Nỗi ám ảnh vì giá điện
Tôi có mặt tại phòng trọ của vợ chồng anh Chuyên, chị Hằng vào một buổi chiều muộn. Cả hai đều ở Vĩnh Phúc, hiện là công nhân của Công ty Xe đạp Thống Nhất ở Hà Nội. Anh chị lập gia đình đã lâu và có 3 người con nhưng gửi ông bà nội ở quê trông nom để ra Hà Nội làm ăn.
Họ thuê căn nhà cấp 4 ở Triều Khúc, Thanh Xuân, với giá 1,2 triệu/tháng. Căn phòng xa nơi làm, lại ở cạnh chỗ sản xuất nhựa, trong phòng nghe rõ tiếng máy xát nhựa, mùi thối của hóa chất.
Anh chị bảo phòng ở đây giá rẻ hơn so với các nơi khác, với mức lương hai người mỗi tháng 6 đến 7 triệu đồng, họ buộc phải ở đây để tiết kiệm tiền gửi về quê cho con ăn học. Trong lúc vợ nấu cơm, anh Chuyên cắm nước để tắm, nhưng cách đun sôi nước của anh làm tôi không khỏi giật mình.
Anh không dùng ấm điện mà dùng một chiếc “sục” được chế tạo chỉ với dao tem (lưỡi dao cạo râu), hai con dao tem ép vào hai phía một thanh gỗ, nối với một sợi dây điện, sau đó anh cắm điện thả dao tem vào chậu nước cho đến lúc sôi.
Thấy cách nhìn lạ lùng của tôi, anh Chuyên cười bảo: “Các chú chưa dùng loại này sao?. Cái này dễ làm lắm, cắm lại đỡ tốn điện, chứ dùng ấm điện tốn lắm”. Nghe thế, chị Hằng cắt ngang: “Làm thế tiết kiệm điện hơn nhưng lần đầu sơ ý thì hay bị điện giật lắm, vì tiền điện hàng tháng nhiều quá, phải sáng tạo thôi. Tháng vừa rồi phòng tôi hết gần 500 nghìn mà có dùng mấy đâu. Tivi còn không dám xem nhiều, mua cái tủ lạnh mini mà cũng không dám cắm vì điện thuê trọ ở đây tận 4 nghìn một số”.
Ăn tiêu dè dặt, nhưng sống ở Hà Nội tiền nhà, giá điện nước cao ngất ngưởng, những người công nhân nghèo như anh chị sẽ luôn phải gồng mình với gánh nặng mưu sinh.
Không chỉ công nhân mà sinh viên từ các vùng quê đến Hà Nội trọ học cũng đang phải chịu cảnh giá điện sinh hoạt cao. Trong căn phòng trọ nhỏ ở Phùng Khoang, Hà Nội, Nguyễn Quang Hùng và Lê Anh Đức (sinh viên Trường Đại học Công nghệ giao thông vận tải) đang học bài, nhưng họ chỉ dám bật chiếc đèn học nhỏ và dùng chung. Ánh sáng không đủ, song họ phải làm thế để cuối tháng bớt tiền điện.
Đức chia sẻ: “Bọn em là sinh viên xa quê, bố mẹ làm nông, đi học ở Hà Nội ngoài tiền nhà gửi ra thì mình còn đi làm thêm, vì ở ngoài này chi tiêu nhiều thứ, tiền phòng đã đắt lại còn thêm tiền điện nước hàng tháng. Phòng em dùng có một bóng đèn, một chiếc laptop, nồi cơm điện và quạt điện mà tháng nào tiền điện cũng hơn 400 ngàn. Tiền điện 4.500 đồng một số, 80 nghìn đồng tiền nước một người mỗi tháng”.
Ngoài thu chênh lệch về giá điện, nhiều chủ nhà trọ trên địa bàn Hà Nội còn tăng số điện của sinh viên, lấy giá điện khống bằng nhiều thủ đoạn. Chị Nguyễn Thị Thắm - công nhân Công ty Giày Thượng Đình bức xúc:
“Tôi thuê nhà trọ ở Yên Xá – Hà Đông, đi làm cả ngày chỉ tối với về. Phòng chị chỉ dùng bóng đèn, quạt với nồi cơm điện mà tháng nào cũng hết 400 - 500 ngàn đồng. Giá điện là 3,5 nghìn/1 kWh, nhưng đồng hồ điện mà phòng tôi dùng thì là kiểu đồng hồ cũ, nghĩ là sai số điện, tôi đề nghị với chủ nhà thay đồng hồ mới nhưng họ không đồng ý”.
Nguyễn Thu Hoa - sinh viên thuê trọ ở Cầu Giấy, chia sẻ: “Lúc đi thuê phòng trọ thì thấy giá điện chủ nhà bảo là 3 nghìn đồng 1 kWh, nhưng mới ở được một thời gian thì thấy giá điện tăng lên chóng mặt, giờ đã lên tận 4,5 nghìn đồng 1 kWh. Mà nhà chủ lại bắt đóng tiền phòng 4 tháng một lần, muốn chuyển đi cũng không được”.
Giá điện là giá chung
Khi chúng tôi khảo sát giá điện ở các phòng trọ thuộc các quận: Thanh Xuân, Hà Đông, Cầu Giấy, đây là các vùng có nhiều trường đại học, công ty nên có nhiều phòng trọ cho thuê. Giá điện ở các phòng trọ từ 3.500 – 4.500 đồng/kWh. Khi hỏi các chủ nhà trọ tại sao giá điện bán lại cao hơn nhiều so với giá điện mà Nhà nước quy định, bà Nguyễn Thị Tám, chủ nhà trọ ở Phùng Khoang, Thanh Xuân nói:
“Nhà tôi tính tiền điện nhà trọ cho thuê là 4 ngàn một số. Giá đấy là giá chung rồi, giờ đi thuê nhà trọ đâu thì cũng giá này thôi. Muốn có được điện giá Nhà nước thì thuê chung cư mini mà ở”.
Ông Nguyễn Tuấn Sơn có nhà trọ cho sinh viên ở số nhà 15 ngõ 336 Nguyễn Trãi - Thanh Xuân cho biết: “Tháng 10 vừa rồi nhà tôi dùng hết 578 kWh với giá điện sinh hoạt cho hộ gia đình 401 kWh trở lên là 2.420 đồng một kWh, mức tiền điện tôi trả là 1,4 triệu đồng”.
Nhưng qua tìm hiểu, chúng tôi thấy ông Sơn thu của sinh viên với giá là 4 ngàn đồng/một số điện. Ông thu về hơn 2,3 triệu đồng chênh lệch. Khi hỏi tại sao lại thu tiền điện giá cao gần như gấp đôi so với giá điện Nhà nước với người thuê trọ, ông Sơn nói: “Là vì ở đây ai cũng cho thuê nhà với giá này cả, tôi chỉ lấy theo giá chung thôi”.
“Thế ông có biết Chính phủ vừa ban hành Nghị định 134 quy định xử phạt hành chính khi thu giá điện trái pháp luật?”. Ông Sơn lúng túng trả lời: “Tôi chưa biết có việc này. Ở đây nhà ai cho thuê trọ cũng đều lấy tiền điện là 4 nghìn đồng/1kWh mà".
Niềm vui liệu có đến được với người thuê nhà?
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 134/2013 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực, an toàn đập thủy điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2013.
Trong Nghị định nêu rõ: Người cho thuê nhà nếu thu tiền điện cao hơn giá quy định trong trường hợp mua điện theo giá bán lẻ điện để phục vụ mục đích sản xuất, kinh doanh, dịch vụ sẽ bị phạt 10 - 15 triệu đồng. Trường hợp sinh viên và người lao động thuê nhà trọ, cứ 4 người được tính là một hộ sử dụng điện để tính số định mức áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt.
Như vậy, cứ 4 người thuê trọ lại được áp dụng cách tính giá điện đối với một hộ gia đình như trên. Bên bán điện có trách nhiệm thông báo công khai và cấp định mức cho chủ nhà căn cứ vào sổ đăng ký tạm trú. Khi Nghị định này được áp dụng, những người thuê trọ sẽ giảm bớt áp lực về giá điện.
Luật đã rõ nhưng không biết bao giờ những quy định này mới thực sự mang lại niềm vui cho những người đi thuê trọ?.