Xã hội hóa để xây chợ nông thôn mới
Ông Nguyễn Đình Thậm - Chủ tịch UBND xã An Thắng cho biết, từ năm 2012, khi xã bắt tay xây dựng nông thôn mới (NTM), chợ trung tâm Bách Phương được quy hoạch tại vị trí trung tâm xã An Thắng. Tuy nhiên, do ngân sách eo hẹp, địa phương không có đủ kinh phí để xây dựng chợ đạt chuẩn NTM.
Phương án xã hội hóa được đưa ra làm giải pháp hợp lý nhất cho thời điểm lúc này, tức là kêu gọi tư nhân, tổ chức bỏ vốn ra để đầu tư xây dựng chợ. Theo đó, tư nhân ký hợp đồng thuê đất với UBND huyện An Lão trong vòng 20 năm và nguồn lợi chủ yếu họ được thu về là từ việc nộp thuế của các hộ dân kinh doanh tại chợ.
Qua các đợt phát động bằng miệng của lãnh đạo xã, ông Vũ Văn Chính (xã An Thắng, huyện An Lão) đã nhận “trọng trách” san lấp và tiến hành xây dựng chợ. Trên nền đất nông nghiệp, quá trình giải phóng mặt bằng khu đất được quy hoạch chợ này, ông Chính đã chi trả cho bà con 60 triệu đồng/1 sào.
Với diện tích khoảng 5000m2, cộng với việc san lấp mặt bằng, xây dựng “khu dịch vụ kinh doanh tổng hợp trong đó có chợ và các loại hình kinh doanh khác”, ông Chính đã phải bỏ ra số tiền khoảng 2 tỷ đồng để đầu tư. Hàng năm, ông Chính phải nộp tiền thuê đất cho UBND huyện An Lão là 20 triệu đồng.
Sau hai năm xây dựng, chợ cũng đông đúc đủ các loại mặt hàng mua bán. Tuy nhiên, sau đó, do thói quen mua bán của người dân, chợ ngày càng thưa vắng và gần như bỏ hoang. Những người kinh doanh có nhà gần chợ thì bày bán hàng ngay tại nhà, còn lại, nông sản được bày bán ngay lề đường.
Theo quan sát của phóng viên, chợ trung tâm Bách Phương được xây dựng trên diện tích khoảng vài trăm mét vuông, hoàn toàn không có bảng hiệu, nhà chợ chính, không có thiết bị và phương án phòng cháy chữa cháy, không được phân thành từng khu mua bán thực phẩm và khu dịch vụ ăn uống... Thực trạng này cho thấy chợ trung tâm Bách Phương không đạt được đa số các tiêu chí được quy định tại tiêu chí số 7 về chợ NTM.
Đến nay, ngoài chợ, trên diện tích đất còn lại thì nhà mẫu giáo, quán karaoke, nhà ở, hiệu thuốc lại mọc lên một cách...vô tội vạ. Theo lời chỉ dẫn của những hộ dân xung quanh, mỗi lô đất mặt đường được bán với giá 250 - 280 triệu đồng tùy vị trí. Mọi giao dịch mua bán đều chỉ là giữa ông Chính và người dân tự thỏa thuận.
Sai phạm đất đai nghiêm trọng
Thừa nhận việc xây nhà của các hộ dân là diễn ra trong thời gian dài, nhưng khi địa phương xuống tận nơi kiểm tra thì ông Chính cho rằng họ đang xây ki ốt để kinh doanh. Tuy nhiên, khi phóng viên đặt câu hỏi vậy cơ sở kinh doanh karaoke và nhà mẫu giáo cạnh đó có phải ki ốt hay không, thì lãnh đạo xã không trả lời được. Và hợp đồng cho thuê ki ốt giữa ông Chính và các hộ dân cũng không có.
Đến thời điểm hiện tại, UBND xã An Thắng chưa có một động thái xử lý liên quan đến sự việc? Ông Thậm cho hay: “Việc giao dịch thuê hay mua bán là giao dịch dân sự giữa ông Chính và người dân, địa phương không nắm được. Hiện tại, xã còn gánh nặng về khu vực rác thải từ các hoạt động của chợ mà ông Chính không đứng ra nhận trách nhiệm”.
Theo quy định của Luật Đất đai 2013, với những diện tích đất được thuê và phải trả tiền hàng năm, tổ chức hoặc cá nhân thuê đất không được phép cho thuê lại. Và tất nhiên, việc chuyển nhượng càng không được phép.
Ở đây, có thể thấy, UBND xã An Thắng đã buông lỏng quản lý để cho ông Chính sử dụng đất sai mục đích, không đúng quy hoạch. Điều này dẫn đến cả một phần diện tích rộng lớn để xây dựng chợ NTM đã bị “băm nát” một cách vô tội vạ.
Việc buông lỏng quản lý đất đai tại xã An Thắng còn được thể hiện ở sự bàng quan của vị Chủ tịch xã sau khi trao đổi với địa chính và chủ tịch xã nhiệm kỳ trước: “Đơn và tờ trình của xã chuyển lên Phòng Tài nguyên môi trường và Phòng Nông nghiệp UBND huyện An Lão, xã không còn lưu trữ hồ sơ nào liên quan đến việc kêu gọi xã hội hóa xây dựng chợ cũng như quy hoạch chợ. Trong tay tôi không có gì cả, chỉ có một bản đồ quy hoạch thôi”.
Thiết nghĩ, UBND huyện An Lão, UBND TP Hải Phòng cần sớm vào cuộc làm rõ việc phá vỡ quy hoạch chợ NTM xã An Thắng, đồng thời xử lý dứt điểm sai phạm đất đai nói trên.