Luật sư Đoàn Trung Hiếu (Trưởng Văn phòng Luật sư Cộng Đồng) - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết: Tại điểm c khoản 1 Điều 36 Bộ luật Lao động 2019 quy định, người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp: Do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, địch họa hoặc di dời, thu hẹp sản xuất, kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải giảm chỗ làm việc.
Như vậy, doanh nghiệp có thể cắt giảm nhân sự nếu có đủ căn cứ chứng minh rằng thiên tai đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh và mọi biện pháp khắc phục đều không thể duy trì toàn bộ lực lượng lao động.
Doanh nghiệp cần thực hiện đúng trình tự pháp lý khi cắt giảm nhân sự để tránh tranh chấp lao động. Cụ thể:
Bước 1, thông báo cho người lao động: Doanh nghiệp phải thông báo bằng văn bản cho người lao động về việc chấm dứt hợp đồng lao động. Thời gian thông báo tùy thuộc vào loại hợp đồng lao động, ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn, ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng, ít nhất 3 ngày làm việc đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn dưới 12 tháng.
Bước 2, thanh toán các khoản liên quan: Trong vòng 14 ngày kể từ ngày chấm dứt hợp đồng, doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ các khoản tiền lương, trợ cấp thôi việc (nếu có), bảo hiểm xã hội và các quyền lợi khác. Trường hợp đặc biệt có thể kéo dài nhưng không quá 30 ngày.
Bước 3, thực hiện các nghĩa vụ khác: Trả trợ cấp thôi việc cho người lao động nếu họ có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật. Hoàn trả sổ bảo hiểm xã hội và các giấy tờ khác cho người lao động. Bảo đảm các quyền lợi khác theo hợp đồng lao động và thỏa thuận giữa hai bên.
Bên cạnh đó, nếu doanh nghiệp không thực hiện đúng quy trình, người lao động có thể khởi kiện và yêu cầu bồi thường. Cần có kế hoạch rõ ràng, minh bạch để tránh sự phân biệt đối xử, gây mất đoàn kết nội bộ. Nếu không chắc chắn, doanh nghiệp nên tham khảo ý kiến của luật sư hoặc cơ quan chức năng để bảo đảm quá trình cắt giảm nhân sự đúng quy định.
Việc cắt giảm nhân sự do ảnh hưởng của thiên tai là một quyết định khó khăn nhưng đôi khi không thể tránh khỏi để duy trì hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần thực hiện đúng theo quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi của cả hai bên, đồng thời hạn chế tối đa rủi ro tranh chấp lao động. Nếu cần tư vấn thêm, doanh nghiệp có thể liên hệ các cơ quan chức năng hoặc luật sư chuyên môn để bảo đảm thực hiện đúng quy định pháp luật.
