Không chứng kiến người ký, vẫn công chứng văn bản
Mới đây, Văn phòng Cơ quan CSĐT Công an TP HCM đã tiếp nhận đơn của ông Hà Ngọc Diện (SN 1981, ngụ quận Gò Vấp) tố giác tội phạm với ông Nguyễn Duy Thức (CCV thuộc Văn phòng Công chứng (VPCC) Đầm Sen, nay VPCC Đầm Sen đã đổi tên) và Ngụy Cao Khánh (nhân viên VPCC Đầm Sen) về hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Trước đó, theo bản án của TAND cấp cao tại TP HCM, ông Diện là bị hại trong vụ “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” mà Trịnh Trường Giang (SN 1971) và Trần Thanh Hải (SN 1983) đã dùng hợp đồng ủy quyền giả để bán đất thuộc thửa 706 tờ bản đồ 02, phường 5, Gò Vấp do bà Đặng Thị Tuyết đứng tên sổ đỏ và chiếm đoạt 18,5 tỷ đồng.
Thửa đất 706, bà Tuyết lập hợp đồng đặt cọc bán cho 3 người (hùn vốn). Những người này nhờ Giang giải quyết tranh chấp, thực hiện thủ tục tách thửa. Nhưng Giang nhờ Hải đứng ra bán cho ông Diện. Sau khi xem giấy tờ, đặt cọc, Giang nhờ Khánh soạn thảo, lập hợp đồng ủy quyền từ bà Tuyết sang ông Diện.
Giang nói bà Tuyết già yếu, không đến VPCC để ký, lăn tay được nên sẽ công chứng ngoài trụ sở. Ông Diện ký, lăn tay trước, giao cho Giang. Khoảng 10 ngày sau, ông Diện nhận được hợp đồng ủy quyền do CCV Thức công chứng. Ông Diện đã trả đủ cho Giang và Hải 18,5 tỷ đồng.
Theo bản kết luận giám định thì chữ ký, chữ viết, dấu vân tay trên hợp đồng ủy quyền và bản photocopy mang tên Đặng Thị Tuyết không phải của bà Tuyết.
Hồ sơ vụ án cho thấy, với việc thực hiện hợp đồng ủy quyền từ bà Tuyết sang cho ông Diện, thì ông Khánh thừa nhận làm sai quy trình theo quy định Luật Công chứng. Ông Khánh khai do khi đến nơi đưa hợp đồng ủy quyền cho bà Tuyết, thì bà Tuyết yêu cầu để lại xem mới ký và ông Khánh không đồng ý. Sau đó Giang mời ông Khánh ra quán bia, nói đưa hợp đồng cho mình để đưa bà Tuyết ký. Tin tưởng nên ông Khánh giao và hướng dẫn Giang cách ký, lăn tay. Khi lấy lại hợp đồng, ông Khánh tin tưởng là bà Tuyết đã ký.
Ông Thức thừa nhận làm sai quy trình theo Luật Công chứng, không thực hiện hết trách nhiệm khi không trực tiếp chứng kiến bà Tuyết ký và lăn tay, mà tin tưởng vào Khánh.
Tòa kiến nghị tiếp tục điều tra để tránh bỏ lọt tội phạm
Với hồ sơ pháp lý liên quan thửa đất 706, ngày 4/11/2022, trả lời Cơ quan CSĐT Công an TP HCM, Trung tâm Thông tin & Tư vấn công chứng (Sở Tư pháp TP) cho biết ngày 21/9/2018, VPCC Đầm Sen công chứng hợp đồng mua bán từ bà Tuyết sang cho ông Hải. Ngày 17/10/2018, chính VPCC Đầm Sen cũng thực hiện công chứng ủy quyền từ bà Tuyết sang cho ông Hà Ngọc Diện (đây là hợp đồng ủy quyền mà ông Thức và ông Khánh thực hiện không đúng quy định về công chứng dẫn đến chữ ký, dấu vân tay không phải của bà Tuyết). Sau đó đến ngày 24/10/2018, VPCC Đầm Sen công chứng hủy hợp đồng mua bán giữa bà Tuyết và ông Hải.
 |
Văn bản của Trung tâm Thông tin & Tư vấn công chứng (Sở Tư pháp TP) trả lời về giao dịch liên quan thửa đất 706. |
Sau khi sự việc bị phát hiện, Giang và Hải bị khởi tố, bị TAND cấp cao tại TP HCM xử phúc thẩm hồi tháng 7/2023 về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Giang bị tuyên 18 năm tù, Hải 7 năm tù.
Bản án phúc thẩm cho rằng với hành vi của ông Thức và ông Khánh, trong quá trình giải quyết vụ án, cấp sơ thẩm đã trả hồ sơ yêu cầu làm rõ, nhưng CQĐT và VKS vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố.
Căn cứ khoản 1 Điều 298 BLTTHS quy định về giới hạn xét xử thì tòa chỉ xét xử những bị cáo và những hành vi theo tội danh VKS truy tố và tòa đã quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Từ đó, TAND cấp cao tại TP HCM đánh giá không có căn cứ để hủy án sơ thẩm. Với hành vi của ông Thức và ông Khánh, TAND cấp cao tại TP HCM kiến nghị Cơ quan CSĐT Công an TP HCM tiếp tục điều tra làm rõ dấu hiệu sai phạm để tránh bỏ lọt tội phạm.
Trong vụ án này, ông Diện cho rằng hành vi sai quy trình về công chứng của ông Thức và ông Khánh dẫn đến việc ông Diện bị lừa đảo và thiệt hại hơn 21 tỷ (gồm 18,5 tỷ tiền mua đất đã trả cho Giang và Hải, 3,5 tỷ thực hiện thủ tục pháp lý, làm hạ tầng khu đất).
Ngoài việc có đơn tố giác hành vi của ông Thức và ông Khánh, thì ông Diện đã gửi đơn đến VKSND tối cao và TAND tối cao đề nghị xem xét thủ tục giám đốc thẩm với 2 bản án đã tuyên. Ông Diện cho rằng, bản án sơ và phúc thẩm chưa xem xét trách nhiệm của VPCC Đầm Sen phải liên đới bồi thường cho ông, là chưa phù hợp quy định.
Nhận xét về sự việc, LS Đặng Đức Trí (Đoàn LS TP HCM) đánh giá: “Thứ nhất, qua nội dung vụ án thì trước khi lập hợp đồng ủy quyền từ bà Tuyết sang ông Diện, trên hệ thống công chứng tồn tại 2 giao dịch liên quan thửa đất 706: Hợp đồng đặt cọc và hợp đồng mua bán từ bà Tuyết sang ông Hải. Lẽ ra khi công chứng ủy quyền, CCV phải tra cứu, kiểm tra trên hệ thống, khi phát hiện sự việc trên phải báo cho người ủy quyền và được ủy quyền biết; đồng thời giải thích rõ hồ sơ, quyền và nghĩa vụ theo khoản 1 Điều 55 Luật Công chứng”.
“Thứ hai, việc VPCC Đầm Sen chưa hủy hợp đồng mua bán giữa bà Tuyết với ông Hải nhưng vẫn công chứng ủy quyền từ bà Tuyết sang ông Diện là trái quy định. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, VPCC và CCV phải rà soát hồ sơ trên hệ thống công chứng, nếu phát hiện có giao dịch liên quan thì phải thông báo và ngăn chặn theo khoản 6 Điều 40 Luật Công chứng”.
“Việc thực hiện không đúng quy trình và không kiểm tra hồ sơ pháp lý trước khi công chứng ủy quyền dẫn đến thiệt hại cho người khác là có dấu hiệu thiếu trách nhiệm”, LS Trí nêu quan điểm.
