Hỏi: Năm 2018 cha mẹ cháu ly hôn, tòa chia cháu ở với bố, còn em gái cháu ở với mẹ. Tuy nhiên, hoàn cảnh mẹ cháu ra thành phố làm ăn nên sau đó mẹ cháu không đón em đi theo nhưng cũng không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.
Từ đó đến nay một mình bố cháu gồng gánh nuôi cả hai con, cuộc sống rất khổ cực nhưng vì sĩ diện nên bố cháu không yêu cầu mẹ thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng dù cuộc sống của mẹ giờ đây khá dư dả. Cháu rất thương bố cháu và sợ anh em cháu sẽ phải bỏ học vì một mình bố cháu không thể lo nổi cho cả hai con.
Xin hỏi trong trường hợp này cháu có được quyền yêu cầu mẹ cháu cấp dưỡng nuôi em cháu hay không? (Cháu N.V.K, 15 tuổi).
Luật sư tư vấn: Điều 69 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: cha mẹ có các quyền và nghĩa vụ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Điều 110 Luật này cũng quy định cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.
 |
Với các quy định nói trên, việc mẹ cháu cố tình không trực tiếp nuôi em cháu theo quyết định của bản án ly hôn, cũng không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con mặc dù có điều kiện là vi phạm nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái và cố tình không chấp hành quyết định của bản án.
Trong trường hợp này, trước hết cháu nên gặp trực tiếp hoặc trao đổi với mẹ cháu để yêu cầu mẹ chia sẻ (thực chất là thực hiện trách nhiệm) cùng với bố cháu lo gánh nặng cơm áo, học hành nuôi hai anh em cháu cho đến khi đủ 18 tuổi.
Trường hợp mẹ cháu không thực hiện cấp dưỡng, mà bố cháu vì sĩ diện vẫn không yêu cầu mẹ cháu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, trong khi cháu chưa đủ tuổi thành niên để có thể gửi đơn ra tòa án yêu cầu mẹ cháu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thì cháu có thể nhờ người thân thích, cơ quan tổ chức có thẩm quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.
Theo Điều 119 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, những cá nhân, tổ chức sau đây có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng gồm: Người thân thích; Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình; Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em; Hội liên hiệp phụ nữ quy định về những người có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, cháu cũng có yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.
Hồ sơ khởi kiện gửi ra tòa án cấp huyện nơi người mẹ cư trú để yêu cầu người mẹ thực hiện trách nhiệm cấp dưỡng.
