Đây là những cá thể có nguồn gốc từ Bỉ và Hà Lan, đã được thuần hóa, thích nghi rất tốt với khí hậu Hà Nội. Do vậy, hoàn toàn có thể sinh sản tự nhiên ở hồ Hoàn Kiếm. Đến sáng 6/2, người dân quanh hồ Hoàn Kiếm và du khách lại vô cùng ngạc nhiên khi thấy 12 con thiên nga “biến mất”; cùng lúc này, người dân sống quanh hồ Thiền Quang cũng không khỏi bất ngờ khi thấy đàn thiên nga tung tăng bơi lội.
Như vậy trong 2 ngày kế nhau, đàn thiên nga đã được “thưởng ngoạn” 2 hồ đẹp của Hà Nội. Đàn thiên nga được thả xuống hồ Hoàn Kiếm nhưng chưa đầy một ngày đã bị chuyển đi.
GS Nguyễn Lân Dũng – Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam - cho hay, ông ủng hộ việc thả thiên nga tại hồ Hoàn Kiếm: “Các nước trên thế giới đều thả thiên nga ở hồ. Việc thả ở hồ Hoàn Kiếm chỉ làm đẹp thêm chứ không ảnh hưởng đến môi trường sinh thái”. Ông Dũng còn hết sức “hào sảng” khi cho rằng, việc thả thiên nga ở hồ Hoàn Kiếm khoảng từ 50 – 100 con là phù hợp. Ngược lại với ông, PGS.TS Hà Đình Đức phản đối kịch liệt.
Câu chuyện nhỏ, nhưng đáng bàn là cách làm và văn hóa.
Phải nói rằng, ý tưởng của những người chủ trì là hết sức đáng trân trọng. Con người tồn tại và phát triển gắn liền với đa dạng sinh học. Thiên nhiên hài hòa xung quanh con người là minh chứng của một xã hội an lành, thước đo của một dân tộc “văn hóa sinh thái” yêu chuộng và biết nâng niu môi trường sống. Thử ngiệm thả thiên nga ở hồ Hoàn Kiếm do vậy là đáng quý bởi loài chim này vốn là giá trị phi vật thể, biểu tượng của sự đẹp đẽ và sang trọng, biểu tượng của tình yêu vì loài chim này thường sống thành từng đôi và hiếm khi tách rời.
Nhưng Hồ Gươm vốn là nơi nhạy cảm, thả một sinh vật lạ - dẫu đó là thiên nga, nên sẽ có rất nhiều ý kiến “ngược – xuôi” từ dân cho đến các nhà khoa học chân chính và những người lâu nay được báo chí “khoác áo” khoa học hay “Hồ Gươm học”. Nên đáng tiếc là trước khi “thử nghiệm” ý tưởng tốt này, những người chủ trì không thử thăm dò dư luận và giới chuyên môn. Mới thả được nửa ngày đã vội di chuyển cho thấy sự lúng túng, sợ hãi dư luận và các ý kiến này, nọ.
Câu chuyện thả thiên nga làm những người yêu mến Hà Nội tiếc nuối và ao ước. Không gian xanh và mặt nước Hà Nội mấy chục năm qua đã suy thoái nghiêm trọng. Hồ bị lấp, biết bao hệ thống làm chức năng điều tiết nước tự nhiên trong lòng thành phố hoặc bị lấp, hoặc bê tông hóa. Đặc biệt là “văn hóa thân thiện môi trường” của cư dân Hà Nội vô cùng đáng báo động. Chợt nhớ, dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, Hà Nội đã từng được tặng 1.000 con chim bồ câu, đưa về Bách Thảo. Nhưng rồi số phận chim bồ câu này đã nhanh chóng trở thành mồi nhậu cho những kẻ bất hảo ở thủ đô vốn tự hào là “Thành phố Hòa Bình”.
Liệu những con thiên nga đang được thả thí nghiệm hiện nay có trở thành “mồi nhậu” không? Chắc chắn đến hơn 90%. Do vậy, 12 con thiên nga đã và được hàng chục công nhân trông giữ nghiêm ngặt, đề phòng mất trộm. Một nữ công nhân chia sẻ: “Nếu thiên nga lên bờ mà bị bắt trộm thì anh em chắc mất Tết”.
Bao giờ người Hà Nội biết trân quý môi trường và chim, thú quanh mình? Chắc chắn, câu trả lời không dễ.