Hành vi bị dư luận xã hội lên án gay gắt
Phát biểu quan điểm luận tội với các bị cáo, đại diện VKS cho rằng đây là vụ án có số bị cáo bị khởi tố khi công tác tại một số bộ, ngành, địa phương; hành vi phạm tội với tính chất mức độ thuộc loại đặc biệt nguy hiểm, thủ đoạn nhận hối lộ tinh vi, hành vi nhận hối lộ với số tiền đặc biệt lớn xảy ra trong thời kỳ dịch COVID-19, bị dư luận xã hội lên án gay gắt.
Do đó, việc đưa vụ án ra xét xử trước tòa là thể hiện tính nghiêm minh, kịp thời xử lý hành vi phạm tội nhằm răn đe, giáo dục bị cáo và phòng ngừa chung.
Trong vụ án này, một số bị cáo đã lợi dụng chủ trương đúng đắn và nhân đạo của Nhà nước về việc đưa công dân về nước. Một số cá nhân có thẩm quyền ở các bộ, ngành đã trục lợi bằng cách gây khó khăn, nhũng nhiễu, làm khó DN tổ chức chuyến bay, tạo cơ chế xin - cho buộc DN phải nâng giá vé máy bay và các chi phí khác để chi phí, “bôi trơn”, đưa hối lộ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của các cơ quan của Nhà nước, phản bội lại chính sự cố gắng của đồng đội, đồng chí, đồng nghiệp của mình.
Về hành vi nhận hối lộ, trong vụ án này có 21/54 bị cáo bị truy tố về tội “Nhận hối lộ” xảy ra tại một số bộ, ngành, địa phương. Quá trình điều tra, truy tố và phần thẩm vấn công khai tại tòa xác định, các bị cáo đã có hành vi nhận tiền của các DN để đề xuất, trình duyệt, duyệt, phát hành công văn để cấp phép các chuyến bay đưa công dân về nước.
“Trong phần thẩm vấn, có một số bị cáo lập lờ, đánh lận cho rằng hành vi nhận tiền của mình là do các DN cảm ơn, đây là việc đánh tráo khái niệm cực kỳ nguy hiểm, có thể gây ra tiền lệ xấu cho xã hội”, lời kiểm sát viên. Và theo vị này, cần phải nhận thức cho đúng đắn, loại bỏ văn hóa nhận phong bì ra khỏi đời sống xã hội.
“Vì thế, chúng tôi khẳng định rằng hành vi nhận tiền của các bị cáo là hành vi nhận hối lộ. Các bị cáo đang làm công việc, thực hiện nhiệm vụ, chức trách của mình nên không thể coi là cảm ơn khi số tiền bằng cả gia tài mà nhiều người mơ ước, không thể coi là cảm ơn khi người đưa buộc phải đưa. Và đặc biệt không thể coi việc các bị cáo nhận số tiền đặc biệt lớn trong bối cảnh người dân, DN chắt chiu, quyên góp mua vaccine, cho công tác cứu trợ. Một lần nữa, chúng tôi khẳng định hành vi của các bị cáo là nhận hối lộ”, kiểm sát viên nhấn mạnh.
Theo bản luận tội của VKS, thủ đoạn của các bị cáo thể hiện dưới hai dạng: Các bị cáo nhận hối lộ đưa ra yêu cầu, thỏa thuận mặc cả về giá, buộc DN phải đưa tiền; hành vi gây khó khăn của người có thẩm quyền trong việc thẩm định, cấp phép buộc DN phải đưa tiền theo “luật bất thành văn” mới duyệt cấp phép.
Một bị cáo bị đề nghị án tử hình
VKS xác định bị cáo Nguyễn Quang Linh (cựu Trợ lý Phó Thủ tướng) đã nhận hối lộ hơn 4,4 tỷ đồng; Nguyễn Thanh Hải (cựu Vụ trưởng Vụ Quan hệ Quốc tế, Văn phòng Chính phủ) và Nguyễn Tiến Thân (cựu Chuyên viên Vụ Quan hệ Quốc tế) đồng phạm nhận hối lộ hơn 3,6 tỷ đồng; Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký của Thứ trưởng Bộ Y tế) nhận hối lộ hơn 42,6 tỷ đồng, Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ hơn 25 tỷ đồng…
Đánh giá tính chất mức độ, theo VKS, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, được thực hiện ở hành vi của các bị cáo nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Tội danh mà các bị cáo bị khởi tố, xét xử thuộc nhóm tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, hành vi đặc biệt nguy hiểm cho xã hội.
Đặc biệt, bị cáo nhận hối lộ là những người có chức vụ, quyền hạn cao trong xã hội, hành vi có dấu hiệu của việc thông đồng khai báo để che giấu hành vi phạm tội, thậm chí còn có sự hợp tác nhờ giúp đỡ để một số cá nhân là các bị cáo nhóm DN không bị xử lý hình sự. “Một số bị cáo không thành khẩn khai báo, không thừa nhận hành vi phạm tội”, lời kiểm sát viên.
 |
Đại diện VKS tại phiên xử. |
Với các bị cáo đưa hối lộ, theo cơ quan giữ quyền công tố, một số đã bất chấp, biến nhu cầu về sự an toàn của người dân thành cơ hội kiếm tiền cho bản thân, nhũng nhiễu gây khó khăn, tạo ra cơ chế “bôi trơn”, đưa hối lộ để cấp phép các chuyến bay. Do đó, cần phải có hình phạt nghiêm khắc, tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội.
Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét thời điểm dịch bệnh đang diễn ra, việc thực hiện chuyến bay cũng nhanh và phức tạp, chưa có quy định rõ ràng về trình tự thủ tục, đây cũng là nguyên nhân sơ hở, để các bị cáo phạm tội; một số bị cáo không chủ động đưa tiền nhưng không tránh được cám dỗ; để xem xét giảm nhẹ một phần cho bị cáo.
Trong vụ án này, VKS đánh giá hành vi nhận hối lộ của bị cáo Phạm Trung Kiên có thủ đoạn trắng trợn nhất. Bị cáo nhận hối lộ số tiền nhiều nhất. Khi vụ án bị khởi tố, để che giấu hành vi phạm tội, Kiên đã chuyển trả lại tiền cho một số người và nhờ họ khai báo số tiền vay mượn cá nhân. Từ các nhận định trên, VKS cho rằng cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc nhất đối với bị cáo. Theo đó, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Kiên mức án tử hình về tội “Nhận hối lộ”.
Đối với Hoàng Văn Hưng (cựu Trưởng phòng 5, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an), theo VKS, có đủ căn cứ xác định Nguyễn Thị Thanh Hằng (Phó TGĐ Cty Bluesky) đưa cho Nguyễn Anh Tuấn số tiền hơn 2,65 triệu USD, bị Hưng lừa đảo chiếm đoạt 800.000 USD (tương đương hơn 18,8 tỷ đồng). Quá trình xét xử, bị cáo Hưng không thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, khắc phục hậu quả, do đó, cần phải có hình phạt nghiêm khắc. VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Hưng mức án 19 - 20 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Ngoài ra, VKS còn kiến nghị tiếp tục xác minh, làm rõ để xử lý trong giai đoạn sau vì cho rằng hành vi của Hưng có dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp.
Đối với cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng, VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo này mức án từ 12 - 13 năm tù về tội “Nhận hối lộ”. Các thuộc cấp của ông Dũng gồm: Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự), bị đề nghị 18 - 19 năm tù; Đỗ Hoàng Tùng (cựu Cục phó Cục Lãnh sự) bị đề nghị 9 - 10 năm tù; Lê Tuấn Anh (cựu Chánh Văn phòng Cục Lãnh sự) bị đề nghị 4 - 5 năm tù; Lưu Tuấn Dũng (cựu Phó phòng bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự) bị đề nghị 2 - 3 năm tù.
Bị cáo Vũ Hồng Nam (cựu Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản) bị đề nghị 4 - 5 năm tù; Nguyễn Hồng Hà (cựu Tổng lãnh sự Việt Nam tại Osaka Nhật Bản) bị đề nghị 5 - 6 năm tù; Lý Tiến Hùng (chuyên viên Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo) bị đề nghị 2 - 3 năm tù; Vũ Ngọc Minh (cựu Đại sứ Việt Nam ở Angola) bị đề nghị 3 - 4 năm tù; Trần Việt Thái (cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia) bị đề nghị 5 - 6 năm tù…
