Thiếu thương hiệu, doanh nghiệp có nguy cơ bỏ lỡ thị trường tỷ đô
Chia sẻ tại Tọa đàm “Xây dựng thương hiệu, duy trì thị phần cho hàng Việt tại thị trường Vương quốc Anh” tổ chức mới đây, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, Anh là thị trường khó tính bậc nhất thế giới, nhưng việc hàng hoá Việt Nam gia tăng xuất khẩu vào thị trường này cho thấy sự cải thiện về chất lượng, đồng thời thể hiện sự tác động tích cực của Hiệp định UKVFTA.
“Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Anh tăng 8% so với năm 2021; riêng 8 tháng 2023 đạt 1,48 triệu USD. Đây là tín hiệu rất đáng mừng vì hàng hoá Việt Nam đã vượt qua được hàng rào kỹ thuật, tiêu chuẩn cao, khắt khe của thị trường” - ông Nguyên chia sẻ.
Đánh giá tác động của hơn hai năm thực thi Hiệp định UKVFTA, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy cho rằng, UKVFTA đã mở rộng cánh cửa để hàng hoá Việt Nam tiếp cận thị trường xuất khẩu tiềm năng của thế giới. Đây là cửa ngõ để hàng hoá Việt Nam vào thị trường EU được tăng lên. Đồng thời cùng với các ưu đãi thuế quan tương đối lớn là lợi thế để hàng hoá Việt Nam nâng sức cạnh tranh trên thị trường Anh.
Tuy nhiên, kim ngạch xuất vào Anh vẫn còn khiêm tốn, thị phần hàng hóa Việt Nam chỉ chiếm chưa đến 1% trong tổng lượng nhập khẩu vào Anh do thiếu thương hiệu quốc gia, thương hiệu doanh nghiệp cho các ngành rau quả. Theo các chuyên gia, nguyên nhân là do các doanh nghiệp Việt chưa nghiên cứu sâu về thị hiếu của người tiêu dùng Anh. Bên cạnh đó, một số hàng hóa Việt xuất khẩu qua thị trường này nhưng lại lấy thương hiệu của Anh hay nước khác khi tiêu thụ làm cho thương hiệu của Việt Nam bị ảnh hưởng.
Hơn nữa, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu xuất khẩu thô hoặc doanh nghiệp chủ yếu làm gia công. Nguyên liệu sản xuất ngành hàng không ổn định, công nghệ chế biến sâu chỉ đạt từ 13 - 18%. Cùng với đó, xu hướng tiêu thụ rau quả của người tiêu dùng Anh đang thay đổi, đi cùng các rào cản kỹ thuật, sự thay đổi của thị trường… cũng khiến kim ngạch xuất khẩu vào Anh chưa tương xứng với tiềm năng khi thị trường Anh đang có nhu cầu nhập khẩu mỗi năm trên 700 tỷ USD hàng hóa.
Hóa giải các “điểm nghẽn”
| |
Dù xuất khẩu tăng trưởng nhưng thị phần hàng hóa Việt Nam vẫn chiếm chưa đến 1% trong tổng lượng nhập khẩu vào Anh. |
Nhằm tận dụng lợi thế của Hiệp định UKVFTA, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy cho rằng, chúng ta cần hoá giải các “điểm nghẽn” của hoạt động sản xuất, ổn định vùng nguyên liệu, hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp dài hạn chứ không chỉ dừng lại ở những gói hỗ trợ ngắn hạn.
Bên cạnh đó, tích cực xây dựng, phát triển thương hiệu quốc gia để tăng mức độ uy tín cho hàng hóa, sản phẩm tại thị trường Anh. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng cho rằng, Anh là thị trường lớn, khó tính nên việc phải đối diện với các thách thức là điều tất yếu đối với hàng hoá Việt Nam.
“Điều mà doanh nghiệp cần quan tâm đó là, đây là quốc gia đặt ra nhiều tiêu chuẩn cao về môi trường, lao động… Doanh nghiệp Việt rất dễ bị vi phạm, như quy định về tiền lương tối thiểu, độ tuổi lao động. Đây cũng là thị trường khắt khe đối với chất lượng hàng hoá của thế giới. Đơn cử, là thị trường tiêu thụ cà phê, tiêu rất lớn nên Anh thường xuyên quan tâm đến việc có gây dị ứng từ sản phẩm hay không. Điều này cho thấy, các tiêu chuẩn của thị trường rất chi tiết, ngay trong cả văn hoá tiêu dùng” - ông Thủy nói.
Vì vậy, theo ông Thủy, Nhà nước cần kiến tạo, hỗ trợ doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu về mặt cơ chế, chính sách pháp lý, sở hữu trí tuệ; Kết nối giao thông vùng nguyên liệu, tín dụng, xây dựng dữ liệu thông tin, thúc đẩy đổi mới sáng tạo… Thay đổi tư duy sản xuất trong các thành phần kinh tế, từ số lượng sang chất lượng và theo tiêu chuẩn của Anh.
Đặc biệt, Thương vụ Việt Nam tại Anh cần nắm vững thông tin thị trường, sự thay đổi về các tiêu chuẩn thói quen của người tiêu dùng để cung cấp cho doanh nghiệp, ngành hàng. Dự báo càng tốt thì tổ chức sản xuất sẽ được nâng lên và cần chú ý đến người tiêu dùng bản địa.
Về phía ngành hàng, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam khuyến nghị tới cộng đồng doanh nghiệp, cần chú ý đáp ứng tiêu chuẩn xanh của thị trường Anh. Để làm được điều đó, cần xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, cải tiến giống cây trồng phù hợp; Đầu tư vào công nghệ chế biến, khâu bảo quản, đóng gói như vậy mới đưa sản phẩm vào được thị trường quốc tế.
“Đối với ngành rau quả, hiện đang rất cần sự hỗ trợ của các bộ, ngành, nhất là Bộ Công Thương, hệ thống cơ quan Thương vụ tại nước ngoài hỗ trợ giới thiệu, quảng bá hàng hoá, sản phẩm; tăng kết nối với các nhà nhập khẩu tiềm năng của Anh” - ông Nguyên kiến nghị.
Bên cạnh việc các doanh nghiệp chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường, thì công tác xúc tiến thương mại, xây dựng, phát triển thương hiệu tại thị trường có vai trò hết sức quan trọng.
Thực hiện nhiệm vụ này, theo bà Tạ Hoàng Lan - Phó Trưởng phòng Phát triển năng lực xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), thời gian qua, Cục Xúc tiến thương mại đã tăng cường tổ chức các Đoàn xúc tiến thương mại tại Anh để tìm hiểu thị trường, nghiên cứu xu hướng tiêu dùng; Thiết lập quan hệ bạn hàng cho doanh nghiệp; Quảng bá, tuyên truyền sản phẩm thế mạnh, đồng thời giới thiệu sản phẩm hàng hoá và dịch vụ đạt thương hiệu quốc gia đến người tiêu dùng, nhà đầu tư, đối tác thương mại và xuất nhập khẩu quốc tế.
Để khai thác dư địa của thị trường Anh trong thời gian tới, Cục Xúc tiến thương mại sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá hàng hoá, sản phẩm đạt thương hiệu quốc gia; Phối hợp, hỗ trợ triển khai hoạt động xúc tiến thương mại theo chuỗi, nâng cao năng lực xúc tiến thương mại cho doanh nghiệp; Rà soát, kịp thời đưa ra cảnh báo đối với các trường hợp có nguy cơ tranh chấp, chiếm đoạt quyền sở hữu trí tuệ” - bà Tạ Hoàng Lan, Phó Trưởng phòng Phát triển năng lực xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết.