Ông Lâm Chí Đức, Giám đốc Trung tâm y tế dự phòng huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) cho biết, bà con một số nơi miền núi còn tồn tại quan niệm: “Bùa phép “thư” người của đồng bào ở đây là dùng các thủ thuật siêu nhiên để đưa các thứ như răng thú, xương động vật hay các đồ vật vào cơ thể của con người”.
Một ngày giữa tháng 7/2013, chúng tôi quyết định tìm đến những nơi hẻo lánh của vùng biên này để tìm hiểu. Thôn Bản Bù thuộc xã Tân Lập là một trong những địa chỉ ấy.
 |
| "Phù thủy" thuật thư ếm. |
Mục sở thị “phù thủy” miền Tây Quảng Trị
Căn nhà Hồ Tà Cam (42 tuổi), người được mệnh danh là “thầy phù thủy” của bản nằm lọt thỏm giữa vùng đồi hoang vắng xã Tân Lập, huyện Hướng Hóa, Quảng Trị.
“Phù thủy” kể cho khách nghe về thủ thuật “thư” người của đồng bào dân tộc thiểu số PaKô, Vân Kiều. Rằng đây là một thứ bùa phép được truyền từ đời này sang đời khác của cha ông tổ tiên. Ngày trước, có các vị tựa tu sĩ dưới xuôi, vào rừng ở ẩn rồi tu luyện các bài thuốc chữa bệnh, kèm theo đó là các thứ “bùa ngải” để khống chế người khác.
“Bùa ngải”, theo Cam, có nhiều loại, nếu đưa vào người khác mà không ảnh hưởng đến tính mạng, chỉ ảnh hưởng đến tinh thần gọi là “ngải”. Còn đưa vào người khác mà liên quan đến cơ thể, sức khỏe tính mạng người khác gọi là “thư”.
Ở đây còn có tập tục trong các buổi uống rượu, lễ hội của bản họ thường dùng thử “ngải” hay “bùa” của nhau để phân cao thấp trên dưới?.
Tà Cam cho biết từng chứng kiến và chữa trị cho nhiều người bị “thư”. Nhiều trường hợp khó tin như: Có người bị răng thú găm vào tới bụng, đường ruột, sau khi dùng miệng thổi và “phù phép” thì mới lấy ra được cái răng thú còn nguyên trong bụng.
Có người khi bị “thư” thì có vật lạ tựa như chai bia nằm chễm chệ trong cơ thể, khiến ăn không được, nói cũng chẳng ra tiếng, phải “phù phép” và “đọc lời nguyền” thì mới lấy ra được.
Tà Cam nói: “Những người mà mắc phải nếu không tìm ra được thầy cao tay hơn để bóc những thứ đó ra khỏi người thì chỉ còn nước chết”.
Cận cảnh hai chiếc lu lạ của người tự xưng “phù thủy”
Thấy khách chưa tin tưởng mấy về chuyện phép “thư” người, Tà Cam đi ra cửa, khoảng 5 phút sau quay lại với hai chiếc lu trên tay: “Tao lấy cho chúng mày xem. Đừng tưởng là tao đùa”.
Chiếc lu đầu tiên cũ kỹ bốc lên một mùi tanh lạ lạ, Tà Cam đưa ra những thứ làm khách lạ sợ sởn gai ốc, rồi tỉ mỉ giới thiệu về từng thứ một.
Những chiếc răng thú với đủ kích cỡ to nhỏ, dài ngắn là răng của con hổ (theo tiếng dân tộc gọi hổ là ông ba mươi). Răng nanh của lợn rừng mà phải là lợn một, nghĩa là lợn đã sống rất nhiều năm. Những chiếc móng vuốt của thú rừng, rong rêu đã bám nhẵn từng khoang. Một đoạn xương ngoằn nghèo là xương của một loài rắn.
Rồi một loạt viên sỏi, đá to nhỏ với đủ kích cỡ, có màu sắc vô cùng bắt mắt được cho là những hạt ngọc của con rết “tinh” khi chúng đi ăn bị bỏ quên. Còn có một thứ nữa mà Tà Cam không tiết lộ làm khách hết sức tò mò. Đó là râu mép của con hổ, đây là một vật quan trọng để “thư” người và hóa giải những người bị “thư”?.
 |
| Tà Cam cho rằng những vật này có thể dùng để “thư” người?. |
Theo Tà Cam, nó rất hiếm, ít ai có được, có thể đổi bằng cả con trâu to, hay vài con heo rừng. Tà Cam giải thích: “Sau khi có nó, mình sẽ cắm vào cây gốc ở cây măng tre. Sau một thời gian, chỗ đó sẽ sinh ra một loài sâu rất lợi hại và đưa về cất giữ, nuôi nứng cẩn thận. Sau này có thể dùng nó vào chuyện bùa phép.
Loài sâu này trong nhà nào có, khi khách vào nhà nếu vô tình lật ngửa vật dụng gì đó thì chúng sẽ chết và mất hết công dụng và tính năng. Loại này phải cất giữ trong rừng sâu và không để lọt vào tay kẻ xấu hoặc những ai có dã tâm hại người”.
Chiếc lu thứ hai của Tà Cam là “phương thuốc gia truyền” cất giữ đã bấy lâu để hóa giải những thứ kia?. Nhìn vào lu, thấy đầy cây cỏ và một mùi tanh nồng bốc lên rất khó chịu.
Nhưng theo ông thì để đưa những thứ đó vào cơ thể hay bóc ra không phải ai cũng làm được. Chỉ những người có “phép thuật nhiều năm” mới sử dụng được.
Hỏi tại sao lại dùng các thứ đó để hại người?. “Phù thủy” ngắt lời ngay, giải thích: “Những thứ này để trừng trị những kẻ xấu, làm nhiều việc có hại cho dân bản, không thể dùng một cách tùy tiện được. Dẫu có cho bao nhiêu tiền tao cũng không bao giờ làm hại người vô tội. Ngày xưa, bản làng thường có những toán người chuyên cướp bóc, trộm cắp thì mới sử dụng cái này để trừng trị”?.
Phép “thư ếm” chỉ là những lời đồn thổi vô căn cứ
“Phù thủy” quay lại trường hợp của “người nhà” trong tưởng tượng của chúng tôi: “Chúng mày biết sao người nhà chúng mày bị như thế không, tao dám chắc rằng nó đi buôn bán đã lừa bịp dân bản thứ gì đó. Dân bản không ưng cái bụng nên “thư” cho nó chừa cái tính đó. Chứ có khi nào ai lại đi hại người tốt hay người đã giúp mình đâu. Chúng mày về hỏi nó cho kỹ rồi mang theo nó quay lại đây để tao còn biết đường”.
 |
| Tà Cam đuổi khách quyết liệt khi khách chụp cảnh “chữa bệnh” cho một cậu bé. |
Trong lúc đang trò chuyện, anh Hồ A Tú là cha của cậu bé Hồ A Tòng (9 tuổi) người cùng bản đến để nhờ “thầy” Cam hóa giải “thư”. Người cha cậu bé kể: “Trong lúc anh cõng con ra chợ, tới nơi thì anh gửi cậu bé cho một bà cụ để vào chợ kẻo đông người, sợ con mệt vì đi đường xa.
Sau khi đi chợ xong thì nhận lại con từ bà cụ và không biết thế nào mà từ hôm đó cách đây 10 ngày thằng bé cứ có biểu hiện ngây ngây, không nói, không ăn uống được gì nhiều. Y như người vừa bị bỏ bùa nên mới đến đây để chữa”.
Thấy chúng tôi bấm máy ảnh, Tà Cam xua đuổi quyết liệt: "Chúng mày về đem người nhà đến chữa đi, trong lúc tao chữa bệnh cấm ai coi”.
Trở lại Trung tâm Y tế Dự phòng huyện Hướng Hóa, ông Lâm Chí Đức bảo rằng, bùa phép “thư” của đồng bào vùng Hướng Hóa, Quảng Trị, theo đồn đại thì người ta dùng thuật gì đó để đưa các thứ như răng thú, xương động vật hay các đồ vật vào cơ thể của con người. Người bị “thư” sẽ có các biểu hiện bị phù nề, xanh xao, sức khỏe bị suy giảm sau 3 - 4 tháng.
Tuy nhiên, thực tế thế nào thì khó xác định được vì có quá nhiều sự đồn thổi. Công tác tại Hướng Hóa đã lâu nhưng ông chưa gặp trường hợp nào bị “thư”.
Phải nói rõ rằng không có cơ sở khoa học để chứng minh việc dùng “thuật” để đưa đồ vật vào người khác. Vì sự thiếu hiểu biết, nhận thức lạc hậu, cộng với những lời khoác lác của những “phù thủy” đã dẫn đến nghi ngờ, thêu dệt khiến cho “thư” càng trở nên bí hiểm. Đây là hủ tục lạc hậu hết sức nguy hiểm đã và đang được loại bỏ khỏi đời sống người dân.
Theo Xa lộ pháp luật
