Những “thần dược” tin đồn trị COVID-19
Vốn trước nay không dùng đến yến vì cho là “xa xỉ phẩm”, nhưng sau đợt cả nhà 4 người đều mắc COVID-19 và hai vợ chồng vẫn còn ho dai dẳng, nghe thiên hạ đồn “ăn yến bổ phổi”, chị Lâm Hoài Linh, ngụ phường 2, quận Bình Thạnh đã tìm mua 1 lạng tổ yến về để cả nhà tẩm bổ. Vì trước giờ không mua yến nên chị băn khoăn không biết chọn mua ở đâu. Thị trường “loạn” giá cả, có nơi bán 5-6 triệu/lạng, có nơi chỉ trên 3 triệu/lạng. Cuối cùng, chị quyết định chọn mua theo mức giá, với giá 3 triệu/lạng. Tuy nhiên, khi sử dụng chị cũng rất hoang mang không biết sản phẩm mình mua có an toàn hay không. “Nhà mình đã dùng hết 1 lạng tổ yến, chuyển sang lạng thứ hai, cũng thấy bình thường thôi, chứ không phải khỏe lên, hết bệnh, hết ho như mọi người bảo. Nhưng có lẽ là do ăn còn ít quá nên tiếp tục xem sao”, chị Linh cho biết.
Vì thông tin “ăn yến bổ phổi”, thời gian qua, nhà nhà, người người lùng mua yến tổ ăn để tẩm bổ gia đình. Giá yến sào tổ cũng tăng cùng với nhu cầu thị trường. Chị Vũ Thị Yến Thủy, chủ nhà nuôi yến ở Tân Biên, Tây Ninh cung cấp thị trường cả nước cho biết, những tháng trước Tết đến nay, mặc dù sản lượng yến không nhỏ, nhưng hàng vẫn không kịp cung cấp cho đối tác, khách hàng sỉ và lẻ. Thời điểm này là mùa sinh sản của yến, trong khi lượng yến dự trữ đã bán sạch nên chị phải tạm ngưng cung cấp yến tổ cho khách.
Chị Nguyễn Thị Vinh An, chủ cửa hàng kinh doanh các thực phẩm bổ dưỡng trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, TP HCM cho biết, giá nhập các mặt hàng như yến sào, đông trùng hạ thảo, nhân sâm đều đang hút hàng và tăng giá. Giá các mặt hàng này đang tăng dao động từ 10-20% so với thời điểm trước Tết nhưng vẫn đông khách mua.
Trên mạng xã hội, thông tin yến, đông trùng hạ thảo có tác dụng giúp phục hồi sức khỏe, phòng ngừa những hậu quả hậu COVID-19 tràn lan. Yến được quảng bá là giúp bổ phổi, thông phổi, giải đờm, tăng sức đề kháng “nhất thiết phải có” trong mùa dịch. Trong khi đó, đông trùng hạ thảo được coi là “thần dược” giúp tăng cường sức khoẻ. Đây đó, nhiều nơi còn quảng cáo uống đông trùng hạ thảo có thể giúp ngăn ngừa virus xâm nhập, giúp không bị nhiễm COVID-19.
Cạnh yến và đông trùng hạ thảo là hai mặt hàng đang “nóng hổi” thời điểm này, còn có các thực phẩm bổ dưỡng khác đang “lên ngôi” như các loại mật ong rừng, nhân sâm...
Ngoài các thực phẩm tự nhiên, các loại thuốc “bổ phổi ngừa hậu COVID” cũng bán rất chạy. Hiện nay, trên thị trường tràn lan các loại thực phẩm bổ phổi được bán tại các nhà thuốc lớn nhỏ hoặc những cửa hàng trên mạng. Các loại thực phẩm chức năng này đủ chủng loại, từ đông y bổ phế đến các sản phẩm được quảng cáo nhập khẩu từ Nhật, Mỹ và các nước châu Âu với đủ loại giá cả từ vài trăm đến vài triệu đồng/lọ.
Lực lượng “thầy thuốc online” là những người tích cực nhất trong việc lan toả thông tin, khiến người dân trong cơn lo lắng những di chứng hậu COVID-19 mà không tiếc tiền bỏ ra để “mua” sức khỏe cho gia đình. Tuy nhiên, những nỗi sợ hãi thực tế đều là “sợ bóng sợ gió”, và niềm tin các tác dụng thần kì từ các thực phẩm dinh dưỡng, sản phẩm thực phẩm chức năng đem lại trong phòng chống COVID-19 hầu như đều từ truyền miệng chứ chưa có căn cứ thực tế hay dựa trên kết quả nghiên cứu khoa học nào.
Chị Trần Kim Thy, giáo viên, ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM chia sẻ, dù gia đình chưa lây nhiễm COVID-19 nhưng để phòng ngừa... hậu COVID-19, chị vẫn mua rất nhiều sản phẩm dinh dưỡng như mật ong ngâm sâm, yến, thuốc bổ phế đông y, thuốc viên bổ phổi được nhập khẩu từ Đức hết vài chục triệu đồng. Chị Thy cho biết, chị mua trữ để “chắc ăn” vì đọc trên mạng thấy khuyên như thế, cứ mua về dùng, chưa nhiễm COVID-19 thì phòng cho khỏi nhiễm, nếu nhiễm rồi thì mau hết và ngăn ngừa các triệu chứng hậu COVID-19.
Có thể thấy, hiện nay có những người kinh doanh đang lấy nỗi sợ hãi ra để hù doạ cộng đồng hoặc thổi phồng tác dụng của sản phẩm nhằm bán hàng. Người tiêu dùng, cũng vì sợ hãi mà chấp nhận bỏ tiền ra để mua lấy sự an tâm cho gia đình mình. Tuy nhiên, có thực sự bỏ tiền ra là mua được sự an tâm hay không, điều đó còn phải xem xét lại.
 |
Các thực phẩm chức năng bổ phổi, tăng cường hệ hô hấp được bán tràn lan trên mạng. |
Nguy cơ “tiền mất, tật mang”
Thực tế, về mặt dinh dưỡng, quả thật đây là các sản phẩm mang bổ dưỡng cho sức khoẻ. Tổ yến chứa hàm lượng vi chất cao, các axit có lợi cho sức khoẻ, giúp bồi bổ cơ thể, tăng sức đề kháng. Đông trùng hạ thảo được biết đến với công dụng giúp cơ thể tăng cường sản xuất phân tử adenosine triphosphate (ATP), chất cần thiết để cung cấp năng lượng cho cơ bắp, nhằm cải thiện cách cơ thể sử dụng oxy. Nhân sâm, mật ong... đều là những thực phẩm mang nhiều dưỡng chất, khoáng chất, vitamin tốt cho sức khoẻ được tin dùng từ xưa đến nay.
Tuy nhiên, với quan niệm hễ đồ bổ là tốt cho sức khoẻ, nhiều người dân đã dùng vô tội vạ mà không có sự hiểu biết, nhiều khi gây ra tác dụng ngược, tổn hại cho sức khoẻ.
Mới đây, một bác sĩ chủ phòng khám đa khoa, đồng thời là chủ thương hiệu yến sào có tiếng đã chia sẻ thông tin quan trọng trong sử dụng yến sào đúng cách. Theo vị bác sĩ này, mặc dù người nhà anh dùng yến sào để bồi bổ sức khoẻ thấy sức khoẻ được tăng cường, nhưng bản thân anh mỗi khi ăn vào lại tăng cảm giác đau nhức, khó chịu. Sau đó, vị bác sĩ phát hiện ra nguyên nhân chủ yếu là yến sào gây tăng acid Uric. Bác sĩ này phân tích, yến tuy rất bổ dưỡng nhưng lại có khả năng tăng acid Uric, vì vậy những người có lượng acid Uric cao (ví dụ như bệnh gout) nếu ăn nhiều sẽ gây ra các chứng đau nhức xương khớp cùng với nhiều thay đổi không tốt cho sức khoẻ.
Tương tự, nhiều thực phẩm quý hiếm khác, tuy bổ dưỡng, nhưng nếu cơ thể người dùng có một số bệnh nền cùng cơ địa không phù hợp rất có thể sẽ gây ra những dị ứng hoặc phản ứng độc hại cho cơ thể.
Đó là chưa kể đến hiện nay, nhu cầu tiêu thụ yến, đông trùng hạ thảo, mật ong... tăng cao, sản phẩm giả trôi nổi trên thị trường rất nhiều. Mới đây, cơ quan chức năng cũng đã bắt giữ cá nhân vận chuyển 180kg yến nguyên liệu và 150kg bột thạch (bột dụ yến) là chất phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc. Những mặt hàng như đông trùng hạ thảo, mật ong... cũng đã không ít lần được phát hiện sản phẩm giả trôi nổi trên thị trường.
Cạnh đó, các thực phẩm chức năng bổ phổi được mua xách tay trên mạng có nguy cơ là hàng lậu, hàng giả. Nếu sử dụng những sản phẩm này, người tiêu dùng không chỉ không “bổ” mà vừa mất tiền, vừa gây tổn hại cho sức khoẻ.
Hiện nay, đa phần người dân trong nước đều đã tiêm 3 mũi vaccine ngừa COVID-19. Cạnh đó, thuốc đặc trị COVID-19 cũng đã được cấp phép lưu hành. Ngoài ra, các bác sĩ, chuyên gia y tế cũng đã đưa ra nhiều lời khuyên chính thống trong việc bảo vệ sức khoẻ trước, trong và sau COVID-19, chỉ cần áp dụng có thể cải thiện sức khỏe và phòng ngừa COVID-19 hiệu quả.
Để bảo vệ sức khoẻ, dinh dưỡng cho bữa ăn hàng ngày, bảo vệ hệ hô hấp bằng cách vệ sinh mũi họng đúng cách, thường xuyên vận động, tập thở sâu đúng cách, giữ tinh thần vui vẻ lành mạnh chính là “thần dược” số một. Để nỗi hoảng sợ chi phối, sử dụng sản phẩm bổ dưỡng, thực phẩm chức năng vô tội vạ, người dân không chỉ không bảo vệ sức khoẻ bản thân, mà có nguy cơ gặp những câu chuyện “dở khóc, dở cười” như trên.
