Hình thức đầu tiên của lễ hội Trung thu ở Trung Quốc được cho là bắt nguồn từ tục thờ Mặt Trăng thời nhà Chu trước Công nguyên, cách đây hơn 3.000 năm. Các hoàng đế Trung Quốc cổ đại thường tôn thờ Mặt Trời mùa xuân, Mặt Trăng mùa thu, nên thực hiện cúng tế Mặt Trăng để cầu mong vụ mùa bội thu.
Thuật ngữ “Trung thu” xuất hiện lần đầu tiên trong cuốn sách Chu Lễ thời Chiến Quốc (475-221 TCN), nói về luật lệ, chế độ, tập tục, lễ nghi... của nhà Chu. Song, thuật ngữ Trung thu lúc này chỉ đơn thuần nói đến thời gian và mùa vụ, không phải theo cách hiểu một lễ hội như hiện nay. Bánh trung thu có thể ra đời trong thời gian này, thậm chí là trước đó.
Dân gian thường truyền kể về một loại bánh gắn với người thầy huyền thoại tên Văn Trọng, sống thời nhà Thương trước nhà Chu và cho rằng đây là nguồn gốc của bánh trung thu. Theo các nhà nghiên cứu, ban đầu bánh trung thu chủ yếu sử dụng trong các dịp cúng tế thần Mặt Trăng, về sau mới trở nên thế tục hơn.
Trung thu trở thành một lễ hội dưới triều Tống (960-1279). Từ đó thành phong tục, cứ đến ngày 15/8 âm lịch hàng năm, người ta lại tổ chức lễ hội Trung thu. Tuy nhiên theo quan điểm của nhiều học giả, truyền thống ăn bánh trung thu trong dịp lễ hội Trung thu mới có từ thế kỷ 13-14. Theo lời truyền kể, dưới thời nhà Nguyên (1279-1368), để chống lại sự cai trị của người Mông Cổ lúc đó, các mật tin thông báo việc nổi dậy đã được truyền đi trong bánh trung thu. Bánh từ đó có một ý nghĩa đặc biệt, trở thành món ăn quan trọng nhất của mùa trăng rằm tại Trung Quốc.
Tại Trung Quốc, Tết Trung thu trở thành ngày nghỉ lễ từ năm 2008. Dù một số hoạt động truyền thống đã dần biến đổi, song mùa lễ hội trăng rằm vẫn giữ ý nghĩa quan trọng trong đời sống người dân nước này. Ở một số nước châu Á khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore... Trung thu cũng là dịp đặc biệt trong năm. Song tùy văn hóa mỗi quốc gia, lễ hội này mang nét ý nghĩa riêng, như tại Việt Nam, Trung thu còn gọi Tết Thiếu nhi, hướng đến đối tượng chính là trẻ em.
Qua nhiều thăng trầm lịch sử, bánh trung thu ngày nay dù có nhiều biến thể khác nhau, kết hợp một số hương vị Tây phương, song vẫn là món ăn đặc trưng không thể thiếu trong mỗi dịp Tết Trung thu. Bánh được xem là biểu tượng của sự hòa hợp, đoàn viên, cầu chúc may mắn.
