Không đúng quy hoạch, vi phạm luật Đất đai
Trong Thông báo Kết luận Thanh tra số 2125/TB-TTCP ngày 04/12/2020 về công tác quản lý, sử dụng đất đai và đầu tư xây dựng của tỉnh Bắc Giang, giai đoạn 2006 – 2017 nhận xét, với tốc độ đầu tư phát triển nhanh, công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực quản lý đất đai, đầu tư xây dựng còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế.
Cụ thể, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ các đơn vị nợ đọng tiền sử đụng đất và tiền thuê hạ tầng gắn với đất khu công nghiệp trên 66,3 tỷ đồng. Trong đó, các đơn vị thuê đất trong Khu công nghiệp Đình Trám còn nợ tổng số tiền gần 6,8 tỷ đồng. Từ năm 2002 – 2007, có 43 doanh nghiệp được chấp nhận và cấp phép đầu tư vào Khu công nghiệp (KCN) Đình Trám, tổng diện tích đất cho thuê hơn 662.000m2 , theo đơn giá thời điểm cho thuê là trên 7 tỷ đồng nhưng UBND tỉnh Bắc Giang có văn bản cho phép không thu tiền, gây thất thoát ngân sách nhà nước. Vi phạm Khoản 3, Điều 107 Luật Đất đai năm 2003: “Thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật”.
Đến thời điểm thanh tra, UBND tỉnh Bắc Giang vẫn chưa chỉ đạo thực hiện xong việc đưa 3 công ty ra khỏi đất Khu công nghiệp Đình Trám theo văn bản điều chỉnh quy hoạch KCN gồm: Công ty TNHH sản xuất và thương mại Quỳnh An, diện tích 4.068m2 hiện trạng lô dất đã xây dựng khách sạn 7 tầng để kinh doanh; Công ty TNHH Vương Vỹ, diện tích 2.373m2 , hiện trạng đã xây dựng khách sạn 5 tầng để kinh doanh; Công ty TNHH VinaSolar Technologi, diện tích 1.922,58m2 , hiện trạng đã xây dựng khách sạn 9 tầng để kinh doanh.
| |
| Công ty TNHH VinaSolar Technologi vi phạm quy định về sử dụng đất đai tại KCN Đình Trám. |
Thông báo Kết luận Thanh tra nêu rõ: Việc cho các Công ty này được thuê đất theo giá chung của đất công nghiệp như các doanh nghiệp đầu tư vào KCN Đình Trám để sản xuất kinh doanh là chưa phù hợp, vì các Công ty này đã sử dụng đất KCN để xây dựng kinh doanh dịch vụ khách sạn, ki ốt cho thuê, vui chơi giải trí, karaoke, xông hơi. Vi phạm quy định của Luật Đất đai.
Theo tìm hiểu, Công ty TNHH sản xuất và thương mại Quỳnh An do ông Trần Đăng Khoa là đại diện pháp luật. Công ty này kinh doanh ngành nghề chính là sản xuất giày dép. Về phần Công ty TNHH Vương Vỹ có đại diện pháp luật là ông Nông Hùng Vỹ ngành nghề kinh doanh chính là khách sạn, dịch vụ ăn uống, sản xuất hàng may mặc... Công ty TNHH VinaSolar Technologi là một công ty nước ngoài, đại diện pháp luật là một người Trung Quốc có tên Yang Yong Zhi. Hoạt động kinh doanh chủ yếu của công ty này là chuyên sản xuất, gia công lắp ráp tấm pin năng lượng mặt trời.
Vai trò quản lý ở đâu?
Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh cho biết, theo quy định của Luật đất đai, đất đai phải được sử dụng đúng mục đích. Riêng việc sử dụng đất trong khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp đã được quy định rõ tại Khoản 1, Điều 149, Luật Đất đai 2013: “Việc sử dụng đất xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp, làng nghề phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”.
Theo đó, đất khu công nghiệp phải được nhà đầu tư hạ tầng (chủ đầu tư khu công nghiệp) và nhà đầu tư hạ tầng thứ cấp sử dụng đầu tư hạ tầng, nhà xưởng… để các doanh nghiệp thuê lại sản xuất, kinh doanh. Các doanh nghiệp thuê đất trong khu công nghiệp phải tổ chức triển khai hoạt động sản xuất, kinh doanh đúng nội dung cấp phép đầu tư.
Doanh nghiệp không đầu tư, không hoạt động sản xuất kinh doanh, cho thuê lại nhà xưởng trái phép… thì đều vi phạm quy định Luật đất đai và Luật đầu tư. “Tình trạng này sẽ gây ra lãng phí tài nguyên đất đai, lãng phí chính sách ưu đãi về đầu tư. Những vụ việc như ở KCN Đình Tràm phải kịp thời xử lý. Tùy mức độ vi phạm mà có thể xử phạt vi phạm hành chính hoặc thu hồi dự án”, Luật sư Trần Minh Hùng nêu quan điểm.
Theo quy định, nếu quá thời hạn 1 năm từ khi cấp phép mà doanh nghiệp thuê đất không triển khai đầu tư sản xuất kinh doanh, sử dụng đất sai mục đích (cho thuê lại, sử dụng mục đích khác trái giấy phép đầu tư...), cơ quan chức năng kiểm tra có thể xử phạt, yêu cầu gia hạn, khắc phục khó khăn để tiếp tục triển khai. Nếu quá thời hạn 2 năm vẫn không triển khai thì có thể xử lý thu hồi dự án.
Việc kiểm tra, giám sát đảm bảo doanh nghiệp sử dụng đất đúng quy định, hiệu quả phụ thuộc vào trách nhiệm của chính quyền địa phương có khu công nghiệp. Bởi vậy, cơ quan chức năng tại địa phương cần thường xuyên thanh tra, kiểm tra tình hình sử dụng đất trong khu công nghiệp.
Với những sai phạm tại KCN Đình Trám kết luận Thanh tra khẳng định: “Trách nhiệm thuộc UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, BQL các KCN tỉnh, Công ty Phát triển hạ tầng KCN Bắc Giang và các công ty nêu trên”.
Khoản 3, Điều 46 Nghị định số 82/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 quy định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế có quy định: “Các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn có trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực và hành chính lãnh thổ đối với khu công nghiệp, khu kinh tế; hướng dẫn, quy định phân cấp hoặc ủy quyền cho Ban quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước thuộc thẩm quyền theo quy định của Nghị định này và của pháp luật liên quan”.
Từ căn cứ đó, được biết một trong những nhiệm vụ mà BQL các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang được UBND tỉnh Bắc Giang giao: “Thực hiện các nhiệm vụ về quản lý quy hoạch, xây dựng công trình, chất lượng công trình trong khu công nghiệp theo quy định pháp luật về xây dựng và phân cấp, ủy quyền của cơ quan có thẩm quyền”.
Có thể thấy, dù pháp luật đã quy định chặt chẽ về quyền và nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước từ UBND tỉnh các cấp tới Ban quản lý các Khu công nghiệp trong việc quản lý quy hoạch, xây dựng công trình tại các KCN nhưng UBND tỉnh Bắc Giang và các cơ quan quản lý nhà nước của tỉnh nói chung chưa làm đúng và đủ trách nhiệm của mình trong việc quản lý nhà nước về đất đai trong KCN Đình Trám. Hậu quả của những sự tắc trách nói trên đã để nhiều khách sạn, quán karaoke, phòng xông hơi... “ngang nhiên” mọc lên trong KCN Đình Trám dù không nằm trong quy hoạch.
Việc các cơ quan quản lý nhà nước của tỉnh Bắc Giang “làm ngơ” cho những sai phạm về sử dụng đất đai tại KCN Đình Trám cần phải làm rõ trách nhiệm, xử lý các cá nhân và tổ chức có liên quan để không có nhiều sai phạm đáng tiếc nói trên tiếp tục xảy ra.
Bên cạnh đó, qua thanh tra còn phát hiện Công ty phát triển hạ tầng KCN Bắc Giang cho các đơn vị thuê hơn 8.000m2 đất để xây dựng trụ sở làm việc thuộc quy hoạch trung tâm điều hành (không phải là đất cho thuê) nhưng không thực hiện các trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, thay đổi mục đích, cơ cấu sử dụng đất để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định bao gồm: Bưu điện tỉnh Bắc Giang 2.146m2 , Ngân hàng NN&PTNT tỉnh Bắc Giang gần 3.000m2 .