Từ cậu bé nơi quê lúa đến người nghệ sĩ đa tài
Sự phong phú của nghệ thuật sân khấu truyền thống Việt Nam được thể hiện qua những loại hình nghệ thuật đặc sắc như chèo, cải lương, hát xẩm, hát chầu văn… Nghệ thuật sân khấu truyền thống là một trong những tinh hoa của dân tộc cần được bảo tồn và phát triển, bởi sân khấu truyền thống (gồm tuồng, chèo, cải lương cùng một số hoạt động nghệ thuật biểu diễn khác) đã in đậm trong đời sống tinh thần – thẩm mỹ của các thế hệ người Việt Nam.
Nghệ sĩ Tô Minh Cường sinh ra và lớn lên trên mảnh đất quê lúa hồn hậu Thái Bình, ngay từ nhỏ anh đã say mê và yêu thích các chương trình đàn hát dân ca qua sóng đài tiếng nói và truyền hình nên các làn điệu dân gian như hát chèo, hát xẩm, hát chầu văn ngọt ngào, tha thiết đã ngấm vào máu thịt anh từ lúc nào.
Sau này, chính anh cũng đã xác định, con đường theo đuổi nghệ thuật truyền thống không phải là một cuộc dạo chơi mà đó là cơ duyên gắn bó lâu dài. Con đường đến với nghệ thuật truyền thống, đặc biệt với hát xẩm như mối duyên lớn, bắt đầu bằng tình yêu và niềm say mê chẳng tài nào dứt nổi. Một trong những lý do đưa anh đến với hát xẩm là vì mỗi câu hát là một câu chuyện kể, thông qua đó là bài học về giá trị đạo đức và nhân văn tốt đẹp.
 |
| Nghệ sĩ Tô Minh Cường biểu diễn và giao lưu với khán giả. |
Nghệ sĩ Tô Minh Cường tốt nghiệp trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Thái Bình, sau đó học liên thông dưới sự chỉ dạy của những người thầy là các bậc nghệ sĩ “tên tuổi” trong nghệ thuật hát chèo, chầu văn, hát xẩm. Mang trong mình ngọn lửa đam mê rực cháy cộng thêm kinh nghiệm, tình cảm chân thành, mộc mạc mà nghệ nhân truyền dạy, Minh Cường ngày càng tự tin, đằm lắng và say sưa hơn.
Tô Minh Cường bắt đầu với sự nghiệp hát dân ca từ năm 2006, được sự yêu mến của đông đảo những người yêu văn hóa truyền thống và âm nhạc phố cổ, anh thường xuyên tham gia các hoạt động âm nhạc vào các ngày cuối tuần trên phố đi bộ để giới thiệu đến khán giả và khách quốc tế về nhạc dân tộc cổ truyền.
Bên cạnh là một trong những nghệ sĩ quen thuộc của dòng âm nhạc dân gian, Tô Minh Cường còn có một sân khấu miễn phí tại số 28 Hàng Buồm (Hoàn Kiếm, Hà Nội). Cứ mỗi thứ 6 hàng tuần, anh lại cùng với những nghệ sĩ có đam mê thể loại chầu văn, hát xẩm biểu diễn miễn phí cho bà con.
“Có những buổi cuối tuần biểu diễn ở sân khấu số 28 Hàng Buồm trời mưa tầm tã, chúng tôi diễn còn khán giả đứng xung quanh che ô xem hát. Chính nụ cười của khán giả hòa vào những hạt mưa đêm khiến bản thân anh nhận ra rằng âm nhạc dân gian vẫn có sức sống, sức lan tỏa bất biến với thời gian”, nghệ sĩ Tô Minh Cường chia sẻ.
Hiện tại, tên tuổi của anh ngày càng được nhiều người biết đến hơn, từ việc diễn ở những sân khấu nhỏ, giờ đây nghệ sĩ trẻ nơi quê lúa còn mang tiếng hát của mình đến với đông đảo khán giả ở những sân khấu lớn hơn khi cộng tác với Đài Truyền hình Việt Nam (VTV).
Đối với anh, việc bảo tồn và phát huy những làn điệu dân ca nói chung và hát xẩm, chầu văn nói riêng, thì nhiệm vụ của mỗi nghệ sĩ là tự vận động, sáng tạo không ngừng để mang nghệ thuật truyền thống đến gần hơn nữa với khán giả.
Ngoài những sân khấu lớn nhỏ trên cả nước, thì anh cũng có một sân khấu trong chính ngôi nhà mình. Với người nghệ sĩ ấy, sân khấu âm nhạc hay sân khấu cuộc đời đều không thể “diễn” mà để cháy hết mình cho trọn đam mê, để tri ân những nụ cười, những giọt nước mắt của khán giả khi đắm mình trong những lời ca, tiếng nhạc.
Lưu giữ và lan tỏa nghệ thuật truyền thống của dân tộc
Hiện nay, đất nước ta đang dồn toàn lực để chống lại đại dịch COVID-19, đội ngũ cán bộ y tế, cán bộ chiến sĩ, doanh nghiệp, các địa phương cùng nỗ lực khắc phục khó khăn, dốc sức đồng lòng, chung tay đẩy lùi dịch bệnh.
Những ngày qua, những người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa đã cho ra đời những tác phẩm nghệ thuật để cổ vũ, nâng cao tinh thần, góp phần thiết thực vào công cuộc phòng chống dịch COVID-19.
“Tôi rất lo lắng khi mùa dịch đến, tất cả mọi hoạt động bị ngừng hoạt động, đặc biệt là văn hóa, giải trí. Từ đó, tôi nghĩ mình cũng phải đóng góp một chút cho đất nước, thế là tôi sáng tác ra bài hát xẩm, một làn điệu dài mang tên là “Cùng nhau đẩy lùi virus Corona”, Minh Cường chia sẻ về ca khúc đặc biệt này.
Ca khúc “Cùng nhau đẩy lùi virus Corona” được anh sáng tác trong một đêm, kết hợp cùng các nghệ sĩ khác để ghi hình, được đông đảo những khán thính giả yêu mến nghệ thuật truyền thống đón nhận rất nhiệt tình.
Bài xẩm có thể nói là sự kết tinh, sự đúc kết những kinh nghiệm quý báu trong hơn 10 năm qua, từ khi bắt đầu bén duyên với âm nhạc dân gian của anh. Bài hát đã được đón nhận bằng khen của Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam về những đóng góp không nhỏ trong công cuộc chống dịch.
Ngoài việc vừa hát, vừa sáng tác âm nhạc dân gian, nghệ sĩ Tô Minh Cường còn được nhiều người biết đến khi là một nghệ nhân “Múa rối nước”. Chàng nghệ sĩ trẻ đầy tài năng luôn muốn bảo tồn và phát triển những loại hình nghệ thuật truyền thống, không để những loại hình này biến mất để thế hệ trẻ mai sau còn được biết đến.
Trong thời gian cả nước đang thực hiện việc cách ly xã hội, tất cả các hoạt động đều phải diễn ra hết sức hạn chế, để tiếp tục đưa niềm đam mê nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với mọi người, anh đã nghĩ ra cách dạy hát xẩm Online.
Mặc dù gặp nhiều khó khăn vì những yếu tố khách quan, nhưng rồi, cách làm của anh đã được mọi người đón nhận nhiệt tình.Từ đó, đã xuất hiện thêm nhiều lớp dạy hát, dạy múa online của những nghệ sĩ khác.
Trò chuyện với Tô Minh Cường dễ nhận ra anh là người nhiệt huyết, đam mê với nghề. Anh mong muốn các loại hình âm nhạc truyền thống luôn được nhiều người đón nhận và cổ vũ, bởi nó là hồn cốt của dân tộc. Tại sao chúng ta không từ cái gốc rễ văn hóa dân tộc đó để phát huy âm nhạc, từ đó mới làm được điều gì khác cho âm nhạc nước nhà.
Tô Minh Cường cho thấy rằng, anh là người đã đủ độ chín để làm các sản phẩm âm nhạc mang dấu ấn riêng. Cũng như, với giọng hát đang được khán giả ngày một đón nhận, nghệ sĩ Tô Minh Cường đang dần khẳng định bản thân với lối đi riêng, không lẫn vào ai.
Ở Tô Minh Cường, chúng ta còn thấy được tấm lòng của một hậu sinh luôn muốn lưu giữvà lan tỏa nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Với những gì anh đang làm và làm được, chúng ta có quyền hy vọng ở Tô Minh Cường nhiều điều hơn nữa trong tương lai.
