Nhưng cũng cần biết rằng quy định này đã được nhiều nước đưa vào luật vì lợi ích tốt nhất của trẻ em, thậm chí có quốc gia các bậc phụ huynh bên cạnh việc đóng phạt còn phải… đi tù vì đã đăng tải hình ảnh của con cái mình lên mạng xã hội.
Khi trẻ em là “nạn nhân” của người lớn
Cả hai vợ chồng chị Phương Th. ở phố Vọng, Hà Nội đều có sở thích chia sẻ ảnh con mình trên mạng. Vợ chồng lớn tuổi, hiếm muộn chạy chữa mãi mới có được mụn con gái xinh xắn nên hai bố mẹ “rơi” vào tình trạng ngưỡng mộ, thần tượng con. Anh chị lập hẳn một tài khoản facebook riêng cho bé và bất kỳ một hành động nào của bé đều được chia sẻ trên mạng, từ chuyện bé tắm, bé ngồi bô cho tới bé thay quần áo, bé ăn…
Có những bức ảnh anh chị chia sẻ chụp bé không mặc quần áo chạy ngoài sân mưa, hoặc mặc bộ bikini tí hon đứng tạo dáng trên bờ biển. Bạn bè nhiều người góp ý với hai vợ chồng đừng “ngộ” con kiểu như vậy có ngày hại con vì trên mạng xã hội đã từng xảy ra tình trạng có cá nhân lấy ảnh con người khác xinh xắn nhận là con mình, hoặc những kẻ biến thái mắc chứng ấu dâm. Nhưng ai nói gì thì nói vợ chồng chị Phương Th. vẫn say sưa chia sẻ ảnh con trên mạng từng ngày, từng giờ.
Ở một câu chuyện khác, cứ vào dịp cuối năm học là các trường mầm non, tiểu học lại rộ lên phong trào kết hợp với các studio chụp ảnh chân dung cho các con xúng xính trong bộ quần áo tú tài, cử nhân tí hon. Hầu như không trường nào hỏi ý kiến xem phụ huynh có đồng ý không mới cho chụp mà thường chỉ khi các con mang ảnh in nháp trên giấy A4 về cho xem và đòi mua thì bố mẹ mới biết. Điều đáng nói là phụ huynh bắt buộc phải lấy ảnh với giá cao hơn giá thị trường thì mới được copy file đem về.
Thế nên đã có trường hợp nhiều phụ huynh một trường mầm non ở một tỉnh miền Tây chia sẻ, một nhóm thợ chụp ảnh đến trường tổ chức chụp lưu niệm cho các cháu với giá 25.000 đồng/ảnh. Sau khi chụp 10 ảnh với giá 250.000 đồng, khi lấy ảnh thì nhóm người này không giao ảnh (khổ 13x18cm) mà ép phụ huynh phải rửa thêm 1 ảnh lớn (khổ 60x40cm) với giá 350.000 đồng/ảnh. Nếu phụ huynh nào không rửa ảnh lớn thì nhóm người này không giao ảnh nhỏ. Nhiều phụ huynh đành ngậm ngùi chi thêm tiền vì lo lắng: “Nếu bỏ người ta lấy ảnh con mình làm bậy”.
Hình ảnh là bí mật riêng tư của trẻ - cấm xâm phạm
Luật Trẻ em 2016 đã được Quốc hội khóa XIII, Kỳ họp thứ 11 thông qua sẽ có hiệu lực từ ngày 1/6/2017. Theo Luật Trẻ em có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình vì lợi ích tốt nhất của trẻ em. Nói về quy định của luật, ông Đặng Hoa Nam - Cục trưởng Cục Bảo vệ, Chăm sóc trẻ em, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội khẳng định, nếu đăng tải hình ảnh trẻ em trên mạng facebook mà không được sự đồng ý của trẻ thì sẽ là phạm pháp khi luật có hiệu lực.
Hay nói cách khác, bắt đầu từ ngày 1/6/2017 tất cả các hình ảnh cá nhân của trẻ em sử dụng vì bất kể mục đích nào đều phải xin ý kiến của cha mẹ và trẻ em (đối với trẻ trên 7 tuổi).
Hiện Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Trẻ em đang được xây dựng và vấn đề về hình ảnh trẻ em là một trong những thông tin thuộc về “bí mật riêng tư” được quy định chi tiết trong dự thảo Nghị định. Theo đó, dự thảo Nghị định nêu rõ: “Thông tin bí mật riêng tư, thông tin cá nhân của trẻ em là các thông tin về tên, tuổi; đặc điểm cá nhân; hình ảnh cá nhân; thông tin về cha, mẹ, anh, chị, em ruột, người chăm sóc; tài sản cá nhân; số điện thoại, địa chỉ thư tín cá nhân; địa chỉ, thông tin về nơi ở; địa chỉ, thông tin về trường, lớp và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em”.
Theo tinh thần Nghị định này thì việc hiện nay nhiều bậc phụ huynh vẫn thường xuyên đăng ảnh con mình lên mạng xã hội facebook với nhiều mục đích khác nhau mà không cần hỏi xem các con có đồng tình với việc làm này hay không; hay việc nhà trường và các studio chụp ảnh học sinh không xin ý kiến của cha mẹ và trẻ em (đối với trẻ trên 7 tuổi) là đã vi phạm lỗi nghiêm trọng liên quan đến quyền riêng tư của trẻ em.
Hẳn rằng khi nghe những thông tin này, nhiều bậc cha mẹ sẽ ngỡ ngàng, thậm chí là phản đối vì theo họ, họ có quyền chia sẻ hình ảnh của con cái mình. Thế nhưng, cũng cần biết rằng, quy định này đã được nhiều nước đưa vào luật vì lợi ích tốt nhất của trẻ em, thậm chí có quốc gia các bậc phụ huynh bên cạnh việc đóng phạt còn phải… đi tù vì đã đăng tải hình ảnh của con cái mình lên mạng xã hội.
Cụ thể ở Pháp, giới luật sư và cảnh sát cảnh báo các bậc cha mẹ về việc những đứa con khi trưởng thành hoàn toàn có thể đâm đơn kiện họ ra pháp luật, với lý do là cha mẹ đã làm lộ tính bảo mật và sự riêng tư của chúng khi đăng những bức ảnh chúng khi còn nhỏ lên facebook hoặc bất kỳ nơi nào khác trên mạng internet.
Bởi ngoài các nguy cơ bị xâm hại bởi các loại tội phạm tình dục, sự bối rối, xấu hổ về những bức ảnh có thể gây ra cho trẻ sau này cũng chính là một lý do chính đáng để cho chúng đưa cha mẹ ra tòa. Các bậc phụ huynh ở Pháp có thể sẽ phải đối mặt với một khoản tiền phạt lên tới 35.000 bảng Anh, thậm chí là một năm tù giam chỉ vì đã đăng tải hình ảnh của con cái mình lên mạng xã hội.
Cảnh sát Đức cũng đã ban hành một số cảnh báo trên trang facebook chính thức của mình để nhắc nhở những người làm cha mẹ cần phải suy nghĩ cẩn thận trước khi đăng tải hình ảnh của con cái họ. Thậm chí, nhiều cảnh báo được đưa ra rằng việc cập nhật thông tin, trạng thái và hình ảnh của trẻ em công khai trên mạng xã hội cũng đồng nghĩa với việc người dùng đang “vô tình” cung cấp thông tin một cách đầy đủ nhất cho những loại tội phạm chuyên bắt cóc trẻ em, hoặc cho những đường dây mua bán nội tạng trái phép. Các bậc cha mẹ cũng đã bị buộc phải gỡ toàn bộ những bức ảnh chụp hình khỏa thân của trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trên các mạng truyền thông xã hội.
Nhiều cha mẹ thắc mắc chẳng nhẽ họ sẽ không bao giờ có cơ hội đưa ảnh con cái mình lên mạng cho dù chỉ là thông tin tới người thân, bạn bè. Trả lời báo giới về vấn đề này, ông Đặng Hoa Nam cho rằng không phải tất cả mọi hành vi đưa hình ảnh con em mình lên các trang thông tin cá nhân, trang mạng xã hội đều là vi phạm pháp luật. Cụ thể, không nên đăng tải hình ảnh trẻ em ở trạng thái không mặc quần áo, hoặc những thông tin cá nhân quá riêng tư của trẻ em, ví dụ như những khiếm khuyết trên cơ thể.
Bởi vì ngoài quy định của pháp luật, chúng ta phải tính tới các nguy cơ trẻ em bị lợi dụng, bị xâm hại. Chẳng hạn, những thông tin thật của trẻ em như trường, lớp hay địa chỉ trang cá nhân... sẽ tạo điều kiện cho những kẻ lợi dụng trẻ em bắt quen, làm quen với các em trên mạng, qua đó có hành vi lợi dụng xâm hại trẻ em, đặc biệt là xâm hại tình dục và bắt cóc trẻ em. Vì vậy, hãy là những người làm cha, làm mẹ có trách nhiệm với chính sự an toàn và riêng tư của con cái mình.