Tại sao thanh niên ngày nay có lối sống buông thả bản thân; hành xử hung bạo, bất chấp pháp luật; lối sống ích kỷ, thờ ơ, vô cảm; lối sống hời hợt, a dua theo các trào lưu “thời thượng”... là những câu hỏi nhức nhối khó có lời đáp thỏa đáng.
 |
| Đừng bỏ quên giới trẻ. Ảnh minh họa |
Phạm pháp - một kiểu hành xử “có phong cách”
Đại tá Nguyễn Đức Chung - Phó Giám đốc Công an TP.Hà Nội cho biết, tình trạng vi phạm pháp luật và phạm tội trong học sinh, sinh viên ở thủ đô ngày càng gia tăng cả về số lượng và tính chất, mức độ nghiêm trọng. Theo thống kê, từ năm 2008 đến nay, thành phố đã phát hiện, xử lý 968 em còn ngồi trên ghế nhà trường vi phạm pháp luật hình sự.
Hành vi bạo lực trong học đường thời gian qua cũng có chiều hướng gia tăng, số vụ học sinh đánh nhau trong và ngoài nhà trường ở thành phố là 177. Ông Chung thông tin, vi phạm của học sinh, sinh viên chủ yếu là xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người như giết cướp, cố ý gây thương tích, hiếp dâm...
Nhiều vụ học sinh nữ đánh nhau, lột quần áo, dùng điện thoại ghi hình rồi phát tán lên mạng gây tâm lý hoang mang, lo ngại cho phụ huynh và bức xúc trong dư luận. Lứa tuổi học đường còn tham gia các ổ nhóm cướp giật, trộm cắp tài sản; gây rối trật tự công cộng, tụ tập thành băng nhóm, dùng dao, kiếm... để giải quyết mâu thuẫn. Từ năm 2010 đến nay, thành phố đã xảy ra 42 vụ học sinh tụ tập đánh nhau gây hậu quả nghiêm trọng, trong đó có 2 vụ giết người. Nguyên nhân chỉ vì những mâu thuẫn rất nhỏ.
Ngoài ra, một bộ phận học sinh còn vi phạm các quy định về pháp luật giao thông: như đua xe, cổ vũ đua xe trái phép. Ông Phạm Văn Hậu - Phó trưởng phòng cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt cung cấp thêm, thống kê trên 10 quận nội thành có khoảng 5.000 học sinh đi xe máy không có giấy phép lái xe, không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người quy định, vượt đèn đỏ, lạng lách, đánh võng, đi vào đường cấm, đường ngược chiều...
Thượng tá Dương Văn Giáp - Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự (Công an TP.Hà Nội) cũng cho biết, những năm gần đây vi phạm pháp luật của học sinh trên 16 tuổi tăng cao về số lượng và mức độ hành vi. Từ đầu năm 2011 đến nay, tại Hà Nội có 110 em học sinh bị bắt vì vi phạm pháp luật. Học sinh vi phạm từ không đội mũ bảo hiểm, lạng lách, đánh võng đến trộm cướp, đánh nhau, hoạt động mãi dâm, giết người...
Theo Thượng tá Giáp, hành vi phạm giao thông và bạo lực học đường chiếm tỉ lệ cao. “Qua tiếp xúc, các chiến sỹ công an khá bất ngờ khi hầu hết các em ý thức được hành vi phạm pháp nhưng vẫn vi phạm”, Thượng tá Giáp nói.
Lỗi của người lớn
TS.Nguyễn Thị Hoa - Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tâm lý học (Viện Tâm lý học) lý giải, thanh niên ở độ tuổi THPT rất thích làm người lớn bởi các em chỉ nhìn thấy nhiều cái “được” ở người lớn như muốn đi đâu, làm gì không phải xin phép, làm sai không sợ mắng, có nhiều “quyền hành”... mà không thấy hết trách nhiệm của một người lớn thực sự.
Vấn đề về giới cũng bắt đầu xuất hiện ở lứa tuổi học sinh hiện nay. Tình yêu đôi lứa ở thanh niên học sinh là tình cảm trong sáng và vô cùng mãnh liệt. Độ tuổi này các em thường tò mò, thích khám phá nên thường không lường hết được hậu quả, rủ nhau khám phá trong nhà nghỉ, khách sạn. Các em muốn cảm nhận cuộc sống như người lớn vì nghĩ rằng người lớn làm được thì mình cũng làm được. Đó là nguyên nhân dẫn đến nhiều hành vi sai trái.
Nhìn sâu xa hơn, TSKH.Đoàn Hương (ĐHQG Hà Nội) thì cho rằng, để xảy ra nhiều trường hợp vi phạm pháp luật và đạo đức ở tuổi học trò lỗi trước hết ở người lớn. Học trò hiện nay chỉ 5-6 năm nữa sẽ bước vào xã hội, 15 năm nữa các em có thể trở thành những người lãnh đạo đất nước.
TS.Hương cũng cảnh báo: “Chúng ta đừng nhìn nhận các em là trẻ em nữa mà hãy xem đó là những người chủ tương lai. Bản thân học sinh cũng đừng coi mình là trẻ con nữa, phải lớn lên vì các em phải gánh vác vận mệnh đất nước. Lớp trẻ cũng phải tự định hướng được hành động và suy nghĩ của mình, nếu không như con tàu đi trên biển mà không có la bàn, có thể bị va vào đá ngầm bất cứ lúc nào”.
Vấn đề này không chỉ của riêng Việt Nam mà theo TS.Đoàn Hương, đây là vấn đề chung của nhân loại. Bởi thế hệ trẻ của các nước phát triển đang bị khủng hoảng do lớp trẻ không định hướng được đường đi. Các tệ nạn xã hội của thanh thiếu niên nhiều hơn so với thế kỷ trước.
Trong khi đó, học sinh, sinh viên cần phải xác định được rằng trong mạng internet của thế giới là một đống rác khổng lồ, phải có văn hóa mạng để chọn lọc. TS. Đoàn Hương cũng khẳng định, chúng ta đi lên từ đất nước nghèo, mọi vấn đề đều tập trung để tiến tới “đủ ăn” do đó, chúng ta đang phải trả giá cho vấn đề này. “Cái lỗi hôm nay là do chính người lớn chúng ta. Chúng ta đang quên thế hệ trẻ” - TS.Hương cho biết.
Từ những nhận định của mình, bà Hương để nghị muốn hạn chế được hiện tượng học sinh vi phạm pháp luật cần phải nâng cao trách nhiệm tế bào gia đình, bố mẹ hãy quan tâm tới con cái hơn nữa thay vì quá quan tâm tới đồng tiền.
Đồng quan điểm này, TS.Nguyễn Thị Hoa cũng cho rằng bố mẹ, thầy cô không nên áp dụng phương pháp giáo dục áp đặt. "Cha mẹ cần biết tiết chế, trở thành bạn của con nếu không sẽ nảy sinh mâu thuẫn ngày càng lớn và con trẻ dễ bị lôi kéo vào các hành vi xấu", TS.Hoa khẳng định.
Uyên Na
