Tính riêng từ đầu tháng 5 đến nay, hàng loạt cổ phiếu (CP) thị giá thấp (penny stocks) đã liên tục được làm giá. Nhiều nhà đầu tư (NĐT) nhỏ lẻ dễ dàng rơi vào “ bẫy đám đông” và phải gánh chịu những thiệt hại lớn về kinh tế.
 |
| Nhiều người phất lên từ cổ phiếu nhỏ nhưng cũng nhiều người phá sản vì cổ phiếu nhỏ |
Méo mó thị trường vì thổi giá cổ phiếu
Cùng thời điểm này, các CP có chỉ số cơ bản tốt lại trong tình trạng “lình xình”, thậm chí xuống giá. Thực tế này diễn ra nhiều lần khiến dư luận không khỏi dấy lên mối nghi ngờ về việc, nhiều penny stocks đã bị một số cá nhân thổi giá để trục lợi.
Một nhà môi giới chứng khoán cho biết, với số vốn eo hẹp, không ít NĐT nhỏ lẻ thường xuyên đầu tư theo đám đông với hy vọng “lướt sóng” để kiếm lãi. Một số ít biết dừng lại đúng lúc và thu được một khoản lợi nào đó, trong khi đa phần đều thiệt hại lớn do trở tay không kịp trước những thao tác quá bài bản của đối tượng thao túng.
Trò chuyện với một nhà đầu tư có kinh nghiệm trên thị trường, chúng tôi được biết, để làm giá penny stocks, các “tay lái” sẽ xây dựng chiến thật rất cụ thể với sự tham gia của nhiều đối tượng. Với CP có tiềm năng thực sự, nhưng đang bị định giá thấp, các “tay lái” sẽ bắt tay với DN phát hành tung tin tốt để thổi giá. Một khi thông tin hấp dẫn được đưa ra, NĐT sẽ tự động lao “ôm” CP thì nhiều “tay lái” thượng hạng sẽ bắt đầu tham gia điều khiển cuộc chơi. Với những CP có quy mô nhỏ, giá thấp, các tay lái sẽ thực hiện gom mua CP, đến khi có được một số lượng nhất định sẽ bắt tay với DN để “thổi giá”.
Khi đã gom đủ lượng CP đủ để thao túng giá bán trên thị trường, các “tay lái” sẽ dồn dập tung ra các lệnh ảo, hoặc mua tay trái, bán tay phải để tạo hiệu ứng thanh khoản và ung dung thu lợi. Trong khi đó, các NĐT thiếu tỉnh táo sẽ rất dễ rơi vào tình trạng ôm mua một lượng lớn penny stoks với giá cao; sau đó, họ sẽ không thể thu hồi lại vốn khi đợt làm giá đã kết thúc.
Kiểm soát hành vi “thổi giá”, khó hay dễ?
Trước thực tế nhiều penny stocks bị làm giá một cách lộ liễu, nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan quản lý hoàn toàn có thể kiểm soát, hạn chế tình trạng thổi giá CP hiện nay. Bởi khi CP có dấu hiệu tăng nóng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có thể kiểm tra các tài khoản có khối lượng giao dịch lớn. Đồng thời, cơ quan này có thể truy xuất xem các tài khoản này có liên hệ gì với nhau hay không và kiểm tra dòng tiền giữa các tài khoản này. Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng có thể đưa ra các tiêu chí cảnh báo về những CP tăng nóng, CP thua lỗ… để NĐT nhận biết rủi ro và tập hợp vào một danh sách để theo dõi sát sao.
Một chuyên gia trong lĩnh vực kinh doanh chứng khoán lại cho rằng việc bắt lỗi hành vi làm giá chứng khoán là một việc làm khó khăn. Hiện nay, việc đẩy giá hay dìm giá CP đang được thực hiện bởi một số công ty chứng khoán hay một vài nhóm nhà đầu tư độc lập bên ngoài. Những hành vi này thường diễn ra nhanh chóng và tinh vi. Để tìm được bằng chứng buộc tội trên thực tế cần nhiều thời gian điều tra, thẩm định. Nhưng một đợt làm giá CP trên thị trường thường diễn ra rất chóng vánh. Chỉ cần việc điều tra của cơ quan chức năng chậm một bước cũng đủ khiến các vụ việc nhanh chóng rơi vào quên lãng, thậm chí bị xóa dấu vết.
Nhiều ý kiến cho rằng, hiện thị trường chứng khoán Việt Nam đã vượt qua giai đoạn sơ khai và đã có giá trị vốn hóa tương đương 45% GDP. Đã đến lúc các cơ quan chức năng cần tập trung hoàn thiện các chế tài nhằm giúp thị trường hoạt động minh bạch, ổn định. Các chuyên gia khuyến cáo, mặc dù gần đây, thị trường có sự suy giảm mạnh nhưng đó là do ảnh hưởng chung từ diễn biến trên thị trường tài chính toàn cầu nên NĐT không nên quá bi quan. Để tránh những thiệt hại về kinh tế, NĐT nên bình tĩnh, sáng suốt khi rót vốn chứ không nên đầu tư theo đám đông hoặc tin đồn sẽ phải ghánh chịu những thiệt hại lớn về kinh tế.
Hoàng Lan
