Loạt lãnh đạo VEAM bị khởi tố
Trước đó, vào ngày 3/8, Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) cho hay căn cứ kết quả điều tra và tài liệu, chứng cứ thu thập được, đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) và một số đơn vị thành viên.
Cùng ngày, C03 đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét đối với ông Trần Ngọc Hà, nguyên Chủ tịch HĐTV, nguyên Tổng Giám đốc VEAM; ông Lâm Chí Quang, nguyên Tổng Giám đốc VEAM; ông Vũ Từ Công, Phó Tổng Giám đốc VEAM; ông Nguyễn Mạnh Chung, Giám đốc Công ty TNHH Máy kéo nông nghiệp cùng tội danh trên.
Theo nguồn tin của PLVN, ông Trần Ngọc Hà bị bắt tạm giam do ông này đã có hành vi phê duyệt điều chỉnh phương án, ký Hợp đồng về việc cung cấp Li-xăng với công ty ISEKI (Nhật Bản) và ký các chứng từ thanh toán khi dự án đầu tư sản xuất máy kéo 4 bánh hạng trung chưa có quyết định đầu tư gây thất thoát số tiền hơn 59,5 tỷ đồng.
Ông Hà cũng được xác định không thực hiện việc kiểm tra, giám sát Tổng giám đốc VEAM trong việc ký 4 chứng thư bảo lãnh cho Công ty Vetranco, gây thất thoát tài sản của Nhà nước số tiền 75,82 tỷ đồng.
Trước đó, vào giữa tháng 6/2019, Ban cán sự Đảng Bộ Công Thương đã ban hành Nghị quyết thống nhất thông qua chủ trương miễn nhiệm người đại diện vốn nhà nước tại VEAM đối với ông Hà. Ban cán sự Đảng Bộ Công Thương giao Vụ Tổ chức cán bộ có văn bản đề nghị miễn nhiệm chức danh Thành viên HĐQT VEAM đối với ông Hà.
Ban cán sự Đảng Bộ Công Thương cũng giao văn phòng ban Cán sự Đảng bộ có văn bản đề nghị Đảng ủy khối các cơ quan trung ương, Đảng ủy bộ Công Thương xem xét xử lý đối với ông Hà phù hợp với việc bãi nhiệm chức danh Tổng giám đốc VEAM và miễn nhiệm người đại diện vốn nhà nước VEAM, chức danh thành viên HĐQT VEAM của ông Trần Ngọc Hà.
Nhiều sai phạm nghiêm trọng khác
Trước đó, vào tháng 5/2019, Thanh tra Bộ Công thương đã ban hành Kết luận thanh tra về công tác quản lý sử dụng vốn, tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ tại VEAM, Bộ Công thương phát hiện nhiều sai phạm có dấu hiệu vi phạm hình sự và đã chuyển hồ sơ sang Bộ Công an điều tra, xử lý.
Trong đó, đáng chú ý là sử dụng sai mục đích số tiền 112,6 tỷ đồng từ nguồn vốn điều chuyển quyền sử dụng đất tại 191 và 193 Bà Triệu, Hà Nội; Quản lý sử dụng vốn tại một số đơn vị hoạt động thua lỗ, gây mất vốn chủ sở hữu, trong đó đặc biệt Công ty TNHH một thành viên Máy kéo và Máy nông nghiệp (TAMAC) thuộc VEAM đã mất toàn bộ vốn chủ sở hữu và bị âm vốn 36,1 tỷ đồng; công ty Mê Linh thuộc Viện Công nghệ mất vốn 5,6 tỷ đồng và Veam mất vốn…
Ngoài ra, Veam đã cho vay, hỗ trợ lãi suất ưu đãi kinh doanh không hiệu quả, một số đơn vị kinh doanh thua lỗ liên tục nhiều năm, mất cân đối tài chính, số tiền Veam hỗ trợ, cho vay các đơn vị thành viên chưa thu hồi được là gần 595,4 tỷ đồng, ngoài ra việc cho vay tính lãi, gia hạn nợ gốc và giảm lãi, miễn lãi của Veam không có quy định cụ thể bằng văn bản, một số trường hợp vay không có hợp đồng mà chỉ có giấy nhận nợ; Ngoài ra, số tiền phải thu của khách hàng còn tồn đọng lớn 880,3 tỷ đồng; trong đó đặc biệt CTCP Matexim Hải Phòng là 95,3 tỷ đồng, CTCP Vật tư và Thiết bị toàn bộ là 136,8 tỷ đồng.
Một số đơn vị thành viên có nợ quá hạn chưa thu hồi được như VM với số nợ quá hạn trên 3 năm là 3,67 tỷ đồng, tại DISOCO số nợ quá hạn là 8,7 tỷ đồng; Nợ khó đòi tại công ty Cơ khí Trần Hưng Đạo là gần 24 tỷ đồng; Viện Công nghệ 2 tỷ đồng; TAMAC là 27,8 tỷ đồng.
Ngoài ra, Thanh tra Bộ Công thương cho biết, việc điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh, công tác kiểm tra, giám sát thiếu chặt chẽ đối với xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh, kế hoạch tài chính hằng năm dẫn đến hoạt động của VEAM và một số đơn vị thành viên nhiều năm không hiệu quả, gây nguy cơ thất thoát vốn nhà nước, tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
Điển hình nhất là việc mua 1.500 bộ linh kiện giữa VEAM và chi nhánh Công ty TNHH Mekong Auto. Đến thời điểm thanh tra, toàn bộ số xe đã lắp đặt của Mekong Auto (540 xe) không thực hiện đăng kiểm được; còn 360 bộ chưa lắp ráp và 600 bộ chưa đến thời điểm giao hàng. Mekong Auto thực hiện không đúng quy định của hợp đồng số 16 trong việc đăng kiểm và bàn giao xe thương mại. Veam cũng chưa cung cấp Kế hoạch tài chính được phê duyệt hàng năm để có cơ sở đánh giá về hiệu quả của việc kinh doanh.
Bên cạnh đó, Veam cũng mua 3.000 bộ linh kiện xe Hyundai Mighty. Việc mua 3.000 bộ linh kiện này không có trong kế hoạch sản xuất của nhà máy, không được phê duyệt của HĐQT, Tổng Giám đốc theo quy định. Việc ký kết hợp đồng mua 3.000 bộ linh kiện là vượt thẩm quyền được giao; ngoài ra còn không thực hiện việc tham khảo giá và đàm phán giá theo quy định.
Đây là hai trong 7 vụ việc mà Bộ Công thương đã chuyển sang Bộ Công an để làm rõ và xử lý trách nhiệm đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm quy định về quản lý kinh tế. Bộ Công thương chỉ rõ trách nhiệm chính thuộc về ông Trần Ngọc Hà (Chủ tịch VEAM giai đoạn 2011 - 2014, và là tổng giám đốc giai đoạn 2015 - 2018) cùng hội đồng thành viên (HĐQT), ban tổng giám đốc.
