Trao đổi với báo chí, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú khẳng định, Ngân hàng Nhà nước sẽ giám sát chặt chẽ, bảo đảm các ngân hàng triển khai đúng cam kết hỗ trợ của mình theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
* Thời gian qua, ngành ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Ông đánh giá như thế nào về kết quả thực hiện việc này?
- Để hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế, trong năm 2020 và 7 tháng năm 2021, Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động, linh hoạt, bám sát các diễn biến vĩ mô và tình hình thực tiễn để có những quyết sách kịp thời, phù hợp.
Về lãi suất, Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần giảm đồng bộ các mức lãi suất điều hành với quy mô lớn (1,5-2,0%/năm), đồng thời có các biện pháp chỉ đạo, điều hành, kêu gọi các tổ chức tín dụng giảm các mức lãi suất cho vay.
Về cơ chế, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 01/2020/TT-NHNN (Thông tư 01) và sau đó là Thông tư 03/2021/TT-NHNN (Thông tư 03) nhằm tạo cơ sở pháp lý cho các tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ cho khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, đồng thời, chỉ đạo các tổ chức tín dụng, tổ chức thanh toán miễn, giảm các loại phí dịch vụ ngân hàng.
Ngoài việc cơ cấu lại các khoản nợ đến hạn không chuyển nhóm các doanh nghiệp thì việc giảm lãi là thiết thực nhất, cụ thể nhất. Thống kê sơ bộ, kể từ khi dịch bùng phát năm 2020 đến nay, tổng số chi phí giảm lãi cho doanh nghiệp, nền kinh tế của các tổ chức tín dụng là khoảng 18.830 tỷ đồng.
Nếu tính các khoản hỗ trợ đã thực hiện từ đợt dịch năm 2020 đến nay, đã có hàng trăm nghìn doanh nghiệp lớn nhỏ được xem xét cơ cấu lại các khoản nợ, lãi, được hỗ trợ lãi suất ở mức độ phù hợp với thực tế. Tất nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ tiêu chí để được hỗ trợ, có không ít doanh nghiệp phàn nàn, nhưng trong từng vụ việc, cần có sự phân tích cụ thể và từ hai phía.
Bên cạnh đó, vừa qua, ngoài các gói hỗ trợ tín dụng, Ngân hàng Nhà nước còn chỉ đạo triển khai các chính sách tín dụng, chính sách xã hội khoảng 7.500 tỷ, đóng góp trong gói 26.000 tỷ đồng (2021) dành cho người khó khăn vì dịch Covid-19.
Rút kinh nghiệm từ những vướng mắc khi triển khai gói hỗ trợ 62 nghìn tỷ vào năm 2020, theo đánh giá của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, tiến độ giải ngân của gói hỗ trợ năm 2021 hiệu quả hơn, đến nay đã giải ngân được khoảng 150 tỷ đồng. Ngân hàng Nhà nước đang theo dõi chặt chẽ, chỉ đạo Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai quyết liệt, bảo đảm tín dụng chính sách tháo gỡ khó khăn cho người lao động đi đúng địa chỉ, đúng đối tượng thụ hưởng…
 Các tổ chức tín dụng đã cam kết tiếp tục hỗ trợ lãi suất với số tiền 20.300 tỷ đồng từ nay đến cuối năm. |
* Sau thời gian triển khai Thông tư 01, Thông tư 03, có không ít ngân hàng, doanh nghiệp phản ánh về cơ chế hỗ trợ còn vướng mắc khi triển khai, đặc biệt trong bối cảnh dịch diễn biến phức tạp như hiện nay. Xin ông cho biết một số quan điểm về thiết kế chính sách trong thời gian tới?
- Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh triển khai các giải pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phục hồi trong bối cảnh dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, Ngân hàng Nhà nước đang khẩn trương xây dựng Thông tư sửa đổi Thông tư 01và Thông tư 03 để sớm ban hành trong thời gian tới.
Các Thông tư trước đây được ban hành trong bối cảnh khác hiện nay. Ví dụ, Thông tư 03 được ban hành khi dịch Covid-19 được dự báo sẽ qua trong thời gian ngắn, các doanh nghiệp dần trở lại hoạt động bình thường nhưng đến nay, tình hình không như vậy. Hiện nay, đặt trường hợp nhanh nhất các địa phương dỡ bỏ giãn cách theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ sau tháng 8, thì đến hết năm, các doanh nghiệp vẫn chưa hoạt động bình thường trở lại được.
Ngân hàng Nhà nước đang thu thập các ý kiến, thiết kế lại các chính sách theo hướng bảo đảm sự hỗ trợ tốt hơn, quyết liệt, chủ động hơn để trợ lực kịp thời cho các doanh nghiệp, người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước đang xem xét điều chỉnh nhiều quy định như: Mở rộng phạm vi khoản nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí; cho phép tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí đối với cả các khoản nợ phát sinh từ sau ngày 10/6/2020 cho đến một thời điểm phù hợp với diễn biến của dịch bệnh trên cơ sở đánh giá tác động của đợt dịch Covid-19 lần thứ 4…
Tuy nhiên, khi xây dựng chính sách, Ngân hàng Nhà nước phải tính toán bảo đảm hài hoà, giải quyết nhiều câu hỏi đặt ra: Giãn, hoãn thế nào, kéo dài bao lâu, thời điểm nào, trích lập dự phòng rủi ro thế nào? Đây là bài toán không đơn giản, phải đáp ứng “thước đo kép”, hỗ trợ doanh nghiệp nhưng cũng phải bảo đảm không để lại hậu quả. Nếu cơ cấu không hợp lý, không phản ánh khách quan nền kinh tế, nợ xấu cao thì sẽ ảnh hưởng đến an toàn hệ thống, dự phòng rủi ro trong tương lai.
Hơn nữa, khi thiết kế và triển khai chính sách hỗ trợ, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước phải tính đến việc phối hợp các chính sách có tính dài hạn hơn, vừa giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp trong lúc đang giãn cách trước mắt, đồng thời vẫn bảo đảm nguồn lực phục hồi nền kinh tế khi kết thúc giãn cách.
Để đạt các mục tiêu trên, Ngân hàng Nhà nước rất cần sự phối hợp của các bộ, ngành trong cơ cấu lại các khoản nợ lãi, khoản tín dụng doanh nghiệp khó khăn chưa trả được. Ngân hàng Nhà nước rất cần sự phối hợp, đồng thuận của các bộ, ngành liên quan để các văn bản, chính sách liên quan đến tái cơ cấu, trích lập dự phòng rủi ro của các ngân hàng thương mại được đồng bộ, phát huy hiệu quả.
* Được biết, thực hiện chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, vừa qua, 16 ngân hàng lớn đã nhóm họp và thống nhất đưa ra gói hỗ trợ lãi suất hàng chục nghìn tỷ đồng, vậy Ngân hàng Nhà nước có giải pháp gì để gói hỗ trợ thật sự đi vào cuộc sống, thưa ông?
- Hiện tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg. Các lãnh đạo Chính phủ, trong đó người đứng đầu là Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đã chỉ đạo sát sao, thường xuyên yêu cầu có các chương trình hành động nhằm tháo gỡ khó khăn, thực hiện "mục tiêu kép". Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, ngành ngân hàng tiếp tục triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm cơ cấu, hoãn, giãn các khoản nợ đến hạn, không chuyển nhóm nợ doanh nghiệp…
Mới đây nhất, 16 tổ chức tín dụng đã họp và thống nhất cam kết các giải pháp hỗ trợ nền kinh tế với nguồn từ số lợi nhuận cắt giảm, ước tính sơ bộ vào khoảng 20.300 tỷ đồng từ nay đến cuối năm, tuỳ quy mô ngân hàng.
Riêng 4 Ngân hàng thương mại nhà nước lớn là Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV đã phát huy vai trò tiên phong, ngoài gói hỗ trợ chung còn cam kết thêm khoảng 1.000 tỷ đồng hỗ trợ giảm lãi suất cho các doanh nghiệp, người dân ở các địa phương gặp khó khăn nhất do dịch Covid-19 và phải thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16/CT-TTg. Các ngân hàng này đã triển khai miễn phí 100% các loại phí dịch vụ ngân hàng cho các địa phương bị ảnh hưởng nặng như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương…
Đáng chú ý, lần này, Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng cường giám sát việc thực hiện các cam kết giảm lãi suất, giảm được bao nhiêu, giảm thế nào để có sự hỗ trợ thực chất nhất. Các ngân hàng sẽ phải thường xuyên báo cáo kết quả triển khai các biện pháp hỗ trợ như cam kết để thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
Quan điểm của Ngân hàng Nhà nước là dù các Ngân hàng Thương mại cũng hoạt động kinh doanh như một doanh nghiệp nhưng lúc này, các ngân hàng nên đề cao trách nhiệm chia sẻ với doanh nghiệp và người dân. Đặc biệt, khi tình trạng dịch căng thẳng, việc tiếp tục giảm lãi suất cho vay với doanh nghiệp, người dân là căn cơ và thiết thực. Để có điều kiện chia sẻ trách nhiệm đồng hành, giảm sâu hơn lãi suất cho doanh nghiệp, đòi hỏi các ngân hàng phải “thắt lưng buộc bụng”, tiết giảm chi phí hoạt động và chia sẻ nguồn lợi nhuận.
* Xin trân trọng cám ơn ông!
