Trong hai ngày 27 và 28/9, tại TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, UBPL Quốc hội đã tiến hành họp phiên toàn thể lần thứ 8 để tiếp tục góp ý, chỉnh lý, làm cơ sở xây dựng báo cáo thẩm tra chính thức về dự án Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (dự thảo Luật).
Xây dựng chính sách đặc thù, đặc biệt
Dự thảo Luật là cơ sở pháp lý cho việc xây dựng và phát triển ba đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, gồm: Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh), Bắc Vân Phong (tỉnh Khánh Hòa) và Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang). Qua đó, hình thành khu vực tăng trưởng cao với phương thức quản lý mới, có môi trường sống hiện đại; tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh đặc biệt thuận lợi cho khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển các ngành nghề du lịch, dịch vụ, thương mại, tài chính…
Mục tiêu của dự án Luật là xây dựng thể chế, chính sách đột phá, đặc biệt và vượt trội trên các mặt kinh tế - xã hội, hành chính và tư pháp, có sức cạnh tranh quốc tế, có sức lan tỏa, trở thành cực tăng trưởng của cả nước, phù hợp với Hiến pháp, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
“Đây là một luật để tạo ra một khuôn khổ pháp lý giúp chúng ta tạo ra động lực thu hút các nhà đầu tư, tạo ra sự bứt phá phát triển kinh tế - xã hội. Nó phải có cơ chế, tổ chức, chính sách, chế độ đặc thù, đặc biệt thì mới khác các đơn vị hành chính bình thường. Bảo đảm phù hợp với Hiến pháp của chúng ta và được phép vượt trội lên những quy định của pháp luật hiện hành”- Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh.
Tại phiên họp, các ý kiến đã đi sâu phân tích một số nội dung lớn của dự thảo Luật, trong đó có vấn đề tổ chức chính quyền địa phương đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh đặc biệt thuận lợi; các chính sách ưu đãi đầu tư về thuế, đất đai vượt trội so với quy định hiện hành và cạnh tranh được với các đặc khu trên thế giới…
Còn nhiều băn khoăn
Trước đó, trong ngày 26/9, UBPL phối hợp với Bộ KH&ĐT và Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội nghị lấy ý kiến và tiếp xúc cử tri chuyên đề về dự án Luật này. Ông Nguyễn Hồng Vân, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên băn khoăn, theo dự thảo Luật, mọi người khi ra vào đặc khu đều phải có thị thực. Vậy người dân muốn vào đặc khu thăm người thân hay muốn về quê tảo mộ thì ra vào như thế nào? Vì vậy, những vấn đề liên quan đến mối quan hệ, phong tục, tập quán, văn hóa của người dân địa phương và vùng phụ cận cần phải được tính đến.
Nêu lên những băn khoăn của người dân sau khi có thông tin chuẩn bị thành lập đặc khu, ông Nguyễn Tấn Thoại, Chủ tịch HĐND huyện Vạn Ninh (tỉnh Khánh Hòa) cho biết, việc thành lập đặc khu sẽ tác động đến đời sống cả trăm ngàn người dân địa phương. Vì vậy, cần đánh giá tác động toàn diện của mô hình này. “Không biết đơn vị hành chính- kinh tế đặc biệt thì sắp tới, cán bộ, đảng viên làm ở đâu, có được tiếp tục làm nữa hay không? Chỗ ở, sản xuất, kinh doanh, đời sống, các lĩnh vực dân sinh thì như thế nào? Đây là tâm tư, nguyện vọng rất chính đáng của nhân dân, nên có nghiên cứu, khảo sát kỹ hơn”- ông Thoại kiến nghị.
Ông Lê Đức Vinh, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho hay, tỉnh sẽ xây dựng cơ chế, chính sách trình Trung ương giải quyết các vấn đề về cư dân, cán bộ hiện tại khi thành lập, hoạt động theo mô hình đặc khu. Liên quan đến mô hình chính quyền địa phương, cơ quan soạn thảo đưa ra hai phương án: Một là Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức Trưởng đặc khu. Theo quan điểm của Ban soạn thảo, nếu thực hiện theo phương án này sẽ thể hiện được sự đột phá về thể chế hành chính và tổ chức chính quyền địa phương… Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại vì Trưởng đặc khu không phải là một cấp chính quyền địa phương thì có thể dẫn đến lạm quyền nếu không có sự giám sát, kiểm tra chặt chẽ.