Vào năm 1980 đảo có diện tích vỏn vẹn 133 km2, nhưng khi biển trở nên cạn hơn, diện tích có phần tăng lên. Những người đầu tiên tới đảo định cư là người Kazakhstan. Họ mang đồ đạc, gia súc tới đảo sinh sống, nhưng nhiều năm sau đó, tất cả đều chết.
Có điều vì sao họ chết, chết như thế nào cho đến nay vẫn là bí ẩn. Chỉ biết theo truyền thuyết, vào thế kỷ 13, người dân trên hòn đảo Barsa-Kelmes buộc phải chạy trốn khỏi đảo để tránh sự tàn sát của quân Mông Cổ.
Sau một thời gian ngắn, họ trở lại hòn đảo và ngạc nhiên vì quanh cảnh thay đổi tựa như hàng chục năm đã qua. Họ quyết định chuyển đến nơi khác định cư khiến nơi đây trở thành một hòn đảo hoang.
Cuộc sống trên đảo cũng rất khắc nghiệt, Barca-Kelmes chỉ có duy nhất một giếng nước ngọt. Nếu muốn có nhiều nước uống, phải làm tan băng đá vào mùa đông, sau đó dự trữ cho cả năm.
Hòn đảo nay là nơi sinh sống của những sinh vật kỳ lạ như đến từ hành tinh khác. Người từng sống tại đây nói rằng họ đã nhìn thấy những con chim khổng lồ bay quanh đảo, những con rắn biển to lớn, những con thằn lằn biết bay hay những “quái thú” cổ dài…
Không chỉ được cho là nơi trú ngụ của các sinh vật dị thường, là hòn đảo “nuốt” người sau màn sương dày đặc, Barsa-Kelmes còn bí hiểm với những hiện tượng khó giải thích. Ví dụ nhiều thiết bị hiện đại bị vô hiệu hóa ở đây. Khi tiếp cận hòn đảo, đồng hồ đột nhiên ngừng hoạt động, kim la bàn xoay vòng không thể định hướng, người ta còn cảm thấy thời gian có lúc trôi rất chậm, có lúc lại trôi rất nhanh.
Một sự kiện bí ẩn khác diễn ra trong thời gian gần đây khiến người ta thêm “dè chừng”. Hòn đảo từ trước tới nay vẫn luôn ấm hơn các hòn đảo lân cận vào mùa đông. Nhưng riêng năm 1959, hòn đảo phải trải qua một mùa đông lạnh giá và khắc nghiệt chưa từng có.
Lúc này, một số người sống gần hòn đảo nghĩ rằng Barsa-Kelmes sẽ là nơi lý tưởng để dự trữ và bảo quản thực phẩm cho mùa xuân tới. Họ thành lập một đội những đàn ông khỏe mạnh, mang thức ăn và thực phẩm cần dự trữ tới đảo. Nhưng mùa đông qua đi, mùa xuân đã tới, những người này vẫn không quay về. Một cuộc tìm kiếm quy mô lớn được tổ chức mà không thấy bất cứ dấu hiệu nào.
Chính phủ Liên Xô gửi một chiếc máy bay trực thăng tìm kiếm xung quanh khu vực, nhưng khi đi vào khu vực sương mù, mọi thiết bị trên máy bay bị nhiễu loạn và dần hỏng từng thứ một. Không còn cách nào khác, hai phi công phải hạ cánh khẩn cấp và cũng… biến mất không dấu vết.
Chính phủ Liên Xô tiếp tục điều động một xe tăng có gắn dây cáp dài, tiến vào khu vực hòn đảo, yêu cầu tổ lái không được tự ý ra khỏi xe, và phải liên tục liên lạc để nắm bắt tình hình. Chuyện lạ đáng sợ lại xảy ra một lần nữa.
Tín hiệu radio im bặt không bao lâu ngay sau khi xe tăng tiến vào màn sương mù. Khi người ta kéo chiếc xe tăng trở lại bằng dây cáp, toàn bộ chiếc xe tăng như bị một lớp băng bao phủ, bên trong xe hoàn toàn không bóng người.
Chiếc xe được đưa tới phòng thí nghiệm ở Moscow để các nhà nghiên cứu kiểm tra và không phát hiện ra điều bất thường nào như chất lạ, vật lạ. Mọi việc đi vào vào bế tắc, có người đồn đoán rằng hòn đảo liên quan đến “người ngoài hành tinh”.
“Nhà nghiên cứu UFO” người Nga Vadim Chernobrov cho rằng sau khi tìm hiểu các tài liệu liên quan đến các hiện tượng không thể giải thích tại Barsa-Kelmes, lớp sương mù kia chính là tấm chắn bảo vệ một căn cứ bí mật nào đó bên trong hòn đảo, vô hiệu hóa các thiết bị điện tử, nhằm chống lại sự xâm nhập không mong muốn từ bên ngoài.
Số phận của những người đã đến hòn đảo một đi không trở lại đó hiện giờ ra sao? Bên trong màn sương mù dày đặc đang ẩn giấu bí mật to lớn nào? Liệu hòn đảo Barsa-Kelmes có phải là căn cứ ngầm của người ngoài hành tinh, hay nó là tác phẩm do con người tạo ra nhằm che giấu một bí mật khổng lồ nào đó?… Tất cả những câu hỏi này đều chưa có lời giải thích thỏa đáng.