NTD gặp nhiều phiền toái
Thực tế tại Việt Nam hiện nay, hoạt động TDTD thường được thực hiện dưới dạng các khoản vay để mua tài sản tiêu dùng như xe máy, máy tính, điện thoại… , với ưu thế không yêu cầu chặt chẽ về việc chứng minh tài chính, xác minh nhu cầu tiêu dùng hoặc các thủ tục liên quan khác, thời gian giải ngân cũng nhanh hơn và trong nhiều trường hợp khi mua sắm tài sản thì giải ngân ngay sau khi ký hợp đồng.
Tuy nhiên, đi cùng sự phát triển nhanh chóng và hiệu quả của các lĩnh vực TDTD, rất nhiều hành vi xâm phạm quyền lợi NTD đã được ghi nhận và đang tạo ra rất nhiều bức xúc cho người dân. Thống kê từ hoạt động tiếp nhận và giải quyết khiếu nại tại Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), một trong các hành vi có dấu hiệu xâm phạm quyền lợi NTD trong lĩnh vực TDTD là cung cấp thông tin không chính xác, đầy đủ về hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung. Cụ thể, nhân viên tư vấn không thông báo đầy đủ, chính xác về mức lãi suất của hợp đồng; về cách thức tính lãi phạt; về thời hạn phải trả tiền hàng tháng và một số điều khoản đặc biệt trong hợp đồng TDTD. Thiếu sót này làm cho NTD không biết chính xác về nghĩa vụ của mình dẫn tới thực hiện sai hợp đồng và phát sinh khoản tiền phạt. Trong nhiều trường hợp, khi NTD thắc mắc về mức tiền phạt thì không nhận được sự giải thích nhanh chóng, chính xác từ phía công ty. Thậm chí, đa số trường hợp gặp phải tình trạng đẩy trách nhiệm từ phía nhân viên tư vấn sang tổng đài công ty và ngược lại.
Bên cạnh đó, sau khi ký kết hợp đồng, bản chính của hợp đồng không được doanh nghiệp cung cấp kịp thời cho NTD, thậm chí đối với một số trường hợp, sau khi ký kết vài tháng và khi có yêu cầu của NTD thì công ty mới gửi hợp đồng khiến NTD không tiếp cận được với các điều khoản quy định điều chỉnh món tiền vay của mình, do đó rất dễ mắc phải các lỗi phạt trong quá trình trả nợ hàng tháng.
Một hành vi khác là không thông báo rõ ràng mục đích thu thập thông tin, thể hiện qua việc trong quá trình thu thập thông tin để làm hồ sơ vay tiền, NTD không được thông báo là các số điện thoại của người thân sẽ được sử dụng trong quá trình thu hồi nợ (nếu có) phát sinh về sau.
Một hành vi xâm phạm quyền lợi NTD mà Cục Quản lý cạnh tranh nhận được phản ánh là nhân viên thu hồi nợ có dấu hiệu đe dọa, quấy nhiễu NTD và người thân của NTD trong quá trình thu hồi nợ. Trong tất cả các vụ việc hiện đang được Cục Quản lý cạnh tranh xem xét giải quyết, tất cả NTD và cả người thân của NTD thường xuyên và liên tục bị các cuộc điện thoại, tin nhắn liên hệ với mục đích thu hồi nợ. Những cuộc điện thoại và tin nhắn này liên tục kèm theo nội dung đe dọa với lời lẽ thiếu tôn trọng người nghe. Thậm chí, rất nhiều cuộc gọi và tin nhắn được thực hiện lúc tối muộn và tần suất liên hệ trên dưới 10 cuộc/ngày.
Khuyến cáo NTD cẩn trọng khi cung cấp thông tin cá nhân
Trước tình trạng này, Phòng Bảo vệ NTD (Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương) khuyến cáo, để bảo vệ quyền lợi của mình, khi có nhu cầu vay tiền, NTD cần tham khảo các hình thức tín dụng tại các ngân hàng. Nếu không còn lựa chọn nào khác mới tham khảo hình thức TDTD tại các tổ chức tài chính, và phải lựa chọn các công ty, tổ chức cung cấp dịch vụ cho vay có uy tín. NTD phải đọc thật kỹ hoặc yêu cầu nhân viên tư vấn làm rõ nội dung hợp đồng, đặc biệt lưu ý các điều khoản vể lãi suất, thời hạn và phương thức trả nợ, cách tính tiền phạt. NTD cũng cần lưu ý và cẩn trọng khi cung cấp các thông tin cá nhân của mình và của người khác cho bên cung cấp dịch vụ.
Sau khi ký hợp đồng, NTD phải đề nghị nhân viên tư vấn hoặc công ty cung cấp một bản sao có giá trị pháp lý của hợp đồng đã ký kết. Trường hợp hợp đồng được gửi sau bằng đường bưu điện, cần lưu ý nhân viên tư vấn có hình thức xác nhận về việc sẽ gửi hợp đồng cho NTD và thời gian hoàn thành gửi hợp đồng.
Trong quá trình thực hiện hợp đồng, NTD cần lưu giữ tất cả hóa đơn, tài liệu liên quan, bao gồm: hợp đồng, các tài liệu hướng dẫn do công ty cung cấp, các hóa đơn nộp tiền và các tài liệu liên quan khác để làm chứng cứ cho các hoạt động của mình. Nếu có vấn đề phát sinh hoặc thắc mắc, cần chủ động liên hệ trực tiếp theo số máy điện thoại được cung cấp trên hợp đồng của công ty. Trường hợp đã phản ánh, liên hệ nhưng vấn đề chưa được làm rõ hoặc giải quyết, cần phản ánh tới bên thứ ba (các hội bảo vệ quyền lợi NTD, các Sở Công Thương trên địa bàn hoặc Cục Quản lý cạnh tranh) để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 35/2015/QĐ-TTg về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định 02/2012/QĐ-TTg, trong đó bổ sung dịch vụ vay vốn cá nhân (nhằm mục đích tiêu dùng) vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung. Quy định này nhằm đảm bảo loại bỏ các điều khoản bất lợi cho NTD hoặc vi phạm pháp luật bảo vệ NTD ra khỏi các hợp đồng ký kết với NTD.