cá TQ trong những năm gần đây đã tiến hành một số vụ xâm phạm rất táo bạo vào EEZ của các nước khác. Ví dụ, hồi tháng 5 vừa qua, Nam Phi đã bắt giữ 3 tàu và gần 100 thuyền viên của TQ bị tình nghi đang câu mực không phép trong EEZ của nước này.
Theo Reuters, khi được lực lượng hải quân Nam Phi áp tải vào bờ, trên 3 tàu Fu Yuan Yu 7880, Fu Yang Yu 7881 và Run Da 617 đang có gần 600 tấn mực. “Chúng tôi không thể tha thứ cho việc cướp bóc tài nguyên biển vốn là nguồn đảm bảo an ninh lương thực của chúng tôi” – Bộ trưởng Nông nghiệp và Thủy sản Nam Phi Senzeni Zokwana trong một tuyên bố nêu rõ.
3 tàu nói trên là một phần của đội 6 tàu đánh cá được đăng ký chính thức ở Phúc Châu, TQ và trước đó đã bị bắt gặp hoạt động không phép tại các vùng biển nước ngoài. Hồi tháng 1 vừa qua, tổ chức phi chính phủ Sea Shepherd thông báo đã bắt gặp đội tàu này đang sử dụng lưới kéo ở vùng biển phía Tây Australia thuộc Ấn Độ Dương dù phương tiện đánh bắt này đã bị Liên Hợp quốc (LHQ) cấm từ năm 1992.
Tháng 3 vừa qua, lực lượng bảo vệ bờ biển Argentina đã đánh chìm 1 tàu của TQ bị bắt giữ khi đang đánh bắt trong vùng biển của Argentina sau khi tàu TQ cố tình đâm vào tàu bảo vệ bờ biển của Argentina. Hồi đầu tháng này, Hàn Quốc và Chỉ huy LHQ tại Hàn Quốc cũng đã bắt đầu chiến dịch chung nhằm vào các tàu cá TQ hoạt động trái phép ngoài khơi bờ biển phía Tây Hàn Quốc.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Hàn Quốc và TQ vẫn còn ở mức cao sau vụ các thành viên trên một tàu đánh cá trái phép của TQ sát hại một sỹ quan bảo vệ bờ biển Hàn Quốc.
TQ cho đến nay là “nhà sản xuất” cá lớn nhất thế giới. Báo cáo năm 2014 của Tổ chức Nông, Lương thế giới thuộc LHQ cho biết, TQ trong năm đó đánh bắt được tổng cộng 13,9 triệu tấn cá biển trong khi nước đánh bắt nhiều thứ 2 là Indonesia chỉ thu về 5,4 triệu tấn. Thống kê này không nêu rõ đã cộng sản lượng đánh bắt trái phép của TQ vào hay chưa.
The Diplomat dẫn một cuốn sách của tác giả Xue Guifang cho biết, có 3 yếu tố dẫn tới việc các ngư dân TQ không chấp hành nghiêm chỉnh các thỏa thuận đánh bắt quốc tế, trong đó nguyên nhân chính được cho là từ các lợi ích kinh tế do hoạt động đánh bắt trái phép đưa lại. Trên phạm vi toàn cầu, hoạt động đánh bắt trái phép khiến ngành công nghiệp đánh bắt cả toàn cầu thiệt hại 23 tỉ USD mỗi năm.
Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno Marsudi ngày 22/6 bác bỏ lập trường của Trung Quốc cho rằng 2 nước có các tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông. “Lập trường của chúng tôi rất rõ ràng rằng các tuyên bố chủ quyền chỉ có thể được đưa ra trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Về phía Indonesia, chúng tôi không có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở bất cứ hình thức nào trong vùng biển của Indonesia với Trung Quốc” – Bộ trưởng Marsudi nhấn mạnh, bác bỏ việc Trung Quốc đưa vùng biển xung quanh quần đảo Natuna vào yêu sách chủ quyền đường 9 đoạn ở Biển Đông.
Còn Chuẩn đô đốc Taufig - chỉ huy hạm đội phía Tây của Hải quân Indonesia – một ngày trước đó cho rằng việc tàu cá Trung Quốc đánh bắt cá trái phép trong vùng lãnh hải của Indonesia chỉ là cái cớ, là bước đi để Bắc Kinh dần thiết lập các yêu sách chủ quyền vô lý của mình ở khu vực này.