Nguy cơ không thể quản lý được tài sản đảm bảo
Lâu nay, để tài trợ vốn cho khách hàng là các nhà phân phối hoặc đại lý bán xe ô tô, các ngân hàng được nhận tài sản bảo đảm (TSBĐ) là các lô xe ô tô chưa được cấp đăng ký. Các ngân hàng sẽ quản lý bản gốc các giấy tờ bắt buộc trong hồ sơ đăng ký xe như bản gốc Tờ khai nguồn gốc xe ô tô nhập khẩu (NK) đối với xe NK; Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đối với xe sản xuất, lắp ráp trong nước… Khách hàng sẽ chỉ có thể làm thủ tục xin cấp đăng ký sau khi đã được ngân hàng hoàn trả bản gốc các giấy tờ nêu trên.
Các ngân hàng cũng có thể thực hiện đăng ký thế chấp xe ô tô chưa có đăng ký tại Cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm theo số khung, số máy của xe khi ngân hàng nhận được hồ sơ xe có đầy đủ thông tin.
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 10 Thông tư 58/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020 của Bộ Công an về quy trình cấp, thu hồi đăng ký, biển số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, từ 1/8/2020, Cơ quan đăng ký thực hiện đăng ký phương tiện giao thông sử dụng cơ sở dữ liệu điện tử của các Bộ, ngành được kết nối. Các giấy tờ là căn cứ để cấp đăng ký, biển số xe theo quy định (giấy tờ nguồn gốc xe) được thay thế bằng dữ liệu điện tử.
Tổng cục Hải quan cũng đã có Công văn 14650/BTC-TCHQ ngày 30/11/2020 về việc khai và chia sẻ dữ liệu nguồn gốc phương tiện giao thông NK. Theo đó cơ quan Hải quan sẽ không xác nhận trên Tờ khai nguồn gốc xe ô tô NK như trước.
“Như vậy, việc đăng ký xe sẽ được thực hiện mà không cần đến bản chính các giấy tờ ngân hàng giữ làm hồ sơ TSBĐ” - Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) phân tích.
Theo ông Hùng, VNBA nhận được rất nhiều phản ảnh của các ngân hàng thành viên xung quanh vấn đề này. Quy định mang tính cải cách thủ tục hành chính này lại khiến các ngân hàng đang phải đối mặt với nguy cơ không thể quản lý được TSBĐ là xe ô tô chưa có đăng ký.
Chỉ cấp đăng ký cho xe thế chấp khi có văn bản của ngân hàng
Trước thực tế này, VNBA đã có công văn kiến nghị gửi Bộ Công an và Bộ Tư pháp về một số vấn đề liên quan đến việc cấp mới và cấp lại Giấy đăng ký xe.
VNBA dẫn quy định tại Điều 22 Thông tư 08/2018/TT-BTP đã được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư 06/2020/TT-BTP hướng dẫn một số vấn đề về đăng ký, cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm, hợp đồng và trao đổi thông tin về đăng ký biện pháp bảo đảm tại các Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản (TTĐKGDTS), trong đó quy định: Trường hợp có yêu cầu gửi thông báo thế chấp tài sản là phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thì TTĐKGDTS gửi bản sao văn bản chứng nhận đăng ký biện pháp bảo đảm kèm theo Phụ lục thông tin tài sản thế chấp là phương tiện giao thông đến cơ quan đăng ký quyền sở hữu tài sản (Cơ quan Cảnh sát giao thông - CSGT). Sau khi nhận được văn bản thông báo kết quả tiếp nhận do Cơ quan CSGT gửi đến, TTĐKGDTS gửi văn bản thông báo kết quả tiếp nhận, giải quyết thông tin về TSBĐ đó cho người yêu cầu đăng ký.
Theo VNBA, thực tế hiện nay chưa có sự phối hợp tốt nên thông tin thế chấp xe không được Cơ quan CSGT lưu giữ đầy đủ kịp thời. Ngân hàng đang nhận thế chấp cũng không có đầy đủ tài liệu về việc tài sản đã áp dụng biện pháp “ngăn chặn” tại Cơ quan CSGT.
“Việc này tạo cơ hội cho bên thế chấp có thể cố tình vi phạm, trục lợi, ảnh hưởng đến việc thu giữ, quản lý TSBĐ mà ngân hàng đang nhận thế chấp hợp pháp…”- Văn bản của VNBA cảnh báo. Từ thực trạng đó, VNBA nhận định hiện trạng này có thể gây ra nguy cơ tranh chấp rất cao giữa các ngân hàng với người mua xe và/hoặc doanh nghiệp bán xe.
Để hạn chế rủi ro, bảo đảm an toàn cho các ngân hàng nhận thế chấp là xe ô tô chưa được và đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký xe, VNBA đề nghị Bộ Công an (Cục CSGT) có văn bản chỉ đạo hướng dẫn các Cơ quan đăng ký xe trước khi cấp mới đăng ký xe; hoặc cấp lại đăng ký xe cần kiểm tra tình trạng thế chấp đối với xe ô tô trên hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm của Cục đăng ký Quốc gia giao dịch bảo đảm, Bộ Tư pháp.
Trường hợp xe ô tô được ghi nhận là đang thế chấp, Cơ quan đăng ký xe sẽ chỉ cấp đăng ký, biển số nếu có văn bản giải chấp hoặc văn bản chấp thuận của ngân hàng đang nhận bảo đảm.
VNBA cũng đề nghị Bộ Công an sớm sửa đổi Thông tư 58/2020/TT-BCA theo hướng bổ sung quy định về việc kiểm tra tình trạng thế chấp với xe ô tô trong trường hợp cấp mới đăng ký xe.
