Dự thảo Luật Dân số quy định: “Nhà nước hỗ trợ một lần bằng tiền ít nhất tương đương một lần mức lương tối thiểu vùng khi phụ nữ sinh con thứ nhất; ít nhất tương đương hai lần mức lương tối thiểu vùng khi phụ nữ sinh con thứ hai” (khoản 2 Điều 9 dự thảo).
Theo Nghị định số 90/2019/NĐ-CP, mức lương tối thiểu vùng đang được áp dụng là 4.420.000 đồng/tháng ở vùng I; 3.920.000 đồng/tháng ở vùng II; 3.430.000 đồng/tháng ở vùng III; 3.070.000 đồng/tháng đối với vùng IV. Như vậy, nếu dự thảo Luật Dân số được thông qua, khi sinh đủ hai con, phụ nữ tại các tỉnh vùng I có mức sinh thấp có thể được hỗ trợ đến 8,84 triệu đồng.
Theo quyết định đã công bố của Bộ Y tế, 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp gồm: Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.
“Đề xuất sinh con được hỗ trợ tiền - có hiệu quả? - đó là băn khoăn của TS. Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS) khi trao đổi với truyền thông xung quanh đề xuất sinh con được hỗ trợ tiền.
Bên cạnh đó, bà Thu Hồng cũng đặt ra một số vấn đề có thể nảy sinh trong quá trình thực hiện hỗ trợ với người thuộc vùng có mức sinh thấp. Đơn cử như việc người ở nơi khác chuyển đến địa phương nằm trong danh sách 21 tỉnh, thành có mức sinh thấp để sinh con thì thế nào; họ có được nhận hỗ trợ hay không; hay có người bỏ hộ khẩu rồi đến 1 trong 21 tỉnh, thành đó để sinh nở được không...
“Theo tôi, trong một đất nước, việc phân vùng thực hiện chính sách vừa bất cập vừa khó khả thi. Khoản tiền hỗ trợ quá nhỏ so với chi phí để nuôi một đứa trẻ, chưa kể chi phí cơ hội. Ngoài ra còn vấn đề khác nữa như chính sách xã hội chăm sóc việc học hành, y tế... để đứa trẻ trưởng thành một cách an toàn và thuận lợi” - bà Khuất Thu Hồng nêu quan điểm.
Ngoài việc hỗ trợ tiền, dự thảo Luật Dân số còn nêu ra nhiều chính sách khác để các tỉnh, thành có mức sinh thấp khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con như: cặp vợ chồng cam kết sinh đủ hai con được Nhà nước hỗ trợ cho con của họ học tại cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học công lập; miễn học phí khi theo học trung học cơ sở công lập; khuyến khích các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ hôn nhân và gia đình; xây dựng môi trường, cộng đồng phù hợp, tạo điều kiện cho các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, chăm sóc và nuôi dạy con tốt, chia sẻ trách nhiệm giữa các thành viên trong gia đình; khuyến khích trách nhiệm xã hội của người sử dụng lao động đối với người lao động nuôi con nhỏ; các cặp vợ chồng sinh đủ hai con có cam kết không sinh thêm con được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở…
