Hỏi: Chồng của em gái tôi dính án ma túy, đang thụ án tù chung thân. Ngoài một số tài sản đã bị kê biên để bảo đảm thi hành án, vợ chồng họ còn có tài sản chung là một ngôi nhà 4 tầng ngoài phố, ngôi nhà này mua trong thời kỳ hôn nhân nhưng hiện đứng tên em gái tôi.
Nay chồng cô ấy đi tù, bị mất quyền công dân, liệu em gái tôi có được quyền thay chồng ký giấy tờ bán ngôi nhà đó hay không? (Ông Lê Trọng Tân, 50 tuổi, ở Phú Thọ).
Luật sư tư vấn: Như ông cho biết, mặc dù ngôi nhà đứng tên em gái ông nhưng đó là tài sản được mua trong thời kỳ hôn nhân nên vẫn được xác định là tài sản chung vợ chồng (trừ trường hợp vợ chồng họ có cam kết, thỏa thuận đó là tài sản riêng của một bên).
Theo quy định của pháp luật hiện hành, người bị kết án tù chỉ bị tước đi quyền tự do đi lại, tự do cư trú và một số quyền bị tước hay hạn chế khác theo bản án có hiệu lực của Tòa án (nếu có); còn lại các quyền khác, trong đó có quyền tài sản vẫn được pháp luật bảo hộ.
Cụ thể theo các quy định của pháp luật dân sự về quyền tài sản, người đang chấp hành án phạt tù vẫn có quyền giao kết hợp đồng, giao dịch công chứng đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của họ nếu như tài sản đó không thuộc đối tượng bị tịch thu, kê biên để đảm bảo thi hành án.
Về thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa một bên chủ sở hữu đang thụ án trong trại giam sẽ thực hiện tuân thủ theo quy định của Luật Đất đai và các văn bản pháp luật có liên quan. Theo đó hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật.
Tại Điều 39 Luật Công chứng quy định về địa điểm công chứng như sau: “Việc công chứng có thể được thực hiện ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng”.
Như vậy, nếu em gái ông muốn thực hiện giao dịch bán ngôi nhà thuộc sở hữu chung vợ chồng thì bắt buộc phải được sự đồng ý của người chồng. Trường hợp người chồng đang thụ án trong tù thì buộc người vợ phải yêu cầu cơ quan công chứng vào trại giam nơi người chồng thụ án để thực hiện việc công chứng ngoài trụ sở. Em gái ông tuyệt đối không được giả mạo “ký thay” chồng để bán nhà; việc giả mạo chữ ký tùy theo mức độ có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
