Ví dụ như tại Hà Nội, theo số liệu thống kê của Sở Xây dựng, trên địa bàn Hà Nội có 174 dự án nhà chung cư tái định cư. Trong đó, có 9 dự án tái định cư với gần 2.500 căn hộ trong tình trạng chưa đưa vào sử dụng. Có 2 dự án đã hoàn thành nghiệm thu, đã bố trí tái định cư, chưa đưa vào sử dụng; 7 dự án đang triển khai dang dở.
Đáng chú ý, 2 dự án nhà chung cư tái định cư đã hoàn thành nhưng nhiều năm qua vẫn chưa có ai về ở. Lý do thì có nhiều, như dự án được xây dựng tại khu vực xa trung tâm, thiếu tiện ích gây khó khăn cho người dân trong việc di chuyển, sinh hoạt; chất lượng xây dựng chưa thực sự tốt…
Trước thực trạng trên, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng nghiên cứu chuyển mục đích sử dụng căn hộ tái định cư chưa sử dụng sang nhà ở xã hội (NƠXH), trong cuộc họp tháo gỡ khó khăn giữa tháng 5/2024. Giải pháp này được kỳ vọng thúc đẩy dự án xây dựng một triệu căn hộ NƠXH, giải quyết số lượng lớn nhà tái định cư bị bỏ hoang lãng phí nhiều năm.
Thực hiện chủ trương của Chính phủ, mới đây, UBND TP Hà Nội đã giao UBND cấp huyện hoàn thiện nhanh công tác bố trí tái định cư cho người dân có đất bị thu hồi. Theo đó, cơ quan chức năng sớm triển khai các thủ tục như điều chỉnh dự án, bố trí vốn, tiếp nhận bàn giao sau khi sử dụng… để hoàn thành thi công xây dựng, bàn giao đưa vào sử dụng. Tăng cường tuyên truyền, vận động người dân nhận tiền hỗ trợ để tự lo tái định cư tại các dự án giải phóng mặt bằng trên địa bàn. Các chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư cũ nhận tiền để tự lo chỗ ở tạm thời trong thời gian gian thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư thay cho việc TP phải bố trí chỗ ở tạm thời…
Đáng chú ý, với quỹ nhà tái định cư, nếu sau khi đã bố trí tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất mà còn căn hộ không sử dụng hoặc sử dụng không hết, thì đề xuất phương án tổ chức bán đấu giá thu hồi vốn.
Nhiều ý kiến đồng ý với phương án những dự án nhà tái định cư nếu không được sử dụng, không bảo đảm chất lượng, cần được thu hồi lại và tổ chức bán đấu giá, tạo lập thành NƠXH hoặc nhà ở thương mại để bán cho người dân đang có nhu cầu. Đặc biệt, trong thời gian tới trước khi tiến hành đầu tư xây dựng các dự án chung cư tái định cư, cần làm tốt hơn nữa công tác tham vấn cộng đồng dân cư; bảo đảm chất lượng, tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng công trình và tiện ích phục vụ người dân tại khu nhà tái định cư; để tránh tình trạng nhà tái định cư bỏ không lãng phí.
