Những người vợ khốn khổ
Mới đây, Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới, gia đình, phụ nữ và vị thành niên (CSAGA) đã có chương trình thực tế để chia sẻ với những phụ nữ đã thay đổi cuộc đời từ nước mắt đến nụ cười.
Chợ Bãi Đá là một chợ quê truyền thống nằm ven đường quốc lộ 21 từ Hòa Lạc đi Sơn Tây, Hà Nội mà đoàn dừng chân. Ít ai biết rằng phía sau vẻ bình yên của chợ quê ấy có những câu chuyện đẫm nước mắt, nỗi tủi phận của những phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình.
“Nhiều lần đi chợ Bãi Đá, tôi phát hiện hầu hết phụ nữ bán hàng ở đây đều bị bạo lực gia đình. Người bị bạo lực về thể xác, người bị bạo lực về tinh thần, tình dục hay kinh tế... Nỗi đau ấy từng ngày, từng giờ gặm nhấm, phá hủy cuộc sống của họ” - bà Nguyễn Vân Anh - Giám đốc CSAGA chia sẻ.
“Đi sâu tìm hiểu tình trạng bạo lực gia đình ở Sơn Tây, tôi mới hay một sự thực đau lòng rằng những phụ nữ phải chịu bạo hành từ chính người chồng của mình ấy hầu hết lại là những người kiếm tiền nuôi cả nhà nhưng không có tiếng nói trong chính ngôi nhà của mình. Nhiều chị em còn không biết mình đang bị bạo hành, mà cứ nghĩ mình là phụ nữ thì phải cam chịu và phải chấp nhận cuộc sống như thế”.
Đơn cử như trường hợp chị O ở thôn Phúc Lộc, xã Cổ Đông, thị xã Sơn Tây lấy chồng 25 năm thì 20 năm bị chồng bạo hành cả về tinh thần và thể xác. 5 năm sau ngày cưới, người chồng có bồ nhí. Từ đó, những trận đòn “thượng cẳng chân hạ cẳng tay” đã trở thành quen thuộc với chị. Vớ được bất kỳ cái gì từ con dao, cái kéo cho đến chai rượu cũng trở thành “vũ khí” để chồng chị đánh vợ.
Có lần đưa con đi học, chị O vào quán cà phê gần đó ngồi đợi đón con thì chồng nghi ngờ chị đi rình rập, bắt quả tang chồng cặp bồ nên đã dùng chiếc ghế sắt ở quán đập vào đầu vợ. Lần ấy, chị O bị rạn sọ não, phải đi viện.
Nhưng đau đớn, ê chề nhất là những lần chị O phải chứng kiến cảnh chồng đưa tình nhân về nhà, bắt chị làm cơm cho cô ta ăn. Chị gắng nuốt miếng cơm chan nước mắt khi nhìn chồng mình âu yếm gắp thức ăn cho người phụ nữ khác. Rồi trong một lần như thế, chồng chị đã đánh đập con trai lớn, đốt cả quần áo của con. Uất ức dồn nén, đợi khi hai con đã ngủ, chị đi đến đập Đồng Mô với ý định kết liễu cuộc đời.
Tương tự, chị Đ ở thôn Đoàn Kết, xã Cổ Đông có chồng nghiện rượu. Mỗi lần uống say, anh lại về nhà đập phá tất cả đồ đạc trong nhà, chửi bới vợ con ngày đêm. Thậm chí khi chị đang bán hàng ở chợ, anh đã ra chợ đập chết hết cả gà, vịt vợ bán. Cùng chịu cảnh bị bạo lực nhưng chị L cũng ở xã Cổ Đông còn rơi vào cảnh bi đát hơn.
Những trận đòn mà chị và các con phải hứng chịu từ người chồng, người cha nát rượu nhiều như cơm bữa. Cứ dăm ba ngày, chị lại phải dắt díu các con đi trốn tạm ở đâu đó. Thậm chí, để lấy lối chạy thoát nhằm bảo toàn tính mạng mỗi lần chồng chị say rượu, chị còn phải nhờ hàng xóm trổ tường nhà mình…
“Tôi đã biết mình được pháp luật bảo vệ”
Sau những lần đi chợ và gặp, trò chuyện với rất nhiều người phụ nữ có hôn nhân không hạnh phúc như chị O, chị Đ, chị L…, bà Vân Anh đã quyết định chọn chợ Bãi Đá là một địa bàn trọng điểm của dự án thúc đẩy việc giải quyết vấn đề bạo lực giới tại Việt Nam với sự phối hợp của các tổ chức quốc tế. Kể từ đó, những câu chuyện bạo lực trước nay vốn chỉ được chia sẻ thì thầm với những lời động viên kiểu “thôi số nó thế, cố mà chịu đựng” thì nay dần được nói to hơn với sự chỉ dẫn của các chuyên gia CSAGA.
Là đơn vị thực hiện dự án, CSAGA cũng đã phối hợp với công an địa phương, Hội Phụ nữ, HĐND, UBND và thành phố Sơn Tây để hỗ trợ các gia đình có yếu tố bạo lực. Các lớp tập huấn, các buổi chia sẻ, các hội thảo với nhóm nạn nhân tại chợ và nhóm cán bộ địa phương đã thiết thực tập trung vào các trường hợp cụ thể và tạo ra những thay đổi đáng kể.
“Lần đó, khi gần đến đập Đồng Mô, tôi sực tỉnh suy nghĩ, nếu mình chết đi thì càng tạo điều kiện cho chồng và nhân tình đưa nhau về nhà mình ở, con mình sẽ chịu khổ. Thế là 9, 10 giờ đêm, tôi lững thững về nhà. Sau hôm ấy, tôi tự mình động viên bản thân phải phấn chấn đi chợ kiếm tiền nuôi các con ăn học.
Từ khi gặp được cán bộ trung tâm CSAGA động viên, tôi càng tin tưởng vào cuộc sống hơn, biết mình được pháp luật và chính quyền bảo vệ; đồng thời tôi cũng học được cách tránh bạo lực và giúp đỡ những phụ nữ có hoàn cảnh giống mình khi đi học lớp do CSAGA tổ chức.
Khi tôi lên truyền hình nói về bạo lực gia đình thì hàng xóm nói cho chồng tôi biết. Đến nay, chồng tôi đã đối xử với tôi tốt hơn, không còn hành hung tôi như trước nữa, dù việc ngoại tình thì vẫn chưa chấm dứt”, chị O chia sẻ.
Về phần mình, chị Đ kể: “Từ khi tham gia lớp học về bạo lực giới do CSAGA tổ chức, chúng tôi đã biết tại sao mình bị bạo lực, biết như thế nào là bạo lực, cách phát hiện bạo lực và làm thế nào để thoát khỏi bạo lực. Tôi đã phải thoát khỏi vỏ bọc của chính mình, không chịu lép vế nữa, mạnh mẽ vượt lên chính mình, vượt lên định kiến sợ mang tiếng cãi lại chồng là gái hư.
Tôi cũng nói với chồng tôi là nếu anh ấy đánh tôi, đập phá tài sản chung là vi phạm pháp luật, tôi sẽ báo cáo chính quyền. Anh ấy đã thay đổi rất nhiều. Hiện nay, chính quyền thôn và xã cũng như Công an và Hội Phụ nữ xã rất tích cực hỗ trợ các hoạt động phòng chống bạo lực gia đình”.
Phân tích về nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đàn ông bạo lực với vợ, theo bà Vân Anh đó là bởi người chồng có suy nghĩ coi thường phụ nữ, coi vợ như một thứ tài sản của mình. Còn rượu hay các yếu tố khác chỉ là tác nhân kích thích. Và chính suy nghĩ của không ít chị em là giấu nhẹm những chuyện xấu trong nhà nên càng đưa mình lún sâu vào tình trạng bị bạo lực.
Chị Đ giờ tham gia vào nhóm phụ nữ đi giúp những hoàn cảnh giống mình và nhiều người đã thoát khỏi tình trạng bạo lực. Nhóm của chị hiện có 6 thành viên, phát hiện ra ai bị bạo lực gia đình thì sẽ gọi cho các thành viên trong nhóm để kết hợp cùng giải quyết. “Cái khó là nhiều người né tránh, không hợp tác hoặc chỉ gặp nhóm qua điện thoại bởi sợ chồng biết và sợ mang tiếng, xấu hổ với mọi người. Có nhà thì khi chồng đánh vợ sẽ mở to loa đài để hàng xóm không nghe thấy nên rất khó phát hiện” - chị Đào chia sẻ.
Còn chị O bày tỏ: “Tôi rất mong những phụ nữ bị bạo hành đừng nghĩ tới cái chết, hãy phấn chấn lên, hãy nghĩ đến cha mẹ, con cái và gia đình lớn của mình. Và đừng quên luôn có pháp luật bảo vệ phụ nữ và trẻ em”.
